"Η Εικόνα ως "έσοπτρον" του Ουρανού, δια μέσου της τεχνοτροπίας της" (Μέρος Γ΄)

+++

«Ἡ Εἰκόνα ὡς "ἔσοπτρον" τοῦ Οὐρανοῦ,
διὰ μέσου τῆς τεχνοτροπίας της»

(Μέρος Γ΄)

κ. Μαρκόπουλος Φίλιππος, Ἁγιογράφος

Εἰσήγησις Α΄, κατὰ τὴν διάρκεια
τῆς Ἐκθέσεως Ὀρθοδόξου Ἁγιογραφίας Α΄

«Εἰκόνα καὶ Ἐλπίδα: Τὸ Κολιμπρὶ καὶ ἡ Εὐθύνη μας»
στὸ Δημοτικὸ Ὠδεῖο Φυλῆς,
στὰ Ἄνω Λιόσια Ἀττικῆς,
τὸ Σάββατο 18.11/1.12.2012

...Τώρα εἴπαμε, ὅτι τὸ φῶς παίζει τὸν ρόλο τῆς τρίτης διάστασης. Ἂς δοῦμε λιγάκι καὶ τὸ χρῶμα. Τὸ χρῶμα θὰ ὑπακούσει στὰ ὅρια τῶν ἰδιοτήτων τοῦ χρυσοῦ, δηλ. θὰ ὑπάρχει ἐκεῖ μὲ ἕνα τέτοιο τρόπο, ποὺ νὰ μὴν ἀλλάζει τὴν ἀρχικὴ ἐντύπωση, τὴν ὁποία μᾶς δίνει τὸ χρυσό. Τὸ χρυσὸ μᾶς δίνει μιὰ ἐντύπωση γύρω ἀπ’ τὸ κίτρινο. Τὰ χρώματα ποὺ θὰ βάλουμε, θὰ πρέπει μὲ τέτοιο τρόπο νὰ συντίθενται στὸ μάτι μας ὁπτικά, ὥστε νὰ ἐξουδετερώνονται καὶ νὰ παραμένει πάλι ἡ ἐντύπωση τοῦ χρυσοῦ. Αὐτὸ εἶναι τεχνικὸ ζήτημα, ἀπαιτεῖ ἰδιαίτερη γνώση καὶ εἰδικὴ γνώση καὶ δὲν εἶναι θέμα τῆς συζήτησής μας, ὅμως ἁπλῶς τὸ ἀναφέρω, γιὰ νὰ γνωρίζετε ὅτι τὰ χρώματα ὐπακούουν σὲ κανόνες, δὲν μπαίνουν αὐθαίρετα, δὲν ὑπάρχει τίποτα αὐθαίρετο, καμμία κίνηση ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ γίνει, χωρὶς νὰ ὑπάρχει ἕνας συγκεκριμένος λόγος νὰ γίνει.

Μποροῦμε ὅμως νὰ ποῦμε ποιὸς εἶναι ὁ γενικὸς κανόνας, ἀπὸ τὸν ὁποῖον ἀπορρέουν ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι κανόνες ποὺ ἀφοροῦν τὴν χρήση τοῦ χρώματος, δηλαδὴ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο θὰ κινηθῶ γιὰ νὰ βάλω τὸ χρῶμα στὴν ζωγραφική. Αὐτὸς εἶναι ὁ κανόνας τῆς ἰσορροπίας ἢ ἂν θέλετε τῆς ἐξουδετέρωσης.

 

Θὰ πρέπει ὅλα τὰ στοιχεῖα τῆς Εἰκόνας νὰ συνεργάζονται μὲ μία τέτοια ἁρμονία, ποὺ νὰ ὑπηρετοῦν τὸ σύνολο. Δὲν θὰ πρέπει σὲ καμμία περίπτωση νὰ ὑπάρχει κάτι ποὺ νὰ «βγαίνει μπροστά», μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο. Ἂς ποῦμε ἕνα μπλὲ ἢ ἕνα κόκκινο, κάτι ποὺ νὰ ξεφεύγει καὶ νὰ ἀποσπᾶται ἀπὸ τὸ σύνολο καὶ νὰ ἀποκτὰ μιὰ αὐτόνομη παρουσία, νὰ ἐντυπώνεται στὸ μάτι μας ἰδιαίτερα. Ἐκτὸς ἂν σκόπιμα ὑπάρχει κάποιος λόγος νὰ τὸ κάνουμε αὐτό. Σὲ γενικὲς γραμμὲς  μποροῦμε νὰ εἴμαστε σίγουροι ὅτι αὐτὸ ποὺ θέλουμε εἶναι νὰ φτιάξουμε ἕνα ἔργο, στὸ ὁποῖο τὰ στοιχεῖα εἶναι ἀπόλυτα συμφιλιωμένα, συνεργάζονται, ὑπακούουν στὰ ὅρια τῶν ἰδιοτήτων τοῦ χρυσοῦ, ποὺ εἶναι ὁ καθοριστικὸς συμβολισμὸς καὶ μέσα σ’ αὐτὴν τὴν σχέση, σ’ αὐτὰ τὰ ὅρια, ἔχουμε τὴν χρήση καὶ τὰ ὅρια τῆς δικῆς μας ζωγραφικῆς.
 Αὐτὴ ἡ ἰσοδυναμία τῶν ἀντιθέτων στὸ χρῶμα, -διότι καὶ τὰ χρώματα ἔχουν ἰδιότητες, εἶπαμε ὅτι εἶναι θερμὰ καὶ ψυχρά, φωτεινὰ ἢ σκοτεινά-, ὁ τρόπος ποὺ θὰ τὰ συνδυάσουμε εἶναι νὰ δημιουργοῦν μία κεντρικὴ ἰσορροπία, ὥστε ἡ ἐντύπωση ἡ ἀρχική, προτοῦ βάλουμε κάποιο χρῶμα, ἡ ἐντύπωση τοῦ χρυσοῦ, νὰ παραμένει κυρίαρχη.

Λοιπόν, ἐδῶ θὰ πρέπει νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, ἐπειδὴ εἶναι καὶ τὸ ζήτημα τέτοιο, νὰ τεθεῖ ἕνα ἐρώτημα, ποὺ ἔχει ἀπασχολήσει πάρα πολὺ καὶ τοὺς Συναδέλφους, κατὰ καιρούς, ἀλλὰ καὶ ὄχι μόνο· κατὰ πόσο ὁ ρόλος τῆς Εἰκόνας ἀφορᾶ τὴν Τέχνη, τὸ τεχνικὸ μέρος ἢ ἀφορᾶ καὶ μία ἄλλη διάσταση, τὴν ὁποία ἐμεῖς γνωρίζουμε ὅτι ὁπωσδήποτε τὴν ἀφορᾶ, ὡς μέσο, τὸ ὁποῖο θὰ βοηθήσει τὸν ἄνθρωπο νὰ προχωρήσει στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν σωτηρία του. Ἀλλὰ ἐπειδὴ ὑπάρχουν πολλὲς συζητήσεις καὶ ἡ Εἰκόνα ἔχει φθάσει νὰ ἔχει πολλὲς χρήσεις, νὰ ἐξετάζεται μὲ κριτήρια καλλιτεχνικά, ἀκαδημαϊκά, νὰ ἀποκτᾶ ἕνα χαρακτῆρα διακοσμητικὸ πολλὲς φορὲς στὰ σπίτια, θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ κάνω μιὰ μικρὴ ἀναφορὰ ὡς πρὸς αὐτὸ τὸ ζήτημα...

 

Συνεχίζεται

 +++