* * *

* * *

+ + +


ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ:





Κυριακή 28 Αυγούστου 2011

Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

Περιγραφή της Εικόνος της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

--



Ἡ ἁγία Εἰκών τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου


Περιγραφή της εἰκόνος

ἁγία εἰκών τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εἶναι πολυπρόσωπος.
Δύο ὅμως πρόσωπα δεσπόζουν τῆς ὅλης παραστάσεως: ὁ Χριστός καί ἡ Παναγία.
Ἡ τελευταία παρουσίαζεται νεκρά ἐπάνω εἰς ἐστρωμένην κλίνην.
Ἐπάνω ἀπό τό θεοδόχον σῶμα Της ὁ Υἱός Της ἐμπρός ἀπό ἐλλειψοειδῆ δόξαν,
δορυφορούμενος ἀπό ἀγγέλους, κρατεῖ τήν ἁγίαν καί ἄμωμον ψυχήν τῆς Μητρός Του
ὑπό μορφήν ἐσπαργανομένου βρέφους.

Τό λιπόσαρκον σκήνωμα τῆς Θεοτόκου περιστοιχίζουν οἱ Δώδεκα Ἀπόστολοι.
Τρεῖς ἐξ αὐτῶν διακρίνονται εὐκόλως:

Ἀπόστολος Πέτρος πρό τῆς κεφαλῆς τῆς Θεοτόκου θυμιῶν.


Ἀπόστολος Παῦλος πρό τῶν ποδῶν Της κλίνει πρός τό σκήνωμα ἔχων
τήν δεξιάν του χεῖρα ἐπί τοῦ στήθους καί τήν ἀριστεράν ἐκτεταμένην.


Ἀπόστολος Ἰωάννης εἰκονίζεται
παρά τήν κεφαλήν τῆς Θεοτόκου στηριζόμενος ἐπί τῆς κλίνης Της.


πισθεν τῶν Ἀποστόλων εἰκονίζονται μέ τάς ἀρχιερατικάς των στολάς
οἱ τρεῖς ἐκ τῶν τεσσάρων παρευρεθέντων κατά τήν Κοίμησιν Ἱεραρχῶν.
Αὐτοί ἦσαν: ὁ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος, ὁ Ἱερόθεος, ὁ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης καί ὁ Τιμόθεος.
Δέν λείπουν ἀπό τήν παράστασιν καί οἱ πιστοί τῆς Ἱερουσαλήμ. Εἶναι αἱ γυναῖκες
εἰς τό βάθος τῆς εἰκόνος, αἱ ὁποῖαι μετά τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἱεραρχῶν
ἀπεικονίζουν τήν Ἐκκλησίαν.


Εἰς ὅλα τά πρόσωπα διακρίνεται ἡ θλῖψις συγκερασμένη ὅμως
μέ τήν γλυκεῖαν ἐλπίδα. Εἶναι ἡ «χαρμολύπη», τό «χαροποιόν πένθος»,
γνώρισμα τῶν πιστῶν, πού ζοῦν μέ τήν προσμονήν τῆς Ἀναστάσεως.
Τοῦτο βλέπομεν καί εἰς τά τροπάρια τῆς ἑορτῆς, πού ἄλλοτε τονίζουν τόν τρόμον
καί τό δέος τῶν Ἀποστόλων, τούς ὁποίους παρουσιάζουν δακρύοντας
καί ἄλλοτε τονίζουν τήν χαράν των, ἐκδηλουμένην μέ ψαλμούς καί ὕμνους.
Ἰδού δύο ἀποσπάσματα:
«Ὅτε ἡ μετάστασις τοῦ ἀχράντου σου σκήνους ηὐτρεπίζετο, τότε οἱ Ἀπόστολοι
περικυκλοῦντες τήν κλίνην τρόμῳ ἑώρων σε» (Στιχηρόν ἰδιόμελον Ὄρθρου).

«… Καί τό ζωαρχικόν καί θεοδόχον σῶμα κηδεύσαντες ἔχαιρον, πανύμνητε»
(Δοξαστικόν Ἐσπερινοῦ).

ὅλη παράστασις κλείεται μέ δύο κτίρια κι᾿ ἕνα ἑξαπτέρυγον,
πού πτερυγίζει ἐπάνω ἀπό τήν δόξαν, πού περιβάλλει τόν Κύριον.
Εἶναι ὁ ἀντιπρόσωπος τῶν Ἀγγελικῶν δυνάμεωνλ, αἱ ὁποῖαι ὕμνησαν
μαζί μέ τούς Ἀποστόλους τήν μετάστασιν τῆς Θεοτόκου.

Εἰς μερικάς εἰκόνας εἰκονίζονται εἰς τόν οὐρανόν αἱ νεφέλαι, πού μετέφερον
τούς Δώδεκα Ἀποστόλους εἰς τήν Γεθσημανῆ.


Εἰς πολλάς εἰκόνας τῆς Κοιμήσεως ζωγραφίζεται καί τό ἐπεισόδιον τοῦ Ἀγγέλου,
πού ἀποκόπτει μέ τό ξίφος του τάς χεῖρας τοῦ Ἰεφωνίου.
(Πρόκειται γιά τόν Ἐβραῖον ἐκεῖκον, πού ἀπεπειράθη
νά ρίψῃ ἐπί τοῦ ἐδάφους τό λείψανον τῆς Θεοτόκου).

ὅλη παράστασις τῆς Κοιμήσεως, παρ᾿ ὅλον τόν ἀριθμόν τῶν προσώπων,
ἔχει ἑνότητα καί ἐσωτερικόν σύνδεσμον.
Εἶναι ἡ Ἐκκλησία μέ τόν θεῖον Ἀρχηγόν Της καί τήν «τιμιωτέραν τῶν Χερουβίμ
καί ἐνδοξοτέραν τῶν Σεραφίμ» Παναγίαν Μητέρα Του...


Από το βιβλίο «Η ΤΠΕΡΕΤΛΟΓΗΜΕΝΗ»
--

Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

Εκ των Ασκητικών λόγων του Αββά Δωροθεου 1 «ΑΣ ΣΠΟΥΔΑΣΩΜΕΝ ΝΑ ΕΡΓΑΣΘΟΥΜΕΝ, ΕΩΣ ΟΠΟΥ ΕΧΟΜΕΝ ΑΚΟΜΙ ΚΑΙΡΟΝ»



--

Ἐπὶ τ μνήμῃ τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν
Δωροθέου καὶ Δοσιθέου


«ΑΣ ΣΠΟΥΔΑΣΩΜΕΝ ΝΑ ΕΡΓΑΣΘΟΥΜΕΝ,
ΕΩΣ ΟΠΟΥ ΕΧΟΜΕΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙΡΟΝ»


Μνήμη: 13ῃ Αὐγούστου


Ἐργάζεσθε καὶ γροικᾶτε καλῶς εἴτι ἀκούετε, διότι κατὰ ἀλήθειαν,
ἐὰν δὲν τὰ κάμετε μὲ τὸ ἔργον, δὲν ἠμπορεῖτε νὰ τὰ καταλάβετε τοῦτα μὲ λόγον.

Ποῖως ἄνθρωπος, θέλωντας νὰ μάθῃ τέχνην, δύνεται νὰ τὴν παραλάβῃ
μὲ λόγον μόνον;
Πάντως πρῶτον ὑπομένει κάμνωντας καὶ χαλῶντας,
ἐργαζόμενος καὶ ἀφανίζωντας, καὶ ἔτζη ἀπὸ ὁλίγον ὁλίγον κοπιάζωντας
καὶ κάμνωντας ὑπομονήν, μανθάνει τὴν τέχνην, ἐπειδὴ ἔστωντας
νὰ ἰδῇ ὁ Θεὸς τὴν προαίρεσίν καὶ τὸν κόπον του, τὸν βοηθᾷ.

Ἡμεῖς δὲ θέλομεν νὰ μάθωμεν τὴν τέχνην τῶν τεχνῶν μὲ λόγον,
χωρὶς νὰ ἐργασθοῦμεν μὲ τὸ ἔργον· καὶ πῶς εἶναι δυνατόν;


Ἂς προσέχωμεν λοιπὸν τοῦ λόγου μας, ἀδελφοί, καὶ ἂς σπουδάσωμεν
νὰ ἐργασθοῦμεν, ἔως ὁποῦ ἔχομεν ἀκόμι καιρόν, καὶ ὁ Θεὸς νὰ μᾶς δώσοι
νὰ ἐνθυμούμεσθεν, καὶ νὰ φυλάσσωμεν ἐκεῖνα ὁποῦ ἀκούομεν,
διὰ νὰ μὴν μᾶς λογισθοῦν εἰς κρῖμα ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως τοῦ Θεοῦ.

Ὧ πρέπει δόξα, τιμή, καὶ προσκύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

(Ἐκ τοῦ βιβλίου τοῦ Ἀββᾶ Δωροθέου «Λόγοι ἁσκητικοί»)


--

Πέμπτη 25 Αυγούστου 2011

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής

--

Ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς


Μνήμη: 21ῃ Ἰανουαρίου
Μετάθεσις Λειψάνου: 13ῃ Αὐγούστου



Ο ΑΓΙΟΣ Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς γεννήθηκε τὸ 580
στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ οἰκογένεια εὐγενῆ
καὶ πῆρε καλὴ θεολογικὴ καὶ φιλοσοφικὴ μόρφωση.
Γύρω στὰ 610 ὁ αὐτοκράτορας Ἡράκλειος τὸν ἐκάλεσε στὴν αὐλή του
καὶ τοῦ ἐμπιστεύτηκε τὴ θέση τοῦ πρώτου γραμματέα.
Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τοῦ ἔδωσε τὴ δυνατότητα ν' ἀποκτήση φιλικὲς σχέσεις
μὲ σπουδαῖες προσωπικότητες τῆς αὐτοκρατορίας.
Μερικὲς ἀπ' αὐτὲς τοῦ ζήτησαν ἀκόμα καὶ συμβουλὲς ἀργότερα,
ὅταν ἔζησε σὰν Μοναχὸς μακρυὰ ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορικὴ αὐλή.

Τρία - τέσσερα χρόνια πιὸ ὕστερα, ἐγκαταλείπει τὴ θέση του
στὴν αὐτοκρατορικὴ αὐλή, γιὰ νὰ γίνη Μοναχὸς
σ' ἕνα Μοναστήρι στὴ Χρυσούπολη (Σκούταρι),
στὴν ἄλλη ὄχθη τοῦ Βοσπόρου,

ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη.




ΤΟ 618 ἔχει ἤδη ἕνα μαθητὴ ἀφωσιωμένο,
τὸ Μοναχὸ Ἀναστάσιο,

ποὺ μένει κοντά του ὅλη του τὴ ζωὴ κι ἀκόμα
μετέχει καὶ στὸ μαρτυρικό του θάνατο.


Ὁ βιογράφος του παρουσιάζει σὰν κίνητρο
τῆς περιφρόνησης τῆς λαμπρῆς ζωῆς στὴν αὐλή,
γιὰ μιὰ ζωὴ ἁπλοῦ Μοναχοῦ σ' ἕνα ταπεινὸ Μοναστήρι,
τὴν ἐπιθυμία τῆς ἡσυχίας.




ΜΠΟΡΟΥΜΕ νὰ ἐπιβεβαιωθοῦμε γι’ αὐτὸ τὸ κίνητρο,
τόσο ἀπὸ τὸ γεγονὸς
ὅτι ὁ ἅγιος Μάξιμος
μένει σ' ὅλη του τὴ ζωὴ ἁπλὸς Μοναχός,

παρόλο ποὺ ὑπῆρξε ἡ πιὸ λαμπρὴ διάνοια τῆς ἐποχῆς του
καὶ δημιούργησε ἕνα ἔργο ποὺ ἀντιστέκεται σ' ὅλους τους καιρούς,
ὅσο καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ πρῶτα γραπτά του,
γραμμένα μέσα στὰ πρῶτα δύο -τρία χρόνια,
ἀφοῦ ἒφυγε ἀπὸ τὸ Μοναστήρι αὐτό,
ἔχουν ἀσκητικὸ-πνευματικὸ περιεχόμενο.


...Πράγματι, ὁ βιογράφος του ὑπογραμμίζει τὴν πρόοδο
ποὺ σημείωσε ὁ ἅγιος Μάξιμος κατὰ τὴν περίοδο αὐτὴ
στὴν ἀσκητικὴ πράξη καὶ στὴ θεωρητικὴ ζωή.





Ὁ πλήρης Βίος τοῦ Μεγίστου Μαξίμου ἐδῶ

Δευτέρα 22 Αυγούστου 2011

Ένα Σημαντικό και Ελπιδοφόρο Καλοκαιρινό Εικονογραφικό Γεγονός

+++


ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟ
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ


Ατομική έκθεση φορητής ξυλόγλυπτης βυζαντινής εικόνας.
Δια χειρός Αθηνάς Αλεξοπούλου Παππά

Πολιτιστικό Φεστιβάλ Δήμου Τήνου 2011
Εκθεσιακό Κέντρο Αρνάδου – Τήνος
25 Ιουλίου – 13 Αυγούστου 2011



Η επιτυχημένη έκθεση φορητών Εικόνων, της καταξιωμένης Αγιογράφου
κ. Αθηνάς Αλεξοπούλου Παππά, αναπτύχθηκε και στις δύο αίθουσες
του Πολιτιστικού Κέντρου, πρώην Δημοτικού σχολείου Αρνάδου,
έκτασης 100 τ.μ. (
http://www.arnados.gr/ ).

Στην δεξιά αίθουσα στήθηκαν “εικονογραφικά”τα βήματα
που ακολουθεί ο αγιογράφος προκειμένου να σχεδιάσει,
να προετοιμάσει και εν τέλει να αγιογραφίσει την Εικόνα.


Ο θεατής οδηγείται με τη βοήθεια κειμένων και εικόνων
να γνωρίσει την εξελικτική διαδικασία της Εικόνας όπως αυτή
κτίζεται μέσα από τις Γραφές, την Υμνολογία, τους Βίους των Αγίων,
τις Ιερές Συνόδους, το Εκκλησιαστικό
Δόγμα, τις ιστορικές αναφορές
και τα πρότυπα εικόνων καταξιωμένων αγιογράφων
της παραδοσιακής βυζαντινής ζωγραφικής.
Παράλληλα αναδεικνύονται οι “δια χειρός” απόπειρες σχεδιασμού
μιας εικονογραφικής σύνθεσης με βάση τα ανωτέρω, τα βήματα
της επεξεργασίας και προετοιμασίας του ξύλινου φορέα,
η φάση της αποτύπωσης του σχεδίου σε αυτόν,
οι τεχνοτροπίες της Ορθόδοξης Εικονογραφίας (μακεδονική/κρητική σχολή),
η χρήση των υλικών και η τεχνική της ζωγραφικής μέσα από
οπτικοακουστικά παραδείγματα (: κείμενα/ αγιογραφίες/ κατασκευές/
βίντεο /σκίτσα/ λεζάντες/ οδηγούς/ φωτογραφίες /
περιγραφές/ ξενάγηση/ διάλογο κλπ).



Ο τρόπος αυτός της παρουσίασης προκάλεσε μία σειρά προβληματισμών
και αξιοπρόσεκτων ερωτημάτων από το κοινό των θεατών,
που επανειλλημένα και σε διαφορετικές στιγμές τόνισαν το πόσο χρήσιμο
και διαφωτιστικό έκριναν αυτό το είδος παρουσίασης
που δεν είχαν συνηθίσει να συναντούν σε ανάλογες εκθέσεις...



Αναλυτικά κείμενα και περισσότερες φωτογραφίες εδώ


+++

Σάββατο 20 Αυγούστου 2011

Περί των πρώτων εικόνων της Θεοτόκου (Μέρος Δ΄)

+++

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

(Ἀπὸ ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία
τοῦ μακαριστοῦ ἱεροκήρυκος Δ. Παναγόπουλου)

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Δ´
...είχε βάλει το Χριστό μας δεξιά γι’ αυτό και λέγεται Δεξιοκρατούσα.
Οπότε έφτιαξε τη τρίτη Εικόνα, που είχε βάλει το Χριστό
στο άλλο κανονικό χέρι, την ευρισκομένη σήμερα στη Κύπρο
και είναι που απεικονίζεται με κεκαλυμμένο το πρόσωπό της.
Να λοιπόν τα τρία σανίδια που έφερε στον Ευαγγελιστή Λουκά
ο Αρχάγγελος που προαναφέραμε.
Τις τρείς αυτές Εικόνες τις ευλόγησε η Παναγία μας
με το πανάγιό Της χέρι και είπε:

«Η Χάρις του εξ’ εμού γεννηθέντος Κυρίου μου
και Θεού μου, να είναι μετ’ αυτών»


Αυτή η ευλογία, τις διασώζει μέχρι σήμερα μετά από τόση κακία
είκοσι αιώνων, διότι είναι αλήθεια ότι δεν είναι τόσο εύκολο
οι Εικόνες αυτές να παραμένουν τόσους αιώνες,
αν δεν υπάρχει η από άνωθεν βοήθειά Της.

Με βάση αυτές τις Εικόνες έχουμε τις άλλες αντίγραφες Εικόνες
και από διάφορα ιστορικά περιστατικά έχουμε επίσης
πολλές άλλες Εικόνες με εξακόσιες περίπου προσωνυμίες
κάτω από διάφορα περιστατικά όπως είναι η Παναγία η Τριχερούσα,
η Φανερωμένη, του Άξιον Εστί, η Πορταϊτισσα, της Τήνου,
η Κανάλα, η Ελευθερώτρια και άλλες.


Συμπερασματικά, οι παραπάνω τρείς αχειροποίητες Εικόνες,
μιά του Κυρίου και δύο της Παναγίας μας,
και οι τρείς του Ευαγγελιστού Λουκά, απαντούν στους ασεβείς
που δεν δέχονται τις Εικόνες.
+++

Πέμπτη 18 Αυγούστου 2011

Ερμηνεία Εικόνος Μεταμορφώσεως

--

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΙΚΟΝΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ



Για να βιώσουμε ένα γεγονός της ζωής του Χριστού, χρειάζεται
να διαβάσουμε την αγία Γραφή και να δούμε πως το περιγράφει· χρειάζεται
να δούμε την ερμηνεία των Πατέρων πάνω στη σχετική περικοπή·
ν’ ακούσουμε τους σχετικούς εορταστικούς ύμνους της Εκκλησίας μας·
και τέλος να εμβαθύνουμε στην Εικόνα που το ιστορεί. Κάθε Εικόνα
είναι μια θαυμάσια εποπτεία που μας παρουσιάζει ζωντανά και με ενάργεια
το σχετικό γεγονός. Ας ενδιατρίψουμε λοιπόν με προσοχή πάνω
στην Εικόνα της Μεταμορφώσεως του Χριστού μας.

Στο βάθος της Εικόνας παρουσιάζεται ένα βουνό. Είναι το Θαβώρ όπως
μας λέγει η Παράδοση, διότι στην αγία Γραφή δεν αναφέρεται η ονομασία
του. Απλώς η αγία Γραφή αναφέρει ότι ο Ιησούς ανέβηκε με τους τρεις
Μαθητές Σου, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, «εις όρος υψηλόν».

Το όρος είναι αυχμηρό και έρημο από βλάστηση και δένδρα, όπως
συνηθίζεται στην βυζαντινή ζωγραφική. Οι βυζαντινοί ζωγράφοι
παρουσιάζουν το περιβάλλον πάντα λιτά και αφαιρετικά.
Θέλουν η προσοχή του πιστού να μη αποσπάται από φυσικές ομορφιές
και τοπία, αλλά να είναι συγκεντρωμένη στο γεγονός που ιστορούν.
Γι’ αυτό το περιβάλλον ιστορείται απ’ αυτούς πάντα σχηματικά και ποτέ
φυσιοκρατικά και ρεαλιστικά. Επιπλέον, στην παρούσα Εικόνα,
το ξερό και άγονο του όρους Θαβώρ δείχνει πόσο μεγάλο και ευφρόσυνο
αγαθό είναι το άκτιστο Φως, που απορρέει από την θεία φύση του Χριστού.
Είναι τόσο πανευφρόσυνο, χαροποιό, και απολαυστικό, που αναγκάζει
τον Πέτρο ν’ αναφωνήσει ότι είναι καλό να μείνουν για πάντα εκεί,
ενώ τίποτα το φυσικά ωραίο δεν υπάρχει.

Στην κορυφή του βουνού είναι ο Χριστός. Είναι δοξασμένος· το πρόσωπό
Σου λάμπει σαν τον ήλιο και τα ρούχα είναι λευκά σαν το φως (Ματθ. 17,2)
ή λευκά σαν το χιόνι έτσι που κανείς βαφέας επί της γης δεν μπορεί
να τα λευκάνει (Μαρκ. 9,3).


Η όλη ύπαρξη του ακτινοβολεί το άκτιστο Φως, που αναβλύζει έσωθεν
της υπάρξεώς του. Είναι ο νοητός ήλιος ο οποίος καθιστά σκοτεινό
τον φυσικό και υλικό ήλιο, που φωτίζει από ψηλά το σύμπαν,
τη στιγμή εκείνη. Είναι ο ήλιος που θα φωτίζει αενάως και συνεχώς
την Νέα Ιερουσαλήμ, την αιώνια βασιλεία Σου. Η δόξα που τον περιβάλλει,
και που στην Εικόνα συμβολίζεται μ’ ένα κυκλικό ή ωοειδές ή ρομβοειδές
με τριγωνικές κατασκευές σχήμα, φανερώνει ότι η ανθρώπινη Σου φύση
είναι δοξασμένη από τον καιρό της ενσαρκώσεώς Σου στην γαστέρα
της Παναγίας μας, λόγω της ενώσεως της με την θεία φύση.

Η δόξα όμως αυτή δεν φαινόταν, αλλά κρατείτο αθέατη από τα μάτια
των ανθρώπων. Tώρα αποκαλύπτεται και την βλέπουν οι πρώτοι
των Μαθητών. Συνεπώς η Μεταμόρφωση δεν σημαίνει αλλαγή
της μορφής του Χριστού αλλά αποκάλυψη
της έως τότε κρυμμένης δόξας Του.



Η αποκάλυψη αυτή θέλει να δείξει στους Μαθητές αλλά και σ’ όλους
τους μετέπειτα πιστούς πόσο λαμπρό και ένδοξο θα γίνει το σώμα μας,
η ανθρώπινη μας φύση. Αυτό που είπε ο Χριστός λεκτικά ότι «οι δίκαιοι
εκλάμψουσιν ως ο ήλιος εν τη βασιλεία του πατρός αυτών» (Ματθ. 13,43),
τώρα το αποδεικνύει εμπειρικά και οι ζωγράφοι το ιστορούν εικαστικά.
Έτσι η εμπειρία των τριών Μαθητών γίνεται εμπειρία όλων των πιστών.

Η Εκκλησία μας στην λατρεία της, στην υμνωδία της και την ζωγραφική
της έχει το λεγόμενο «λειτουργικό χρόνο», όπου παρελθόν και μέλλον
και έσχατα γίνονται ένα συνεχές αιώνιο παρόν, το οποίο βιώνουν μυστικώς
και μυστηριωδώς οι πιστοί, και καθίστανται έτσι αυτόπτες μάρτυρες
των όσων ιστορικά διαδραματίστηκαν, διαδραματίζονται
ή θα διαδραματισθούν.
Με το λειτουργικό χρόνο, όλα τα μεγάλα γεγονότα της θείας οικονομίας
ξεφεύγουν από τα καθορισμένα χρονικά και τοπικά περιοριστικά όρια,
κατά τα οποία πραγματοποιήθηκαν, και αποκτούν έκταση
και διάρκεια παγκόσμια και αιώνια. Έτσι ο πιστός βλέποντας
την εικαστική αναπαράσταση της Μεταμορφώσεως παρατηρεί
και μετέχει στο γεγονός της σαν αυτό να γίνεται σήμερα.


Δεξιά και αριστερά του Χριστού φαίνονται ο Μωυσής και ο Ηλίας,
οι οποίοι είναι κι αυτοί λουσμένοι στο άκτιστο Φως και στη θεία δόξα,
λόγω της θεοπτίας τους και της εν Χριστώ κοινωνίας τους.
Γι’ αυτό σε Εικόνες που ακολουθούν την αρχαία παράδοση εικονίζονται
και αυτοί εντός της δόξης του Κυρίου. «Και ιδού άνδρες δύο συνελάλουν
αυτώ, οίτινες ήσαν Μωυσής και Ηλίας, οι οφθέντες εν δόξει έλεγον την
έξοδον αυτού, ην ήμελλεν πληρούν εν Ιερουσαλήμ» μας διηγείται
ο Ευαγγελιστής Λουκάς (9,30) και ως εκ τούτου πιστοποιούν κι αυτοί
με τη σειρά τους το δοξασμό της ανθρώπινης φύσεως,
εφ’ όσον βεβαίως δει το Θεό σαν φως και όχι σαν φωτιά.
Οι τρεις Απόστολοι αντιλαμβάνονται ότι είναι ο Μωυσής και ο Ηλίας,
λόγω της συζητήσεως που κάνουν με τον Χριστό και λόγω της δόξας
που τους περιβάλλει, ως θεόπτες που υπήρξαν.

Οι δύο μεγάλοι Προφήτες -που υπήρξαν μεγάλοι νηστευτές, θαυματουργοί,
θεόπτες, ατρόμητοι εξαγγελείς του θείου θελήματος και κατ’ εξοχήν
ζηλωτές- υπήρξαν ο ένας έγγαμος και ο άλλος άγαμος. Αυτές τους
οι διαφορετικές ιδιότητες της προσωπικής τους ζωής αποκαλύπτουν
ότι ο εν Χριστώ γάμος και η εν Χριστώ αγαμία είναι δύο δρόμοι
προς το Θαβώρ και τη θέωση.


Ο ιερός Χρυσόστομος, στις υπέροχες ομιλίες του εις το «Είδον τον Κύριον»
του προφήτη Ησαΐα, ο οποίος αν και έγγαμος υπήρξε κι αυτός θεόπτης,
λέγει ρητά και ξάστερα ότι τίποτα δεν εμποδίζει ο γάμος στο να δει κανείς
το Θεό, κι αυτό το πιστοποιεί ολόκληρη σειρά δικαίων της Παλαιάς
Διαθήκης, που είδαν τον Χριστό άσαρκο τότε, ενώ οι Απόστολοι και οι δύο
Προφήτες, Μωυσής και Ηλίας, τον βλέπουν τώρα σαρκωμένο.

Ο Μωυσής και ο Ηλίας είναι αυτοί που μαζί με τον Πρόδρομο δείξανε
το Χριστό - Μεσσία στους τρεις Μαθητές. Δύο Προφήτες της εποχής
του νόμου και ένας Προφήτης στο μεταίχμιο του νόμου και της Χάριτος
δείχνουν ότι ο Ιησούς είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας. Υπάρχει συνεπώς
ενότητα και συνέχεια μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Ο Χριστός
συνδέεται με τους Αποστόλους αλλά και τους Προφήτες.
Δεν είναι ο Χριστός λοιπόν ούτε ο Μωυσής ούτε ο Ηλίας, όπως λέγανε
κάποιοι, ούτε είναι εναντίον του Μωυσή και δήθεν καταργεί το νόμο του,
όπως Τον κατηγορούσαν οι Φαρισαίοι. Να ξεκάθαρα φαίνονται οι μεγάλοι
αυτοί Προφήτες να τον δείχνουν, να τον παρουσιάζουν στους τρεις
Μαθητές, και να συζητούν για την κηδεία Σου, όπως μας λέγει
ο Ευαγγελιστής Λουκάς (9,30-31). Προετοιμάζουν κι αυτοί με τον τρόπο τους
Μαθητές να μη ταραχθούν με τα όσα θα συμβούν, αφού είναι προγνωσμένα
και θεληματικά θα τα υποστεί ο Κύριος. Το ότι συζητούν και το ότι
εμφανίζονται ζώντες μετά από τόσους αιώνες –μάλιστα ο Μωυσής που είχε
πεθάνει- δείχνει ότι οι άνθρωποι είναι προορισμένοι για την αθανασία
και ότι η ζωή δεν τελειώνει στο φτυάρι του νεκροθάφτη. Η παρουσία τους
είναι μια ακόμη Προφητεία για την Ανάσταση των νεκρών. Επίσης δείχνουν
ότι ο Χριστός είναι ο Κύριος νεκρών (Μωυσής) και ζώντων (Ηλίας).
Τους πάντας εξουσιάζει και τους πάντες τους έχει στο χέρι Σου.

Η ανωτερότητα του Χριστού από τον Μωυσή και τον Ηλία φαίνεται
και στα θαύματά του. Ο Μωυσής έσχισε τη θάλασσα και ο Ηλίας
τον Ιορδάνη, ενώ ο Χριστός πατούσε και περπατούσε πάνω στο νερό.
Ο Μωυσής έθρεψε με την προσευχή του τους Ισραηλίτες στην έρημο
και ο Ηλίας τη χήρα και τον γιο της, ενώ ο Χριστός έθρεψε χιλιάδες
με το δικό Σου πρόσταγμα και την ευλογία. Ο Μωυσής πήρε
τους Ισραηλίτες και τους έβγαλε από την Αίγυπτο, ενώ ο Χριστός
εισήλθε στον Άδη και ελευθέρωσε όλους τους νεκρούς της γης
από κτίσεως κόσμου από την κυριαρχία του.


Επίσης πριν ακουστεί η φωνή του Θεού Πατέρα «ούτος εστιν ο υιός μου
ο αγαπητός αυτού ακούετε» ο Ηλίας και ο Μωυσής είχαν φύγει (Λουκ. 9,33),
για να μη νομίσουν οι Μαθητές ότι η φωνή απευθυνόταν σε κάποιον
απ’ αυτούς. Γι’ αυτό ο Χριστός απεικονίζεται σε πολλές Εικόνες μόνο Αυτός
μέσα στη θεία δόξα και όχι και οι προφήτες ή επί δύο διασταυρωμένων
τετραγώνων που περικλείονται από την κυκλική δόξα του. Τα δύο αυτά
γεωμετρικά σχήματα και η Εικόνα του Χριστού που εφάπτεται πάνω τους
συμβολίζουν το τριλαμπές της μιας θεότητος, μόνα τους δε συμβολίζουν την
φωτεινή νεφέλη με την οποίαν εμφανίσθηκε το Άγιο Πνεύμα και την φωνή
του Θεού Πατέρα που ακούστηκε μέσα από τη νεφέλη «ούτος εστίν
ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα· αυτού ακούετε» (Ματθ. 17,5)

Στο κάτω μέρος της Εικόνας παρίστανται οι Μαθητές τρομαγμένοι λόγω
της θεοφανείας και πεσμένοι χάμω, όπως μας διηγείται ο Ματθαίος (17,6),
άλλος μπρούμυτα, άλλος ανάσκελα, άλλος βάζοντας τα χέρια στο πρόσωπό
του ή οι δύο μπρούμυτα και ο Πέτρος να κοιτάζει προς το Χριστό.
Η θέα του Θεού σ’ αυτή τη ζωή προκαλεί τον πόθο αλλά και συγχρόνως
το φόβο των ανθρώπων. Γι’ αυτό ο Χριστός ιστορείται στις Εικόνες,
και μάλιστα ως Παντοκράτωρ, με τον ένα οφθαλμό του ιλαρό και τον άλλο
αυστηρό. Στην αιώνια ζωή όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά·
οι πιστοί θα βλέπουν το Χριστό συνεχώς σαν Φως και θα χαίρονται,
οι δε άπιστοι σαν φωτιά και θα καίγονται.



ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ



+++

Τρίτη 16 Αυγούστου 2011

Περί των πρώτων Εικόνων της Θεοτόκου ( Μέρος Γ΄)

+++

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

(Ἀπὸ ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία
τοῦ μακαριστοῦ ἱεροκήρυκος Δ. Παναγόπουλου)

ΣΥΝΕΧΕΙΑ Γ´
...Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ερασιτέχνης ζωγράφος
και από ευχαρίστηση και σεβασμό ήθελε να φτιάσει
σε μια Εικόνα ένα πορτραίτο της Παναγίας.
Πήγε μιά μέρα και ρώτησε τη Παναγία να της φτιάξει μια Εικόνα
και έλαβε την θετική Της απάντηση.

Τότε εμφανίσθηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ μεταφέροντας
τρία σανίδια και του τα έδωσε. Εκείνος από σεβασμό
δεν τον ρώτησε γιατί του έδωσε τρία σανίδια,
αφού μιά Εικόνα ήθελε να φτιάξει!
Σε λίγο καιρό έφτιαξε μια Εικόνα και αμέσως
την παρουσίασε στην Παναγία μας.

Εκείνη όταν την είδε του είπε ότι ήταν ωραία, αλλά,
πρόσθεσε ότι κάτι λείπει. «Μόνη μου είμαι; Δεν έχω Γυιό;»
Ο Λουκάς Την είχε φτιάσει δεομένη, μόνη Της.


Κατόπιν έφτιασε άλλη μία με το Χριστό μαζί, είναι η σήμερα
ευρισκόμενη στο Μέγα σπήλαιο στα Καλάβρυτα.
Την αποκάλυψε και αυτή στη Παναγία.
Εκείνη τον ενεθάρρυνε πως είναι πολύ καλή αλλά...


Συνεχίζεται...


+++

Περί των πρώτων Εικόνων της Θεοτόκου ( Μέρος Β΄)




+++

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

(Ἀπὸ ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία
τοῦ μακαριστοῦ ἱεροκήρυκος Δ. Παναγόπουλου)

ΣΥΝΕΧΕΙΑ Β´
...Υπήρξε και δεύτερη αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας:
Οι πρώτοι Χριστιανοί έφτιαξαν ένα πολύ ωραίο Ναό,
αλλά κάποια στιγμή οι Εβραίοι ήθελαν να τον πάρουν.
Μετά από διαμάχη τελικά το θέμα έφθασε στα δικαστήρια
και επειδή ήταν δύσκολη απόφαση, ο δικαστής ζήτησε να σφραγίσουν
τον Ναό και να περιμένουν όλοι κάποιο σημάδι εξ Ουρανού.
Όταν αργότερα άνοιξαν τον Ναό, είδαν παραδόξως στο αριστερό
πάνω μέρος του Ιερού την Εικόνα της Παναγίας.
Ο δικαστής τότε ρώτησε τι είναι αυτό που βλέπει,
και του απάντησαν οι Χριστιανοί ότι είναι η μορφή της Παναγίας,
της Μαρίας Μητρός του Χριστού και Θεού μας
και έτσι αποφάσισε να τη δώσουν στους Χριστιανούς.



Μετά τις παραπάνω δύο Eικόνες που αναφέραμε
έρχονται οι Eικόνες του Ευαγγελιστού Λουκά.
Όμως μόνο τρείς Eικόνες που υπάρχουν μέχρι σήμερα
είναι του Ευαγγελιστού.
Η μία βρίσκεται στα Καλάβρυτα στο Μέγα Σπήλαιο
και είναι από κερί και λιβάνι (κηρομαστίχα) ανάγλυφος,
η δεύτερη είναι της Σουμελά κοντά στη Βέροια,
είναι με χρώμα και η Τρίτη είναι στη Κύπρο
της Παναγίας του Κύκκου και είναι φτιαγμένη με ψηφίδα.
Όλες οι άλλες Εικόνες που υπάρχουν είναι (αγιογραφημένες) σύμφωνα
με αυτές του Ευαγγελιστού Λουκά και όχι του ίδίου του Λουκά.

Από αυτές τις τρείς έχουν ξεσηκώσει οι αγιογράφοι, ο καθένας
με τη τέχνη του, όλες τις άλλες που ανέρχονται κατ’ άλλους
σε πενήντα και κατ’ άλλους σε εκατόν είκοσι ή και εκατό πενήντα.
Στη συνέχεια θα αναφέρουμε πως δημιουργήθηκαν αυτές οι Εικόνες...


Συνεχίζεται


+++