Δόγμα και εικόνα.Εκκλησία και τέχνη (Μ. Φώτιος), Μέρος ΙΔ΄

--

᾿Επὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ ῾Αγίου Πατρὸς ἡμῶν
Φωτίου τοῦ Μεγάλου
Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

(6η Φεβρουαρίου)


ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ - ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Ο ΜΕΓΑΣ ΦΩΤΙΟΣ ΟΡΙΟΘΕΤΕΙ ΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΤΑΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΩΣ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ

(Μέρος ΙΔ ́)

...Θα τελειώσουμε το μικρό αυτό σχόλιο πάνω στο θέμα του Φωτίου,
ως του κυριοτέρου εκφραστή του πνεύματος των αποφάσεων
της Ζ` Οικουμενικής Συνόδου, με κάποιες ειδικότερες
ή γενικότερες επισημάνσεις που σημείωσε όταν μίλησε
από τον άμβωνα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας,
την οποία τόσο εύστοχα ονόμασε οφθαλμόν της Οικουμένης.




Η ομιλία του έγινε το Μεγάλο Σάββατο στις 29 Μαρτίου του 867.
Ο ίδιος ονομάζει τη ιδιαίτερη αυτή μέρα Ορθοδοξίας αρχήν και ημέραν
και αναφέρεται βέβαια στον θρίαμβο της Ορθοδοξίας.
Το κύριο βάρος του λόγου του αφιερώνεται στην εικόνα
της Παναγίας της Οδηγητρίας, που αφιερώνεται
στο Ναό της Αγίας Σοφίας.

Θα μείνουμε σε τρία σημεία. Στο πρώτο αναφέρεται στην οικτρή κατάσταση
που παρουσίαζαν εσωτερικά οι Ναοί κατά την περίοδο της Εικονομαχίας.
Στερήθηκαν την διακόσμησή τους, έμειναν γυμνοί και τραυματισμένοι
και η τέχνη τους ρίχτηκε στο βυθό της λήθης. Στο δεύτερο τονίζεται
η θέση ότι η ορθότητα του δόγματος ενισχύεται και εξηγείται
με τη ζωγραφική (χρωμάτων άνθη κεράσασα), με την ιερότητα
της αισθητικής έκφρασης (κάλλος ιερόν) και την ωραιότητα.
Και στο τρίτο διατυπώνεται η κλασσική έκφραση: "όπως ο λόγος
δια της ακοής έτσι και με την όψη η μορφή
χαράσσεται στους πίνακες της ψυχής".
Λόγος και Εικόνα, οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος
που "εξαργυρώνουν" το δόγμα και το χαρίζουν στους πιστούς...

Από το βιβλίο
ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Αθανασίου Παλιούρα


--