+++
Καλησπέρα!
Προσκαλώ όλους τους αγαπητούς φίλους και Συμμαθητές, για συμμετοχή στην ανοικτή, ζωντανή Εικονολογική μας Συζήτηση, η οποία αρχίζει και φέτος και συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία για πέμπτη χρονιά.
Το θέμα που με απασχολεί, και ίσως μπορούμε να αρχίσουμε μ' αυτό, είναι το εξής:
Αντιμετωπίζω εδώ και αρκετό καιρό την εξής δύσκολη κατάσταση: Έχω χάσει τον αρχικό μου ζήλο για την Αγιογραφία και παρ' όλη την επιμονή και τις προσπάθειές μου δεν μπορώ να τον ξαναβρώ.
Μήπως κάποιος μπορεί να βοηθήσει; Τι συμβαίνει; Τι κάνουμε σ' αυτή την περίπτωση;
Με εκτίμηση
Εμμανουήλ
+++
Καλησπέρα!
Προσκαλώ όλους τους αγαπητούς φίλους και Συμμαθητές, για συμμετοχή στην ανοικτή, ζωντανή Εικονολογική μας Συζήτηση, η οποία αρχίζει και φέτος και συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία για πέμπτη χρονιά.
Το θέμα που με απασχολεί, και ίσως μπορούμε να αρχίσουμε μ' αυτό, είναι το εξής:
Αντιμετωπίζω εδώ και αρκετό καιρό την εξής δύσκολη κατάσταση: Έχω χάσει τον αρχικό μου ζήλο για την Αγιογραφία και παρ' όλη την επιμονή και τις προσπάθειές μου δεν μπορώ να τον ξαναβρώ.
Μήπως κάποιος μπορεί να βοηθήσει; Τι συμβαίνει; Τι κάνουμε σ' αυτή την περίπτωση;
Με εκτίμηση
Εμμανουήλ
+++
Αγαπητέ Εμμανουήλ
ΑπάντησηΔιαγραφήαν είχες μια καλή παρέα κοντά σου
μήπως θα σου αναπτέρωνε το ζήλο για την αγιογραφία;
Επειδή, μόνος ο άνθρωπος, δεν κάνει ούτε στον Παράδεισο. Ετσι δε λέει η Γραφή;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα! Καλό Χειμώνα!...
Ευχαριστούμε για την πρόσκληση!
Το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον και νομίζουμε ότι απασχολεί ή έχει απασχολήσει όλους μας.
Πιστεύουμε ότι θα "ακούσουμε" ενδιαφέρουσες απόψεις και θα εμπλουτίσουμε έτσι και εφέτος μέσῳ της πράγματι πολύ ενδιαφέρουσας και ζωντανής συζήτησής μας τις λιγοστές μας γνώσεις...
Και πάλι ευχαριστούμε και ευχόμαστε "καλή χρονιά"!
Καλησπέρα και καλό ξεκίνημα των τόσο εποικοδομητικών μας συζητήσεων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ Εμμανουήλ, το θέμα που σε απασχολεί, μας έχει απασχολήσει τους περισσότερους κάποια στιγμή. Ο καθένας το έχει αντιμετωπίσει ανάλογα τον χαρακτήρα του, την εμπειρία και την υπομονή-επιμονή. Για να βρεις όμως τη λύση του κατά τη γνώμη μου πρέπει να βρεις την αιτία του προβλήματος, τη ρίζα του κακού και να την ¨απονευρώσεις¨. Εγώ έτσι έκανα και βοηθήθηκα. Μην ξεχνάς, ο πονηρός που μισεί τόσο πολύ τις εικόνες, εφευρίσκει ένα σωρό προσχήματα για μας απομακρύνει απ΄αυτές. Θα αναφέρω ενδεικτικά κάποια απ΄τα προσχήματα που κατά καιρούς με απασχόλησαν.
Στην αρχή όσο και να προσπαθούσα δεν μπορούσα να πλησιάσω στο τελικό αποτέλεσμα που ήθελα στην εικόνα, ή ενώ τελείωνα την εικόνα κάτι έκανα και την χαλούσα. Αυτό με έκανε να αισθάνομαι ανάξια και ανίκανη γι΄αυτό το διακόνημα
Απονεύρωσα αυτό το πρόσχημα, με πεισματάρικη προσπάθεια και μελέτη μέχρι που τα κατάφερα και αμέσως μετά ήρθε το επόμενο πρόσχημα: δέν είχα χρόνο ή όταν είχα δεν ήταν κατάλληλες οι συνθήκες. Επέμεινα όμως να βάζω έστω και μία πινελιά καθημερινά και έτσι σιγά σιγά το ξεπέρασα.
Μετά ήρθε το επόμενο πρόσχημα.Δοκίμασα τα πάντα στην αγιογραφική τέχνη και δεν είχα τίποτα καινούργιο να μάθω, έτσι άρχισα να χάνω το ενδιαφέρον της ανακάλυψης, της προσπάθειας και την ικανοποίηση ενός καλου αποτελέσματος που ξαφνικά έγινε δεδομένο. (προσωπικά πιστεύω ίσως και εσύ κάπου εκεί σκοντάφτεις, συγχώρεσέ με αν κάνω λάθος).
Αυτό ήταν το ποιο δύσκολο πρόσχημα. Πίεζα τον εαυτό μου, αλλά είχα αντίθετα αποτελέσματα. Εκεί τη θεραπεία την έδωσε η προσευχή. Σταμάτησα για λίγο καιρό (2-3 μήνες καλοκαίρι)να αγιογραφώ, έφτιαχνα μόνο ξύλα για να έχω την στιγμή που θα με αξίωνε και πάλι ο Κύριος να συνεχίσω. Έτσι και έγινε, έτσι απλά, μόνο με προσευχή και υπομονή. Κάνε κουράγιο αδελφέ και μην τα παρατάς, επέτρεψε στον Κύριο μας να σε ενδυναμώσει κρατήσου κοντά στο αγιογραφικό διακόνημα και κάποια στιγμή θα επιστρέψει ο ζήλος σου δεκαπλάσιος από τον αρχικό.
Ευχαριστουμε!
ΔιαγραφήΑγαπητοί συμμαθητές και συνδιαλεγόμενοι χαίρομαι που σας ξαναβρίσκω έναν έναν στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς. Εΰχομαι με τη βοήθεια του Θεού, αλλά πρωτίστως ημών των ιδίων, να εξελιχθεί σε μία δημιουργική, αισιόδοξη και αποτελεσματική χρονιά με στοχευμένα επιτεύγματα και θεία καθοδήγηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕμμανουήλ, Εμμανουήλ! Σε τι περιδίνηση μας εμπλέκεις! Αυτό που μας περιγράφεις σαν πρόβλημα στα αγιογραφικά σου βήματα, μήπως δεν μας συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής μας κάποια στιγμή; Ιδιαίτερα τους σημερινούς καιρούς που έχουμε χάσει την όρεξη για τα πάντα; Πολύ όμορφα και συγκεκριμμένα τα προσεγγίζει η Μαρία κατα τη γνώμη μου και τα προσυπογράφω.
Μέσα σε όλα, όμως, τολμώ να προσθέσω και τη διάσταση της συμμετοχής του ενός σ ένα σύνολο. Σε μια ομάδα. Εκεί που κανείς νιώθει μόνος ή αδύναμος να ανταποκριθεί στους δρόμους που διάλεξε μπορεί να βοηθηθεί από τους συνοδοιπόρους του. Αρκεί να πιστεύει, να έχει σιγουριά για τις επιλογές του. Και όταν ταλαντεύεται κάποιο χέρι διπλανού θα τον στηρίξει. Κι όταν σκοντάψει, θα πιαστεί σε κάποιον άλλον να σηκωθεί. Γιατί δεν είναι μόνος.
Είμαστε πολλοί, Εμμανουήλ. Και είμαστε η απάντηση του Θεού μας στις αδύναμες εκκλίσεις μας. Στρέφεσαι να το συζητήσεις μαζί μας και σε βεβαιώνουμε ότι κι εμείς τα περάσαμε. Και τα περνάμε. Και θα τα περάσουμε ξανά. Υπάρχει το . Υπάρχει η σιγουριά αυτού που πιστεύουμε και που επιβεβαιώνεται με τις στρατιές των συνοδοιπόρων μας, των φωτεινών διδασκάλων μας, των αγιασμένων μαρτύρων της πίστης μας. Είμαστε προετοιμασμένοι για τα εμπόδια της μαύρης πλευράς. Κι έχουμε όπλα πολλά για να πολεμήσουμε. Δόρατα οι προσευχές μας κι αιχμή οι εικόνες που μέχρι σήμερα δια χειρός μας καταθέσαμε. Εχεις προσφέρει τόσες πολλές πανέμορφες αιχμές Εμμανουήλ! Εχεις ανοίξει δρόμο μακρύ μ ετούτες. Δεν θα τον ακυρώσεις με πειρασμούς κι αισθήματα χλιαρά σαν εκείνα της βαρεμάρας ή της αδιαφορίας. Τότε θα ακυρώσεις όλους εμάς, αλλά πρώτιστα τον Εμμανουήλ που γνωρίσαμε και συμπορευθήκαμε.
Η παύση που νιώθεις θα μπορούσε να είναι η ανάγκη για περισυλλογή, προσευχή και ανασύνταξη. Το διάλειμμα πριν από τη μάχη!
Καλό μας ξεκίνημα
Τι΄ ωραία και αγαπητικά που τα λετε! Να είστε καλά! Με αφορούν και μένα αυτακαι παίρνω κουράγιο μέσα από την αγκαλιά αυτή που ανακάλυψα τυχαία στο blog σας!
ΔιαγραφήΜα, δεν υπάρχει τύχη!...
ΔιαγραφήΌλα διέπονται από την όντως αγαπητική Πρόνοια του Θεού,
αγαπητέ μας Φίλε...
Καλώς ωρίσατε, λοιπόν!
Βέβαια η ωραία μας συζήτηση έχει διακοπεί εδώ και καιρό,
αλλά ίσως είναι μία καλή ευκαιρία να συνεχισθή. Τι λέτε;
Καλησπερα σας καλη αρχη και καλο χειμωνα .
ΑπάντησηΔιαγραφήειναι η πρωτη φορα που γραφω ,γιατι πριν λιγο καιρο αρχισα τα online μαθηματα .
Ηθελα να σας πω πως ολοι το εχουμε περασει ,η το περναμε το προβλημα αυτο.
Επειδη η Αγιογραφια ειναι κλιμακα με την οποια ο ανθρωπος φτανει στον θεο, οδηγει προς την αρετη ,το καλο,και ευγενικο. Ο εχθρος καταργει τον ζηλο εμποδιζει με αυτο τον τροπο την σχεση που διημιουργειται μεσα απο την αγιογραφια της εσωτερικης και ψυχικης ενοτητας με τον θεο και τους αγιους. καλλιεργειται η ψυχη στο αγαθο και στην αγαπη για ολους. Η λυση οσο μπορουμε ειναι η προσευχη στον Χριστο, η στον αγιο που θα αγιογραφησουμε ,οταν ειμαστε ολοι σαν ομαδα ,πολυ βοηθαει η αλληλοσυμπαρσταση ,ακουγοντας μια πατερικη ομιλια ,να ζητησουμε την προσευχη των μοναχων για εμας η των συνανθρωπων μας ,ετσι απλα Ο Χριστος θα μας δυναμωσει και ενισχυσει σε αυτον τον πνευματικο αγωνα. ευχαριστω Μαρια
Α.Κ. Καλησπέρα σε όλους τους αναγνώστες της σελίδας. Η λύση στο πρόβλημα αγαπητέ Εμμανουήλ μπορεί να είναι πιο απλή απ'ότι φαντάζεσαι. Η μελέτη βιβλίων και εικονογραφικού υλικού μεγάλων δασκάλων της αγιογραφίας σε συνδυασμό την επίσκεψη βυζαντινών μουσείων και εκκλησιών με ποιοτική εικονογράφηση θα αναθερμάνει το ενδιαφέρον σας για την αγιογραφία. Η κατανυκτική ατμόσφαιρα της Θείας λειτουργίας και ολονυκτιών σε μοναστηριακούς χώρους με την αντανάκλαση του φωτός των κεριών στις μαυρισμένες από την κάπνα εικόνες μέσα στο σκοτάδι, θα αναζωπυρώσει τη επιθυμία σου με την βυζαντινή τέχνη. Μια τελευταία συμβουλή είναι να βρεις έναν προσωπικό χώρο, αν είναι εφικτό, στον οποίο θα δημιουργήσεις ένα μικρό μόνιμο εργαστήριο χωρίς να αναγκάζεσαι να μαζεύεις τα υλικά σου κάθε φορά που θα ζωγραφίζεις πχ. στο σπίτι(ο παράγοντας αυτός είναι αποτρεπτικός σε κάθε ερασιτέχνη τεχνίτη, μιας και ο λίγος χρόνος που μπορεί να διαθέσει ελαχιστοποιείται). Καλή συνέχεια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣας ευχαριστώ πολύ όλους για την αγάπη που δείχνετε και την συμπαράστασή σας
στην δυσκολία μου.
Πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις-λύσεις!
Θα ομολογήσω πως δεν είχα σκεφτει να βρώ την ρίζα του προβλήματος, αν και
πολλές φορές σε σχετικές συζητήσεις μου το πρότειναν.
Εχω καταλάβει όμως ότι πρόκειται έργο του πειρασμού, που εκμεταλλεύεται την
αμέλεια μου
και θέλει να αποτρέψει τον άνθρωπο από την δημιουργία της Θείας Εικόνας.
Συγκέντρωσα τις λύσεις-προτασεις που καταθέσατε:
Καλή παρέα
Προσευχή
Περισυλλογή
Πατερικά κείμενα ή ομιλία
Υπομονή
Επιμονή
Αποχή απο το Διακόνημα για μικρό διάστημα
Επισκέψεις σε Μουσεία Βυζαντινών Εικόνων
Δημιουργία Προσωπικού χώρου εργασίας (Εργαστήρι)
Επίσης, τις αιτίες του προβλήματος:
Φθόνος του διαβόλου
Λιγοστός χρόνος
Υπερβολική κούραση
Περισπαμός από καθήκοντα της καθημερινότητας
Κακή ψυχολογική κατάσταση
Έλειψη μελέτης Πατερικών κειμένων
Πνευματική "κοιλιά"
Περιμένω την κατάθεση και τις προτάσεις των Πατέρων και Μητέρων που
συμμετέχουν συνήθως, όπως και του σεβαστού και αγαπητού κ. Φ.Μ.,
για να αρχίσω μιά νέα προσπάθεια, αφού ήδη αισθάνομαι πολύ καλύτερα
ψυχολογικά με την συμπάθεια και την βοήθειά σας,
για τα οποία και πάλι αισθάνομαι την ανάγκη να σας ευχαριστήσω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Με χαρά "βλέπουμε" όχι μόνο τους αγαπητούς μας παλαιούς Συμμαθητές, αλλά και νέους, πράγμα που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, εφ' όσον μάλιστα οι καταθέσεις τους είναι πολύ σημαντικές και βοηθητικές. Και όχι μόνο για τον αγαπητό Εμμανουήλ, αλλά και για 'μας.
Έχουν ειπωθεί ήδη αρκετά, για να ενισχύσουν μιά ολόκληρη ομάδα και όχι ένα μόνο πρόσωπο.
Το μόνο, που θα προσθέσουμε, αγαπητέ Εμμανουήλ, δεν είναι δικό μας, αλλά ούτε και άγνωστο. Είναι η τόσο δυνατή και παράδοξη, για τα σύγχρονα δεδομένα και ζητούμενα, προτροπή του Αγίου Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου:
"Πάσαν χαράν ηγήσασθε, αδελφοί μου, όταν πειρασμοίς περιπέσητε ποικίλοις, γινώσκοντες ότι τό δοκίμιον υμών τής πίστεως κατεργάζεται υπομονήν· η δέ υπομονή έργον τέλειον εχέτω,ίνα ήτε τέλειοι καί ολόκληροι, εν μηδενί λειπόμενοι...".
Αυτό ίσως είναι και η απάντηση για την συζήτηση που κάναμε κάποτε για το θέμα της τελειότητας...
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήμάλλον με είχε πάρει ο ύπνος και δεν κατάλαβα ότι ξεκίνησε η συζήτησή μας, αλλά, ο αγαπητός Μ.γ.Γ. φρόντισε να με ενημερώσει. Καλή και δημιουργική χρονιά σε όλους.
Στον Εμμανουήλ ήδη ειπώθηκαν όσα χρειάζονταν να ειπωθούν, που πάντως , πιστεύω ότι τα γνώριζε ήδη. Δεν ανησυχώ καθόλου για τη σχέση του με την Αγιογραφία. Στις εικόνες του μπορεί κανείς να δει στοιχεία που μαρτυρούν την εσωτερική σχέση του με το περιεχόμενο.
Επιπλέον θα τον χαρακτηρίσω τυχερό που του "χαρίζεται" νωρίς η ευκαιρία να αναβαθμίσει την σχέση του αυτή με την Αγιογραφία . Τι θέλω να πώ:
Το αίτιο της απουσίας ενδιαφέροντος είτε συνδέεται με την Αγιογραφία είτε με την υπόλοιπη ζωή μας. Στην δεύτερη περίπτωση, είναι αυτονόητο πως για να προχωρήσουμε χρειάζεται ένα ξεκαθάρισμα, μια τακτοποίηση στη ζωή μας, και εδώ, οι συμβουλές των φίλων είναι όλες πολύτιμες.
Τα ωραία , όμως, συμβαίνουν στην πρώτη εκδοχή, του να είναι δηλ. η αιτία, συνδεδεμένη με την Αγιογραφία, κάτι που εύχομαι να συμβαίνει. Γιατί, στην περίπτωση αυτή, το μάθημα που μας προσφέρεται είναι πολύ μεγάλο. Εξηγούμαι πολύ συνοπτικά, ελπίζοντας πως θα μπορέσω με λίγα λόγια να δείξω ότι η "απουσία ενδιαφέροντος" μπορεί να είναι μεγάλο Δώρο.
Το ενδιαφέρον και η χαρά της ενασχόλησης με την τέχνη, τα υλικά, τον ιερό χαρακτήρα των εικόνων, όπως και κάθε τι, άλλωστε, είναι δώρα Του Θεού που μας φωτίζουν στην πορεία μας. Όταν αποσύρονται αυτό σημαίνει ότι κάτι στην ζωή μας πρέπει να αλλάξει, κάτι θα πρέπει να πάψει να μας είναι εμπόδιο και καλούμαστε να το εγκαταλείψουμε (δεύτερη περίπτωση). Όταν , όμως η ζωή μας είναι σε καλή τάξη, και τα δώρα αποσύρονται, τότε καλούμαστε σε μια ανώτερη σχέση με την Αγιογραφία. Καλούμαστε να μάθουμε μια ανώτερη τάξη χαράς και υπηρεσίας. Την διακονία της Ιερής Τέχνης χωρίς καμία αμοιβή, χωρίς καμία σύνδεση, δηλαδή, με το εγώ μας. Αν είμαστε ώριμοι να δεχτούμε την χωρίς μισθό υπηρεσία, θα ανακαλύψουμε μια άλλη καθαρότητα, άγνωστη μέχρι τώρα και ασύγκριτα πιο λαμπρή. Αν δεν είμαστε αρκετά ώριμοι θα αφήσουμε την πρόσκληση αναπάντητη. Η κοινοποίηση του "προβλήματος" του Εμμανουήλ είναι μια σοφή κίνηση που, όπως φαίνεται, με την βοήθεια των φίλων του, καταφέρνει να ξεκαθαρίσει το ζήτημα.
Εμπρός, λοιπόν, δεχόμαστε όλα τα δώρα, συνεχίζουμε την εργασία μας σταθερά, σαν να μην συμβαίνει τίποτα, με υπομονή αλλά και την Πίστη ότι όλα όσα έχουν να κάνουν με την Αγιογραφία είναι μέρος του Μυστηρίου της σωτηρίας μας, για όσους επιλέγουν αυτή την "αγαθή" μερίδα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Είμαστε λοιπόν όλοι εδώ! (Κάποιες απουσίες ελπίζουμε ότι θα γίνουν σιγά σιγά παρουσίες).
Πολύ ωραίο δώρο! Ας το δεχθούμε λοιπόν, και ας συνεχίσουμε την πορεία μας σταθερά, με υπομονή και Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη...
...ενός καλου αποτελέσματος που ξαφνικά έγινε δεδομένο..., μας λέει παραπάνω η αγαπητή Μαρία Κατζανού.
Συγγνώμη, αλλά είναι λίγο δύσκολο να το ερμηνεύσουμε αυτό το "ξαφνικά".
Πως είναι δυνατόν άρα γε; Μήπως είναι τρόπος του λέγειν αγαπητή Μαρία;
Από την μικρή μας πείρα γνωρίζουμε ότι χρειάζεται πολύ εργασία, πολύ υπομονή, επιμονή, χρόνο, βία και τελικά η άνωθεν βοήθεια.
Όλα αυτά βεβαίως όταν οι στόχοι μας είναι αυτοί που οφείλουν να είναι στην ευλογημένη Διακονία μας.
Ίσως βέβαια και να κάνουμε λάθος.
Τι λέτε;
Καλησπέρα, πραγματικά είναι ένα σπουδαίο δώρο η παρουσία και η συμπαράσταση των παλιών και νέων συμμαθητών στην τόσο ωφέλιμη για όλους μας συζήτηση.
ΔιαγραφήΊσως να έχετε δίκιο ώς προς την διατύπωση της σκέψης μου γι΄αυτό και κάνω μια προσπάθεια να την εξηγήσω αν και στα προφορικά ουδέποτε ήμουν καλή.
Κατά τη γνώμη μου πάντα, η αγιογραφία είναι τέχνη και διακονία, δύο πράγματα τόσο διαφορετικά αλλά και τόσο αλληλένδετα μεταξύ τους.
Ως τέχνη διέπεται από κανόνες, επιμέρους τεχνικές για κάθε στάδιο της αγιογράφησης και το αποτέλεσμα (τελική ποιότητα και εμφάνιση της εικόνας ως θρησκευτικό έργο τέχνης) εξαρτάται από την εμπειρία του τεχνίτη, το χρόνο εργασίας και την ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν.
Ως διακονία όμως χρειάζεται όπως λέτε και εσείς πολύ εργασία κυρίως πνευματική (προσευχή) πολύ υπομονή και επιμονή για να αξιοποιηθεί το τάλαντο, αμέτρητο χρόνο και άνωθεν βοήθεια. Όταν πρωτοασχολήθηκα με την αγιογραφία, έδωσα μεγαλύτερο βάρος στον τομέα της τέχνης, μελέτησα τις τεχνικές, αφιέρωσα πολύ χρόνο εργασίας και προσπάθησα να αξιοποιήσω κάθε υλικό που είχα στη διάθεσή μου. Έφτασα λοιπόν σε ένα επίπεδο που από το ξεκίνημα έως το τελείωμα της εικόνας όποιος την έβλεπε έλεγε ότι θα γίνει μια ωραία εικόνα και έτσι γινόταν, αυτό εννοώ ότι το αποτέλεσμα ήταν δεδομένο.
Μου έλειπε κάτι όμως απ΄την εικόνα, και αυτό ήταν η άλλη διάσταση της ευλογημένης αυτής τέχνης. Γι΄αυτό σταμάτησα για λίγο καιρο, έτσι για να καθαρίσουν λίγο τα μάτια μου και το μυαλό μου από τον πειρασμό του επαίνου των άλλων, παρέμεινα όμως κοντά στην τέχνη φτιάχνοντας ξύλα. Έτσι σιγά σιγά με προσευχή και υπομονή βρήκα την αληθινή διάσταση της ευλογημένης αυτής διακονίας και συνεχίζω τώρα με χαρά, νιώθοντας την ευλογία αλλά και την ευθύνη αυτού του πολύτιμου τάλαντου.
ΔιαγραφήΠολύ ωραία, αδ. Μαρία!
Ευχαριστούμε για την ωραία Σας επεξήγηση!
Ευχόμαστε να συνεχίζετε με χαρά, πάντοτε!...
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε και καλό ξεκίνημα!
Θα θέλαμε να καταθέσουμε κάποιες σκέψεις για το πώς και από τι χάνετε ο ζήλος για την αγιογραφία.
Νομίζουμε ότι για τον καθένα ισχύει οπωσδήποτε κάτι διαφορετικό. Πρώτα θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτός ο ζήλος που είχαμε ήταν κατά Θεόν υγιής ή βασιζόταν σε κάτι νοσηρό ή επιφανειακό. Μπορούμε να παρομοιάσουμε την κατάσταση αυτή, όπως λέει ο Κύριός μας, σαν ένα σπίτι που δεν έχει θεμελιωθεί στην πέτρα, αλλά στην άμμο και θα έλθουν άνεμοι, φουρτούνες, καταιγίδες και αυτό θα πέσει.
Ο ζήλος μας μπορεί να κάμπτεται, όπως είπαμε στον καθένα μας, από διάφορες αιτίες, π.χ. από στενοχώρια, από απελπισία, από διάφορες περιστάσεις και πειρασμούς που μπορεί να συμβούν, αλλά πιστεύουμε ότι αυτό παρέρχεται, αν η βάση και το θεμέλιο είναι κατά Θεόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα ευχαριστήσουμε την Μ.Ιω. για την σημαντική κατάθεσή της.
Μπορεί κάποιος παρακαλώ, να μας περιγράψει κάπως τα κριτήρια του "κατά Θεόν" ζήλου,
ώστε να υπάρχει σαφήνεια και έτσι να βοηθηθούμε καλύτερα
στην όποια ανασυγκρότηση της προσπάθειάς μας;
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚΑΛΗΜΕΡΑ. ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΝΗΣΙΟ ΖΗΛΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΔΩ
http://www.synodinresistance.org/Theology_el/3a3c001AgZhlos.pdf
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστούμε για το κείμενο αυτό, γνωστό βέβαια σε 'μας.
Νομίζουμε ότι προσεγγίζει από πολύ σωστή γωνία το δύσκολο
θέμα του ζήλου και είναι σχετικά σύγχρονό μας...
Ωστόσο είναι γενικό. Εμείς ρωτήσαμε για τα γνωρίσματα του κατά Θεόν ζήλου,
που αφορούν όσους ασχολούνται με την Αγιογραφία...
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήαπ'οτι φαίνεται, κολλήσαμε. Εγώ δεν γνωρίζω γνωρίσματα που αφορούν ειδικά τους αγιογράφους, και όχι κάθε πιστό. Μπορείτε να μας βοηθήσετε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Ναι, κολλήσαμε λίγο... Ίσως φταίμε εμείς που θίξαμε αυτό το δύσκολο θέμα.
Ζητούμε συγγνώμη από τους φίλους...
Ειδικά τους αγιογράφους ας πούμε αφορά το να αγιογραφούν με κύριο στόχο
την δόξα του Θεού και όχι την τέχνη. Διότι όπως έχουμε ακούσει υπάρχει
και η φιλοσοφία(;) "η τέχνη για την τέχνη"...
Τι λέτε;
Είναι, πιστεύω, αρκετό, να συναισθάνεται ο καθένας την ευθύνη που αναλαμβάνει. Τόσο, γενικά, ο χριστιανός, όσο και ειδικότερα, ο αγιογράφος. Η κοσμική τέχνη αναζητά το ωραίο με τα κριτήρια του παρόντος αιώνος, αλλά, στην Εκκλησία η Τέχνη, όπως και κάθε τι, αποκτά την προοπτική του μέλλοντος αιώνος, Της Βασιλείας Του Χριστού. Είναι πάντως, ζήτημα ευθύνης να μπορούμε να διακρίνουμε τις δύο περιοχές.
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφή..."Η κοσμική τέχνη αναζητά το ωραίο με τα κριτήρια του παρόντος αιώνος, αλλά, στην Εκκλησία η Τέχνη, όπως και κάθε τι, αποκτά την προοπτική του μέλλοντος αιώνος, Της Βασιλείας Του Χριστού"...
Πιστεύουμε ότι στην συνάφεια αυτή ταιριάζει και αξίζει να ακούσουμε ωραία, σχετική εικονολογική Ομιλία
του Επισκόπου κ. Κυπριανού, που αναρτήθηκε πριν λίγες ημέρες:
http://agiografikesmeletes.blogspot.gr/2013/09/blog-post_25.html
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγγνώμη, αλλά έλειπα "εκτός" και έστω και καθυστερημένα
έχω να θέσω μιά ερώτηση:
Ποιά είναι τα στοιχεία που διακρίνουν τις δύο αυτές περιοχές.
Τα κριτήρια του παρόντος αιώνος μου είναι λίγο πολύ γνωστά.
Όμως, τι εννοείτε όταν λέτε "προοπτική του μέλλοντος αιώνος" και πως αποτυπώνεται
αυτό στην Εικόνα;
Καλημέρα και καλό μήνα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ χριστιανός ομολογεί σε κάθε Θεία Λειτουργία, ότι προσδοκά Ανάσταση νεκρών και ζωή του Μέλλοντος αιώνος. Ζει με την ελπίδα της εκπλήρωσης της υπόσχεσης Του Χριστού, για μια νέα γη και ένα νέο ουρανό. Έτσι, κάθε δραστηριότητα του βίου του συντονίζεται με την προσδοκία αυτή και, φυσικά, διαφοροποιείται. Όμως αυτό δεν είναι μια εντολή, ένας νόμος, που μας λέει να ζούμε με την προσδοκία της μεταμόρφωσης του κόσμου, αλλά, είναι η φυσική συνέπεια της καρδιακής αφύπνισης από την διδασκαλία Του Χριστού.
Σε κάθε Θεία Λειτουργία, ο πιστός λαός (δια των ιεροψαλτών) και οι Ιερείς, ομολογούν την Πίστη των χριστιανών. Η Ευθύνη μας συνίσταται στο να γνωρίζουμε τι ομολογούμε. Θα αρκούσε να είχαμε συνειδητή συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία.
Χαίρετε!
ΑπάντησηΔιαγραφή...Ἡ Εἰκόνα δὲν εἶναι αὐτοσκοπός. Εἶναι ἕνα μέσον, ποὺ θὰ μπορέσει νὰ μᾶς φέρει σὲ ἐπαφὴ μ’ αὐτὸ ποὺ θὰ πρέπει νὰ φθάσουμε. Πρέπει νὰ φθάσουμε νὰ ἔχουμε μιὰ ματιά, ὅπου ὁ Θεὸς εἶναι μέσ’ στὴν ζωή μας, ἡ παρουσία Του εἶναι καθημερινή, ἀδιάλειπτα. Ἂν φθάσουμε σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο, ἀντιλαμβανόμαστε γιατὶ ἡ Εἰκόνα δὲν ἀσχολεῖται μὲ τὰ σύννεφα, τὸν ἀέρα, τὰ δένδρα καὶ τὴν φυσικὴ διάσταση, ἀλλὰ ἀσχολεῖται μὲ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή, ὅταν κοιτᾶμε ὁποιαδήποτε Εἰκόνα, αὐτὸ ποὺ θὰ δοῦμε εἶναι τὸ χρυσό, τὸ ὁποῖο μὲ τὸν συμβολισμό του δείχνει ὅτι κυρίαρχο καὶ βασικὸ στοιχεῖο, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἀφορᾶ, θὰ ἔπρεπε νὰ ἀναζητοῦμε, εἶναι ἀκριβῶς σὲ κάθε δευτερόλεπτο μέσα στὴν προσωρινὴ αὐτὴ ὕπαρξή μας νὰ ἔχουμε τὴν αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ δηλώνει τὸ χρυσό...
Αυτά τα ωραία και πολλά άλλα μας είχε πει στην Εικονολογική Εισήγησή του «Ἡ Εἰκόνα ὡς῾῾ἔσοπτρον᾿᾿τοῦ Οὐρανοῦ,διὰ μέσου τῆς τεχνοτροπίας της», τον περασμένο Δεκέμβριο, ο αγαπητός μας κ. Φ.Μ.
Ίσως είναι ευκαιρία να μελετήσουμε για άλλη μιά φορά το σημαντικό αυτό κείμενο (http://hsir.org/p/225) και τα όσα τότε είχαν αναφερθεί και φωτίζουν πολλές πτυχές της Ορθόδοξης Αγιογραφίας, αλλά και την συγκεκριμένη, στην οποία αναφέρεται ο αγαπητός μας οικοδεσπότης.
Ευχ.
Προτείνω να περάσουμε στα πρακτικά. Να κάνουμε μια άσκηση χρώματος. Θα παρακαλέσω τον Μ.γ.Γ. να μας δώσει ένα γραμμικό σχέδιο, μιας άγνωστης αγίας ολόσωμης, με σαφείς τις περιοχές των προπλασμών, ώστε να μπορούμε να τις χρωματίζουμε εύκολα με τον υπολογιστή. Παρακαλώ όχι πολύ μικρό αρχείο για να μη δυσκολευόμαστε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Αγία:
http://hsir.org/p/mv
Αν θέλει κάποια τροποποίηση καθοδηγήστε μας...
Πολύ καλά, ευχαριστούμε πολύ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛοιπόν ξεκινάμε με την α' κίνηση. Να αγνοήσουμε το πλαίσιο και να προτείνουμε το δικό μας, με αναλογίες που πιστεύουμε ότι ταιριάζουν καλύτερα και αναδεικνύουν το θέμα. Δεν βάζουμε άλλα στοιχεία, μόνον η Αγία και το έδαφος.. Το ξύλο μας θα είναι σκαφάκι επομένως να φαίνεται το πλαίσιο του ξύλου στο σχέδιό μας. Επομένως:
Βήμα πρώτο. Αναζήτηση του ιδανικού ξύλου για την ανάδειξη του θέματος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ πάρα πολύ για τις ωφέλιμες απαντήσεις στην ερώτησή μου.
Άρχισα με την ευκαιρία αυτή και την μελέτη της Εισήγησης, που ήδη σιγά σιγά
παρουσιάζουμε και στο Ιστολόγιο ( http://agiografikesmeletes.blogspot.gr/2013/10/b.html ).
Καταθέτω και την άσκησή μου:
http://farm3.staticflickr.com/2823/10069219745_56971103f0_o.jpg
Θα ήταν πολύ χρήσιμο να προσθέσουμε και δυο λόγια για τις επιλογές μας στην άσκηση. Τι δηλ. λάβαμε υπόψη για να καταλήξουμε στην πρότασή μας.
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ διαγώνιος που φαίνεται, με βοήθησε να υπολογίσω "με το μάτι"
να είναι το ζωγραφικό μέρος ίσο με το χρυσό.
Αυτό έλαβα υπόψη μου για να βρω το πλαίσιο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Η άσκησή μας:
http://hsir.org/p/4rw
Λάβαμε και εμείς υπόψη μας το ίδιο με τον Εμμανουήλ.
Τα εμβαδά τα μετρήσαμε στον υπολογιστή...
ΑπάντησηΔιαγραφή...Στο χρυσό συνυπολογίσαμε και τις περιοχές του κρασπέδου
του φορέματος, τα περιβραχιόνια και το τμήμα περιλαιμίου που φαίνεται...
Αναμένοντας τις ασκήσεις των υπολοίπων φίλων, θέλω να ρωτήσω αν η συνθήκη ισότητας των εμβαδών του χρυσού και της ζωγραφικής, εξυπηρετείται μόνο από μια και μοναδική λύση.
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό που μπορούμε να σκεφθούμε είναι μια διαφορετικότητα στο σχήμα του πλαισίου,
π.χ. να γίνει στο επάνω μέρος στρόγγυλο...
Ας μείνουμε στο ορθογώνιο. Μπορούν δύο η περισσότερα ορθογώνια να πληρούν την απαίτηση για ίσα εμβαδά η μόνο ένα το κατορθώνει; Δεν μιλάμε βέβαια για μεγάλες διαφορές, Μπορεί κανείς να μας απαντήσει;
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Η άσκηση μου:
http://hsir.org/p/6cc
Προσπάθησα φέρνοντας την διαγώνιο να ισορροπήσω τα εμβαδά με το μάτι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Αν μεγαλώσουμε το πλαίσιο, νομίζω πως μπορούμε να τηρήσουμε την απαίτηση για ίσα εμβαδά
μόνο αν αυξήσουμε και το ζωγραφικό μέρος.
Υπάρχουν διάφορες λύσεις, όπως να χρωματίσουμε το περιθώριο του πλαίσιου μας λίγο, ή
να προσθέσουμε περισσότερα στοιχεία, π.χ. τον βίο της Αγίας, ή ακόμα να
ζωγραφίσουμε φυσικό τοπίο, βουνά κλπ.
Τότε όλα μαζί στο συνολό τους, ίσως να φτάσουν να είναι τα εμβαδα τους ίσα με του χρυσού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Η άσκησή μου: http://farm3.staticflickr.com/2810/10087069956_9d533d2d40_o.jpg
Χωρίς άλλες προσθήκες και αλλαγές, το ξύλο μας διαφοροποιείται με δύο παραμέτρους. Το ύψος του και το πλάτος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν τοποθετήσουμε την ζωγραφική μας μέσα στο πλαίσιο και βεβαιωθούμε ότι τα εμβαδά είναι ίσα, τότε, αν μικρύνουμε π.χ. το ύψος του ξύλου αυξάνοντας ανάλογα το πλάτος (σε μικρές τιμές) δεν διατηρείται η ισότητα των εμβαδών;. Η αντίθετα αν αυξήσουμε το ύψος του ξύλου και στενέψουμε αναλόγως το πλάτος του.
Αν η παραπάνω παρατήρηση είναι κατανοητή, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η ισότητα των εμβαδών επιτυγχάνεται με περισσότερες της μιας επιλογές.
Επομένως, για να εντοπίσουμε την καλύτερη από αυτές, χρειαζόμαστε ακόμα ένα κριτήριο, μια ακόμη συνθήκη αρμονικής σχέσης του θέματος μας και του κάδρου.
Ποιά μπορεί να είναι αυτή;
Μπορείτε να μας πείτε με ποιόν τρόπο μετράτε τα εμβαδά στον υπολογιστή;
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα.
Και η δική μου άσκηση:
http://farm4.staticflickr.com/3801/10088753926_380b4c74a8_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαρίστως! Είναι αρκετά απλό...
Αυτό γίνεται στο Photoshop με το Histogram απο το μενού Window.
Μετράμε τα pixels όλης της επιφάνειας, αφού την επιλέξουμε,
με Ctr+α, και κατόπιν μονο του χρυσού ή του ζωγραφικού μέρους,
τα οποία επίσης επιλέγουμε με το ειδικό εργαλείο μάσκας.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Το Cashe level κάτω δεξιά στο Histogram πρέπει πάντοτε να είναι στην ένδειξη 1.
Αυτό γίνεται όταν αφού επιλέξουμε (κάνουμε μάσκα) τὴν περιοχή που θέλουμε να μετρήσουμε,
κάνουμε κλικ στο σηματάκι της ανανέωσης, το οποίο βρίσκεται επάνω δεξιά στο παραθυράκι...
Καλή επιτυχία!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Έχετε ήδη άλλη μία άσκηση:
http://farm3.staticflickr.com/2888/10088813763_e59161a352_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΓνωρίζουμε από παλαιότερα ότι ο Άγιος και ο χρυσός κάμπος της Εικόνας πρέπει να έχουν περίπου τις ίδιες αναλογίες. Στην δική μου προσπάθεια (δεν έχω κάνει ακριβή μέτρηση) είχα υπολογίσει ότι κάποια σημεία των ενδυμάτων θα τα κάνω χρυσά...
ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΟΥ:
http://hsir.org/p/55s
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
Για το πρώτο βήμα, την επιλογή του ξύλου, είναι φυσικό οι προτάσεις να μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό. Οπότε τα πράγματα κρίνονται στις λεπτομέρειες, που κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σημαντικές. Το ξύλο είναι το θεμέλιο της εργασίας μας και λίγα χιλιοστά πλατύτερο η στενότερο μπορεί να υποβαθμίσουν σημαντικά το αποτέλεσμα. Ο αγιογράφος θα πρέπει να απαντήσει - εκτός από την ισότητα των εμβαδών- και στα παρακάτω ερωτήματα:
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Πόσο δεξιά η αριστερά τοποθετώ την μορφή , μέσα στο ξύλο;
2. πόσο χαμηλά η ψηλότερα;
3. πόσο κατεβαίνει το έδαφος κάτω από τα πόδια;
4. τέλος, πόσο πάχος πρέπει να έχει το πλαίσιο του ξύλου;
Πιστεύω να συμφωνούμε πως δεν θα πρέπει να αφήσουμε στην τύχη τις παραπάνω επιλογές. Παρακαλώ, ο καθένας μας να μας πει, πως καταλήγει στην άσκησή του, σε σχέση με τα παραπάνω ερωτήματα.
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ άσκησή μου:
http://flic.kr/p/goSP8t
Τοποθετώ τη μορφή μέσα στο ξύλο στο κέντρο.
Το έδαφος κατεβαίνει κάτω από τα πόδια περίπου το 1/4 του πλαισίου.
Το πλαίσιο του ξύλου πρέπει να εξέχει ελαφρά.
Χαίρετε!
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://hsir.org/p/atk
Είναι ή άσκηση με τα νέα ζητούμενα.
Η μορφή μεταφέρθηκε λίγο δεξιότερα, ώστε να υπηρετηθεί
με τον τρόπο αυτό καλύτερα ο κεντρικός άξονας.
Επίσης λίγο πιό επάνω για τον ίδιο λόγο, ως προς τον οριζόντιο άξονα.
Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει αλλος κανόνας πέραν της αρμονικής τοποθέτησης,
για το πόσο έδαφος θα υπάρχει κάτω από τα πόδια.
Πάντως σκεφτόμαστε όχι πολύ, ώστε να μην έχουμε αίσθηση φυσικού βάθους...
Το πλαίσιο αν έχει την λειτουργικότητα της προστασίας μόνο, υπακούει κι αυτό
στον κανόνα που αναφέραμε. Αν σημαίνει όμως και κάτι άλλο δεν το γνωρίζουμε...
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστούμε πολύ!
Είναι πάρα πολύ σημαντικές οι ερωτήσεις που μας θέτετε, ώστε αυτά που κάνουμε να είναι «εν γνώσει».
http://farm4.staticflickr.com/3788/10136472424_7c8becaa24_o.jpg
1. Τοποθέτησα την μορφή της Αγίας πιο δεξιά για να υπάρχει ελάχιστα περισσότερος χώρος στην πλευρά στην οποία είναι στραμμένη, επίσης και για να ισορροπήσει κάπως το χέρι της Αγίας το οποίο είναι σηκωμένο.
2. Για το πόσο χαμηλά ή ψηλότερα δεν γνωρίζω να απαντήσω. Το κάνω όπως μου φαίνεται καλύτερα.
Επίσης για τις υπόλοιπες ερωτήσεις δεν είμαι σε θέση να απαντήσω.
Καλησπέρα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτέλνω την άσκησή μου, στην οποία φαίνονται οι διάφορες μετρήσεις που έλαβα υπόψη με τα χρώματα. Ίδια χρώματα, σημαίνει ότι έγινε σκόπιμα ίση απόσταση. Ισχυρίζομαι ότι η αντιμετώπιση αυτή μας δίνει αρμονικό αποτέλεσμα. Θα παρακαλούσα να ρωτήσετε αν κάτι δεν γίνεται κατανοητό.
Επίσης , να εξετάσουμε τις προτάσεις μας, ως προς τις μετρήσεις αυτές και να συζητήσουμε τυχόν αντιρρήσεις.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10138339025/
....να συμπληρώσω πως η ισότητα χρυσού ζωγραφικής ελέγχθηκε με τα χρυσά στα ρούχα, αλλά, και με την ΟΡΙΖΌΝΤΙΟ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ, που στην συγκεκριμένη περίπτωση, χαμήλωσε.
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι οι μέχρι τώρα προσπάθειες:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10140923413/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10140808684/
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Επειδή μοιάζουν κάπως οι ασκήσεις μας, αναφέρουμε τον προβληματισμό μας
ως προς την απόσταση του φωτοστέφανου από το επάνω όριο.
Με την ίση απόσταση (πράσινο) πιστεύουμε ότι η μορφή της Αγίας κατεβαίνει
αρκετά μέσα στο χώρο, "πέφτει". Αυτό διότι η λεπτή γραμμή του φωτοστέφανου δεν μπορεί
να αξιολογηθεί ακριβώς ως ζωγραφικό μέρος, ίδιου "βάρους" με το υπόλοιπο.
Έτσι λοιπόν, μας φαίνεται πολύ καλύτερη ὠς προς αυτό η λύση της Μ.Β.
Ευχ.
Οι μετρήσεις στην άσκησή μου δεν είναι γενικός κανόνας, αλλά, η εφαρμογή γενικών αρχών, που θα μου επιτρέψετε να αναφέρω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑ. Η ζωγραφική «ζυγίζεται» στους δύο κεντρικούς άξονες (οριζόντιο και κατακόρυφο)
Β. Περιγράφεται από πλαίσιο (το ξύλο μας) με τρόπο που να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
1. Ισότητα ζωγραφικής επιφάνειας και χρυσού.
2. Ισοδύναμο μοίρασμα του χώρου γύρω από την μορφή (μεγαλύτερο πλάτος από το ύψος δίνει την εντύπωση ότι η μορφή συμπιέζεται από πάνω, ενώ μεγαλύτερο ύψος φανερώνει πίεση από τα πλάγια)
Γ. το πλάτος (κορνίζα του ξύλου) του πλαισίου βρίσκεται , όχι τυχαία, αλλά με αναφορά σε δυναμικές γραμμές και αποστάσεις που ήδη υπάρχουν στην προηγούμενη εργασία μας.
Προτείνω λοιπόν να μην θεωρήσουμε το φωτοστέφανο η κάποιο άλλο σημείο ως όριο και σταθερό σημείο αναφοράς αλλά να αντιμετωπίζουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά βασισμένοι σε γενικότερες αρχές.
( Για παράδειγμα όλα αλλάζουν αν πρόκειται για σύνθεση μπούστο)
Σημαντικό είναι, όχι να επιλέξουμε αυτό που μας αρέσει, αλλά να προτείνουμε τους λόγους της επιλογής μας. Εδώ η τοποθέτηση όσων έχουν άποψη, είναι πολύτιμη για να βγάλουμε συμπεράσματα. Η σκέψη σας για να μην «γλιστρήσει» η μορφή προς τα κάτω θα πρέπει να λυθεί με την αναφορά σε κάποιο αρμονικό λόγο. Προσωπικά ανέχομαι την εντύπωση μιας πίεσης από το έδαφος (ΒΑΣΗ) , περισσότερο από την πίεση από πάνω. Θα είχε ενδιαφέρον να κάναμε ανάλογη άσκηση και σε σύνθεση μπούστο.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σύμφωνα με τα παραπάνω η εργασία της Μ.Β. είναι σχεδόν τέλεια (πάντοτε κατά την γνώμη μου, βέβαια), και με 2 μικρές αλλαγές γίνεται άψογη. Μια ελάχιστη μετακίνηση προς τα κάτω της μορφής και με μικρή ελάττωση του πλάτους του πλαισίου, όπως φαίνεται στο link.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10152686226/
ΑπάντησηΔιαγραφή"...Η σκέψη σας για να μην «γλιστρήσει» η μορφή προς τα κάτω θα πρέπει να λυθεί με την αναφορά σε κάποιο αρμονικό λόγο..."
Πρόκειται για την απλή σκέψη που μας είχε μεταδοθεί παλαιότερα, ότι τα κέντρα βάρους του πλαισίου και της μορφής οφείλουν, αν όχι να συμπίπτουν, τουλάχιστον να έχουν την μικρότερη δυνατή απόκλιση.
Στην σύνδεση που παραπέμπουμε φαίνονται τα δύο κέντρα βάρους ΚΒΠ = Κέντρο Βάρους Πλαισίου και ΚΒΜ = Κέντρο Βάρους Μορφής (αβγ) στην πρότασή Σας για την σύνθεση της Μ.Β.
http://hsir.org/p/7e
Βέβαια το να σηκώσουμε ελαφρά την μορφή δεν "σώζει" την κατάσταση.
Κάτι που σκεπτόμαστε τώρα είναι η πιθανότητα απάλοιψης του εδάφους, αλλά δεν γνωρίζουμε αν είναι κάτι που μπορούμε να το κάνουμε...
Ευχ.
Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να κάνουμε τα ΚΒ να συμπέσουν όσο θα συνυπολογίζουμε και το έδαφος. Η σκέψη σας να αφαιρέσουμε το έδαφος είναι σωστή. Όμως ( αν το εννοείτε κυριολεκτικά) , τότε η μορφή θα χάσει την ιστορικότητα της, την σύνδεσή της με την Γη, που συμβολίζεται με το έδαφος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό που απομένει είναι να «αποσπασθεί» το έδαφος (η το φόντο σε άλλη περίπτωση) από την ζωγραφική και να αποτελέσει βοηθητικό μέσο για την ανάδειξη της μορφής. Αυτό μπορεί να γίνει με ιδιαίτερο τρόπο με χρώμα και τόνο που θα αποσπώνται από την μορφή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον όταν κατορθώνουμε να έχουμε 3 ξεχωριστά στοιχεία στην Εικόνα: Το φόντο –έδαφος, την μορφή και το χρυσό. Η απόσπαση της μορφής από την Γη κρύβει σημαντικό και προφανή συμβολισμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
1. Άφησα περισσότερο χώρο από την πλευρά, στην οποία είναι στραμμένη η Αγία.
2. Πρόσθεσα κάτω και πάνω για να υπάρχει ομοιόμορφη κορνίζα γύρω-γύρω.
3. Άφησα κάτω από τα πόδια περίπου 1 εκ.
4. 1,5 ή 2 εκ. για Εικόνα μεσαίου μεγέθους.
http://farm4.staticflickr.com/3665/10165728474_28118eed97_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Ευχαριστούμε για την ωραία Σας προσπάθεια.
Μας έδωσε μία ιδέα:
http://hsir.org/p/u9
Πως Σας φαίνεται μιά τέτοια αντιμετώπιση του θέματος;
Για κάθε καινούργια λύση, όπως γνωρίζετε, έχω μονάχα ερωτήματα και δεν μπορώ να έχω άποψη. Μου δίνει την εντύπωση ότι πατά πάνω στη γήινη σφαίρα,, (κάτι περισσότερο από την ανθρώπινη διάσταση....) και ότι δεν είναι μαζί μας πλέον.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλπίζω οι φίλοι να μη περιμένουν να βαθμολογήσω τις μέχρι τώρα προσπάθειες. Απλά έθεσα τους δικούς μου προβληματισμούς για το πως αντιμετωπίζω την επιλογή του ξύλου.Αν υπάρχουν και άλλες απόψεις , είναι πολύ χρήσιμο για όλους, να ειπωθούν. Επίσης , αν υπάρχουν ερωτήματα .
Όταν θέλετε, μπορούμε να προχωρήσουμε στο χρώμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαί, είναι απλώς μία ιδέα. Καλώς είστε τόσο συγκρατημένος και έχετε ενδοιασμούς.
Συμφωνούμε απόλυτα στο πόσο προσεκτικοί πρέπει να είμαστε στην αποδοχή νέων προτάσεων...
ΑπάντησηΔιαγραφή"...Είναι πολύ ενδιαφέρον όταν κατορθώνουμε να έχουμε 3 ξεχωριστά στοιχεία στην Εικόνα: Το φόντο –έδαφος, την μορφή και το χρυσό..."
Δηλαδή, στη περίπτωση αυτή το ζωγραφικό μέρος αποτελείται από το φόντο –έδαφος και την μορφή, που μαζί πρέπει να έχουν ίσο εμβαδό με το χρυσό ή λειτουργούν ανεξάρτητα, οπότε τι γίνεται;
Το χρυσό πάντοτε, ισορροπεί με την συνολική ζωγραφική. Σε συνθέσεις σαν αυτή που μας απασχολεί, το έδαφος, και η μορφή αντιμετωπίζονται σαν ένα στοιχείο με αποτέλεσμα να υπάρχει ανισότητα ως προς τον οριζόντιο άξονα,
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν, τώρα, μπορούσαμε να διαχωρίσουμε ποιοτικά τα 2 αυτά στοιχεία (με το φως και το χρώμα), θα απαλλάσσαμε την μορφή από την ζωγραφική της σύνδεση με το έδαφος (η φόντο σε άλλη περίπτωση), με αποτέλεσμα την καλύτερη ένταξη στο κάδρο και προβολή.
Η σχέση δηλαδή του χρυσού με την ζωγραφική (1 προς 1) θα γινότανε 1 προς 1 ζεύγος στοιχείων, με την ίδια συμπληρωματικότητα και στις δύο περιπτώσεις. Αν θέλετε, μπορούμε να το δούμε στην άσκησή μας στην συνέχεια.
ΑπάντησηΔιαγραφήKαλησπέρα!
Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση.
Δεν καταλαβαινω πολύ καλά πως ακριβώς το πετυχαίνουμε αυτό, αλλά ελπίζω να το καταλάβω
στην συνέχεια της άσκησης.
Καλημέρα,
ΑπάντησηΔιαγραφήμετά την συζήτηση για το κάδρο, μπορούμε να περάσουμε στην άσκηση του χρώματος. Επιλέγοντας, ο καθένας μας, το κάδρο που θεωρεί πιο σωστό, χρωματίζουμε την μορφή με ζητούμενο την χρωματική ισορροπία, αλλά, και τα αρμονικά περάσματα σε γειτονικούς προπλασμούς. Όταν κατατεθούν όλες οι προτάσεις, τότε θα τις σχολιάσουμε. Όποιος θέλει, μπορεί να επιχειρήσει την συμπληρωματική σχέση εδάφους - μορφής, των οποίων το σύνολο , θα ισορροπεί με το χρυσό. Δηλαδή, Εμμανουήλ, μορφή και έδαφος θα αντιμετωπισθούν σαν σύνθεση με 2 προπλασμούς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Η άσκησή μας: http://hsir.org/p/4d2
Επιχειρήσαμε και τα δύο ζητούμενα.
Το έδαφος κοντά στο χρυσό, ώστε να διαχωρίζεται
από την μορφή, την οποία "απελευθερώνει" μέσα στο πλαίσιο.
Συνολική φωτεινότητα στους 54 βαθμούς.
Συμπληρωματικότητα στα χρώματα των δύο κύριων φορεμάτων.
Ουδέτερο στα υπόλοιπα...
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Καταθέτω την άσκησή μου:
http://farm3.staticflickr.com/2831/10229805504_377f180a97_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Επειδή υπάρχει αρκετή καθυστέρηση, ας υποβάλλουμε μία ερώτηση, έστω και αργοπορημένα:
Η Αγία είναι βέβαια άγνωστη, αλλά δεν έχει σχέση η επιλογή των χρωμάτων μας με τον Βίο του κάθε
Αγίου που αγιογραφούμε;
Εννοούμε ότι αλλιώς χρωματίζουμε μία Μάρτυρα, διαφορετικά μία Βασίλισσα κ.ο.κ....
Τι λέτε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Η άσκηση με το χρώμα:
http://hsir.org/p/fb
Συγγνώμη για την καθυστέρηση.
Σωστά, επιλέγουμε διαφορετικά σε κάθε περίπτωση.. με την ευκαιρία, πάντως, να πούμε, ότι κάθε απόπειρα συμβολικής- ψυχολογικής ερμηνείας του χρώματος είναι υποκειμενική. Η μόνη διάκριση που που γνωρίζουμε είναι η διαφορά της συχνότητας του χρώματος (του μήκους κύματος ) που τα ταξινομεί από το κόκκινο έως το ιώδες. Ελάχιστη γνώση, λοιπόν, διαθέτουμε
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι η δική μου άσκηση με το χρώμα:
http://farm8.staticflickr.com/7367/10324855676_8138795a6f_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Η άσκησή μου, έστω και καθυστερημένα:
http://farm4.staticflickr.com/3746/10326173405_b6bbe1196a_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΧΑΙΡΕΤΕ!
ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΑΣΚΗΣΗ
http://hsir.org/p/wi
περιμένουμε και την άσκηση του ΔΜ..........
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγγνώμη για την καθυστέρηση
http://farm6.staticflickr.com/5550/10330233904_f0ee3d92b1_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφή...και της Αγγελικής...
Καλημέρα,
ΑπάντησηΔιαγραφήσυγγνώμη για την καθυστέρηση...
http://flic.kr/p/gKNYqt
Όλες οι ασκήσεις είναι εδώ. Παρακαλώ, να τις κατατάξουμε (γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι) επιλέγοντας τις, κατά τη γνώμη μας, τρεις πρώτες με σειρά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης να αναφέρουμε όσα σημεία μας φαίνονται άστοχα η αδύναμα στις ασκήσεις των άλλων. ( Οι "άλλοι" το χρειάζονται αυτό προκειμένου να βοηθηθούν).
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10341880195/
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
http://hsir.org/p/zr
Στην πρώτη μας επιλογή (Φ.Μ.) το μαντήλι έχει ίση περίπου φωτεινότητα με τον μανδύα. Έτσι υπάρχει δυσκολία διάκρισης τους
στα σημεία που συνορεύουν.
Στην δεύτερη (ΕΜΜ) το μαντήλι δεν ισορροπείται χρωματικά από κάποιο άλλο χρώμα του ζωγραφικού μέρους.
Ο ΜΓΕ ισορροπεί καλά τα χρώματα, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος σύγχυσης του πατώματος με το εσωτερικό φόρεμα.
Η άσκηση της ΜΒ μάλλον θα έπρεπε να είναι στην τρίτη θέση, παρά του ότι η συνολική φωτεινότητα μας φαίνεται αρκετά ψηλά.
Η ήσυχη χρωματική αρμονία με βάση την ομοιογένεια διαφοροποιεί την άσκησή της Μ.Ιω. αισθητά απ' όλες τις υπόλοιπες. Χαρίζει γαλήνη, χωρίς να διεγείρει τον θεατή, θυμίζοντάς του ότι ο Κύριος ήλθε να ανάψει "πυρ"...
Ο Μ.γ.Γ. με λάθος επιλογή στο μαντήλι, μεταφέρει το "κέντρο ενδιαφέροντος" στο έντονο κοντράστ των δύο φορεμάτων και αστοχεί.
ΔΜ: Το αντίρροπο της προηγούμενης προσπάθειας. Αν ελλατωνόταν λίγο η ένταση και ιδιαίτερα του πατώματος, θα ήταν πολύ καλά.
Η ΑΓΓ με λίγο μεγαλύτερη διαφοροποίηση των φωτεινοτήτων στα δύο φορέματα και λιγότερη διαφορά στο κράσπεδο του εσωτερικού θα κέρδιζε την πολύ καλή επιλογή της για την επίτευξη του να "περάσει" το πάτωμα σε δεύτερο πλάνο.
Η πολύ καλά ισορροπημένη άσκηση της ΜΜ θα μπορούσε να είναι ανάμεσα στις τρεις πρώτες επιλογές μας, αν η συνολική φωτεινότητα ήταν πιό χαμηλή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Οι επιλογές και οι παρατηρήσεις που μας ζητήθηκαν:
http://hsir.org/p/r2
ΦΜ: Ίσως είναι λίγο σκούρο γενικά.
ΕΜΜ: Το ίδιο.
ΜΒ: Καλή ισορρόπηση
Μ.Ιω: Το ίδιο.
ΔΜ: Φωτεινό, καλή ισορρόπηση χρωμάτων
ΑΓΓ: Σκούρο
ΜΜ: Φωτεινό, καλή χρωματική ισορροπία
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι επιλογές μου:
http://farm4.staticflickr.com/3815/10384262316_1b6d74565b_o.jpg
και κάποιες παρατηρήσεις:
Μ.Β. – Ο μανδύας θέλει πιο σκούρο γαλάζιο.
Μ.Ιω. –Τα χρώματα είναι λίγο πεσμένα.
Φ.Μ. – Η Αγία ήταν χήρα;
Εμμ. – Λίγο πιο έντονα τα χρώματα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
1. Φ.Μ
2. Μ.γ.Γ.
3. Μ.Β.
http://farm6.staticflickr.com/5548/10384746685_bb358c1edb_o.jpg
Φ.Μ. – Το μαντήλι είναι σκούρο και μου φαίνεται ότι δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα αρχοντικά ενδύματα της Αγίας.
Μ.γ.Γ. – Μόνο το μαντήλι θα το ήθελα λίγο πιο ανοιχτό.
Μ.Β. – Μου αρέσει.
Μ.γ.Ε. – Μήπως είναι κάπως έντονο το κοντράστ μεταξύ των δύο ενδυμάτων;
Μ.Ιω. – Διακρίνετε από ατονία.
Εμμ. – Στην πράξη θα ήταν δύσκολο να επιλέγει κάποιος τα φορέματα της Αγίας με τέτοιο συνδυασμό.
Μ.Δ. – Είναι μεγάλη η διαφορά της φωτεινότητας μεταξύ των δύο ενδυμάτων.
Μ.Μ – Στο σύνολό τους όλα είναι ανοιχτά.
ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΣΕΙΡΑ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ:
http://hsir.org/p/sze
ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ:
Μ.γ.Ε. – ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΜΟΝΙΑ ΣΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΑΛΛΑΓΗ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΑΤΩΜΑ.
Φ.Μ. – ΑΡΜΟΝΙΑ ΣΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ, ΑΝ ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΣΚΟΥΡΟ ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ.
Μ.γ.Γ. – ΩΡΑΙΟΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΧΡΩΜΑΤΩΝ, ΑΝ ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΕΝΤΟΝΟ ΤΟ «ΜΠΛΕ» ΧΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΦΟΡΕΜΑ.
ΕΜΜ. – ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΕΝΤΟΝΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ. ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ.
Μ.Β. – ΛΙΓΟ ΕΝΤΟΝΟ ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΦΟΡΕΜΑ.
Μ.Ιω. – ΤΑ ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΛΙΓΟ ΠΤΩΧΙΚΑ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ.
Δ.Μ. – ΘΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΤΟΣΟ ΕΝΤΟΝΑ.
ΑΓΓ. – ΘΑ ΧΡΕΙΑΖΟΤΑΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΟ ΠΑΤΩΜΑ. ΚΑΙ ΤΟ ΜΠΛΕ ΧΡΩΜΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΦΟΡΕΜΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΛΙΓΟ ΕΝΤΟΝΟ.
Μ.Μ. – ΘΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΑΝ Η ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΦΩΤΕΙΝΟΤΗΤΑ ΗΤΑΝ ΠΙΟ ΧΑΜΗΛΗ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Επιλέγω Μ.Μ. - Μ.γ.Ε. - Μ.γ.Γ.
Για τα υπόλοιπα έχω τις εξής παρατηρήσεις
Φ.Μ. – Το μαντήλι είναι πολύ σκούρο.
Εμμ. – Ο χιτώνας είναι πολύ πράσινος και ο μανδύας πολύ ροζ.
Μ.Β. – Ο πορτοκαλί χιτώνας δίπλα στο μπλε δεν μου αρέσει.
Μ.Ιω. – Θα ήθελα ο χιτώνας να είχε πιο έντονο χρώμα.
Αγγ. – Ο χιτώνας έχει έντονο χρώμα, θα ήθελα και τα άλλα χρώματα να ήταν πιο έντονα ή να κατέβαινε η ένταση του χιτώνα.
http://farm4.staticflickr.com/3804/10387634773_eda66ce1b6_o.jpg
Καλησπέρα.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Μ.γ.Γ.
2. Φ.Μ.
3. ΕΜΜ
Φ.Μ. - Σκούρο μαντήλι
Μ.γ.Γ. - Χρωματική αρμονία
ΜΒ - Υψηλή ένταση στα ρούχα
Μ.γ.Ε. - Πιο ανοιχτό χρώμα στο μαντήλι (λευκό ή γκρι ανοιχτό)
ΜΙω - Χαμηλή ένταση
ΕΜΜ - Πιο φωτεινό μαντήλι
Δ.Μ. - Υψηλή ένταση
ΑΓΓ. - Πιο ανοιχτό χρώμα ο χιτώνας, αλλαγή στο χρώμα του πατώματος και πιο φωτεινό μαντήλι
ΜΜ - Ανοιχτά χρώματα στα ρούχα
Επειδή με τις παρατηρήσεις σας καλύψατε τα προβλήματα, θα αναφέρω μόνο την γενική εντύπωση που αποκομίζω από την κάθε άσκηση:
ΑπάντησηΔιαγραφήΜΓΕ
Το Γαλάζιο μαντήλι κυριαρχεί στα υπόλοιπα.
ΦΜ:
Δεν κατάφερα να βρω καλύτερη λύση για το μαντήλι, χωρίς να υποβαθμίζω την δυναμική του συνόλου. Πράγματι, το πρόβλημα υπάρχει.
ΕΜΜ
μεγάλη ένταση στο πράσινο που κυριαρχεί
ΜΒ
ενώ υπάρχει ισορροπία, το λευκό σχεδόν μαντήλι με κάνει να αναζητώ κάτι πιο σκούρο στα υπόλοιπα.
ΜΙΩ
Οι χαμηλές αντιθέσεις στο φως και στο χρώμα αφήνουν το χρυσό «μόνο» του. Αν το έδαφος γίνει πολύ σκούρο και ζευγαρώσει με το χρυσό, η μορφή προβάλλεται πολύ όμορφα, νομίζω. Κάντε το , και πείτε μου.
ΜΓΓ
Είμαστε πολύ κοντά στις επιλογές με διαφορά στο μαντήλι. Και εδώ η απουσία χρώματος είναι πρόβλημα κατά τη γνώμη μου μεγαλύτερο. Για να σας δω πως θα το λύσετε.
ΔΜ
Και εδώ θα επέλεγα ένα πολύ σκούρο έδαφος. Πολύ καλές επιλογές.
ΑΓΓ
Το φωτεινό μαντήλι μπορεί να σταθεί με πολύ σκούρο έδαφος και αλλαγή – σκουρότερο μανίκι.
ΜΜ
Το εσωτερικό φωτεινό γαλάζιο, αν σκουρύνει πολύ, λύνει τα προβλήματα της μεγάλης φωτεινότητας και σαν κεντρικό χρώμα υποστηρίζει όλα τα υπόλοιπα με τέλειο τρόπο.
Δοκιμάστε το να δούμε αν συμφωνείτε.
ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΟΥ:
ΜΓΕ. ΜΓΓ. ΜΙΩ
Μετά τις παρατηρήσεις διορθώνουμε την άσκησή μας αποφεύγοντας όσα λάθη εντοπίστηκαν γενικότερα σε όλες τις ασκήσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγγνώμη που άργησα.
Οι τρείς πρώτες επιλογές μου είναι οι εξής:
1. ΦΜ: Ίσως το μαντήλι να ήθελε πιο φωτεινό, δηλ. κάτι ανάμεσα στο κόκκινο και στο γαλάζιο.
2. Μ.ΙΩ: Επίσης το ίδιο και εδώ ίσως το μαντήλι πιο σκούρο, χαμηλής φωτεινότητας, κάτι ανάμεσα στο πορτοκαλί και στο γαλάζιο.
3. ΜγΓ: Πολύ ίσως ένταση και λίγο φωτεινό το γαλάζιο.
http://farm6.staticflickr.com/5543/10408366984_7d0ab4ddaf_o.jpg
-ΜΓΕ: Tο μαντήλι είναι αρκετά φωτεινό, τραβάει το βλέμμα.
-ΜΒ: Πολύ φωτεινό το μαντήλι, αρκετά έντονο το πορτοκαλί.
-ΔΜ: Eνώ έχει κάποια ισορροπία, όμως είναι πολύ φωτεινό. Γενικά το ροζ στο μανίκι δεν ταιριάζει.
-ΜΜ: Tο ίδιο ακριβώς, όπως στην ΔΜ, συμβαίνει και εδώ.
-ΑΓΓ: Το θαλασσί πολύ έντονο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συμφωνώ απόλυτα με την παρατήρηση για το μαντήλι
και στέλνω την νέα μου προσπάθεια:
http://hsir.org/p/ya
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ άσκησή μου:
http://flic.kr/p/gRK5Ke
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Καταθέτω την άσκηση μου συμφωνα με τις παρατηρησεις…
Γνωρίζω πως έχουν ελάχιστη διαφορα στην φωτεινότητα το μαντήλι με το Μανδυα.
Προσπάθησα να δώσω διαφορά στην χρωματικότητα και να έχει καποια σχέση.
http://farm4.staticflickr.com/3669/10416427895_5468743741_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Επιδιώξαμε την χρωματική λιτότητα και για τον λόγο αυτό
καναμε το μαντηλι ουδέτερο στην πρώτη μας προσπάθεια.
Με τον ίδιο στόχο του δώσαμε τώρα ίδιο χρώμα με αυτό του μανδύα,
πολύ βέβαια λιγότερο έντονο (~20 βαθμούς).
Για να εξασφαλίσουμε την ίδια χρωματική ισορροπία, ανεβάσαμε μία βαθμίδα
την ένταση του εσωτερικού φορέματος.
http://hsir.org/p/zb
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚΑΛΗΣΠΕΡΑ!
ΈΚΑΝΑ ΔΥΟ ΕΠΙΛΟΓΕΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΚΟΥΡΥΝΕΙ ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ. ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΙΟ ΣΚΟΥΡΟ. ΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΤΩΡΑ, ΜΗΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΦΩΤΕΙΝΟ;
http://hsir.org/p/h9
http://hsir.org/p/9b
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα κι από μένα.
Η νέα μου προσπάθεια:
http://farm6.staticflickr.com/5519/10424672556_19764e59d1_o.jpg
Δεν βρίσκω καλύτερη περίπτωση σε κάθε άλλη εκδοχή του μαντηλιού. Για τον λόγο αυτό αλλάζω όλα τα χρώματα.
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10434783315/
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Θαυμάζουμε, πως ένα τόσο μικρό τμήμα χρώματος μπορεί να παίζει τόσο σοβαρό ρόλο
στο θέμα της ζητούμενης χρωματικής αρμονίας!
Μπορείτε να μας βοηθήσετε να εστιάσουμε λίγο στην σκέψη Σας επάνω στο θέμα αυτό;
Ευχαριστούμε!
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ στόχος μου ήταν να αποσπασθεί η μορφή από το έδαφος. Κάθε φωτεινότερη επιλογή, συγγενεύει σε κάποιο βαθμό με το έδαφος. και χάνεται η δυναμική της μορφής. Ένα σκούρο μαντήλι με χρυσά κεντήματα δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον, αν εξυπηρετεί κάτι μεγαλύτερο.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10434783315/
Ουφ, λάθος link. Το σωστό είναι :
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10453150614/in/photostream/
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Σκούρυνα το πάτωμα, αλλά δεν βλέπω πολύ σωστά τα χρώματα που επιλέγω στην οθόνη του Υπολογιστή.
http://farm6.staticflickr.com/5480/10455129615_16896986ac_o.jpg
Έκανα και μία άλλη επιλογή:
http://farm4.staticflickr.com/3806/10455129405_be604b896a_o.jpg
περνάμε στην τελική και πιο ενδιαφέρουσα φάση της άσκησης, καθώς περιμένουμε την ΜΒ να συμπληρώσει το σύνολο. Προσοχή στο τι θα πρέπει να κάνουμε:
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Αντιγράφουμε την πάνω σειρά (έγχρωμη) που έχει τις διορθωμένες μας ασκήσεις, και την φέρνουμε στον υπολογιστή.
2. επεμβαίνουμε στις ασκήσεις των άλλων (!) - και όχι στην δική μας - αλλάζοντας η διαφοροποιώντας 1 εως 2 χρώματα - εκτός του χρυσού - με τον εξής περιορισμό :
Αν αλλάξουμε 1 χρώμα τότε η επέμβαση στο δεύτερο θα είναι μόνο στο φώς. Δηλαδή δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε 2 χρώματα.
Παρακαλώ να τηρηθεί ο παραπάνω όρος.
καταθέτουμε την άσκηση με την σειρά που έχει αρχικά, δεν αλλάζουμε δηλ. τις θέσεις.
Εννοείτε πως αν δεν βλέπουμε καλύτερη εκδοχή δεν αλλάζουμε τίποτα.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10472220233/
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε, έκανα το μαντήλι πιό σκούρο.
http://farm4.staticflickr.com/3758/10473208093_953979e6c0_o.jpg
Ευχαριστώ και συγγνώμη για την καθυστέρηση.
Όλα είναι εδώ:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10473216085/
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Κάτι αλλάξαμε σε όλα:
http://hsir.org/p/nv
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα! Η άσκησή μου:
http://farm8.staticflickr.com/7297/10521645444_da73803566_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφή...ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ:
http://hsir.org/p/iyj
Καλησπέρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ άσκησή μου:
http://flic.kr/p/h5NHbB
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι παρατηρήσεις που ζητήσατε:
http://hsir.org/p/9e
Συγγνώμη για την καθυστέρηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα.
Στέλνω τις παρατηρήσεις μου:
http://farm4.staticflickr.com/3688/10570914693_a542b5040b_o.jpg
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγγνώμη που καθυστέρησα
http://farm4.staticflickr.com/3687/10571616016_ee8e486487_o.jpg
περιμένουμε και τον Εμμανουήλ..............
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγχωρέστε με που άργησα!
Καταθέτω και την δική μου άσκηση:
http://farm4.staticflickr.com/3718/10576782685_9dff6920c5_o.jpg
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορούμε , τώρα, να δούμε την άσκησή μας με τα μάτια των φίλων μας και να εξάγουμε πολύτιμα συμπεράσματα. Η κάτω σειρά είναι οι αρχικές μας προτάσεις. Τα ασπρόμαυρα δηλώνουν το ποιος προτείνει την οριζόντια σειρά.
Μελετάμε το σύνολο και επιλέγουμε τα δύο (!) καλύτερα – κατά τη γνώμη μας- ορίζοντάς τα με πρώτο όρο το πρόσωπο που έκανε την άσκηση και με δεύτερο όρο το πρόσωπο που κάνει την εκδοχή. Για παράδειγμα ο ορισμός ΜΓΓ= ΜΓΕ σημαίνει την άσκηση του ΜΓΓ κατά την εκδοχή που έκανε ο ΜΓΕ.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10587056805/lightbox/
Δεν έχει τόσο σημασία η ψηφοφορία, την προτείνω μάλλον από περιέργεια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΒεβαίως κατανοούμε την δυσκολία του πράγματος, αλλά πιστεύουμε
ότι θα ήταν πολύ ωφέλιμο να καταγραφούν αυτά τα "πολύτιμα συμπεράσματά" μας.
Τι λέτε;
Οι επιλογές μας: ΜγΕ-ΔΜ, ΦΜ-ΜγΓ, ΕΜΜ, ΜΒ-ΕΜΜ, ΜΙω-ΔΜ, ΜγΓ-ΦΜ, ΔΜ-ΦΜ, ΑΓΓ-ΜΙω, ΜΜ-ΜγΓ
Σκέπτομαι να προχωρήσουμε την άσκηση λίγο παραπέρα.... <<<<<<<οπότε τα συμπεράσματα να τα καταθέσουμε αργότερα.
ΔιαγραφήΤώρα, όμως, χρειαζόμαστε μόνο 2 επιλογές. Μας λέτε ποιες 2 επιλέγετε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπιλέγουμε τις ΦΜ-ΜγΓ και ΕΜΜ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
ΜΜ-ΜΒ και ΜΙω-ΔΜ
Καλημέρα !
ΑπάντησηΔιαγραφήΟνομάζομαι Τριανταφυλλίδης Δημοσθένης και ασχολούμαι με την Εικονογραφία.
Με χαρά διαπίστωσα ότι δημιουργήθηκε χώρος στο διαδίκτυο που αφορά τις Ορθόδοξες Εικόνες.
Διάβασα με πολλή προσοχή την εισήγηση του κ. Φίλιππου Μαρκόπουλου, την συζήτηση που ακολούθησε, αλλά και τα περισσότερα σχόλια που αναρτήθηκαν.
Με καθαρά αγαθή πρόθεση και αγάπη, θα ήθελα να διατυπώσω μία εντελώς διαφορετική άποψη, όσον αφορά την χρήση του χρυσού. Πιστεύοντας σε έναν επικοδομητικό διάλογο.
Σας παραθέτω ένα κείμενο που έχει δημοσιευθεί σε ένα τοπικό περιοδικό πριν από μερικά χρόνια.
Η διακριτική ευγένεια της λιτότητας
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο σπουδαιότερο, ίσως, γεγονός που απογειώνει την τέχνη σε όλες τις μορφές της και την κάνει περισσότερο προσιτή ως προς τον άνθρωπο, είναι η απλότητα. Αυτό το χαρακτηριστικό, που κάποιες φορές είναι το ζητούμενο από τους δημιουργούς και κάποιες άλλες το καταστάλαγμα από την μακρόχρονη ενασχόλησή τους με την τέχνη, την κάνει ακόμη πιο λειτουργική. Διότι μέσω αυτής της απλότητάς έχουν την δυνατότητα να «κοινωνούν» πιο πολλοί άνθρωποι με το έργο τους και άρα να «λειτουργούνται» περισσότεροι.
Ειδικότερα στην Ορθόδοξη Εικονογραφία, ίσως είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη της λιτότητας, καθώς εμπεριέχει και την Θεολογία της Εκκλησίας μας, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται και στο παρακάτω κείμενο :
«Η ομορφιά σ’ αυτήν τη λειτουργική ζωγραφική είναι πνευματική κι όχι σαρκική, η τέχνη αυτή είναι νηστευτική και λιτή , εκφράζοντας μέσα απ’ αυτήν τον πνευματικό πλούτο. Και όπως είναι το Ευαγγέλιο και η Παλαιά Διαθήκη συνοπτικά και συντομόλογα, έτσι κι η ορθόδοξη αγιογραφία είναι απλή , χωρίς περιττά στολίδια και μάταιες επιδείξεις. ( ΕΚΦΡΑΣΙΣ ,Φωτίου Κόντογλου (προοίμιον) )».
Ο κυρ Φώτης ( ας μου επιτραπεί αυτή η προσφώνηση) μας φανερώνει με έναν συγκλονιστικά λιτό και μεστό λόγο, την σπουδαιότητα αλλά και την αναγκαιότητα αυτής της απλότητας. Που δυστυχώς όμως, στις μέρες μας, δεν την λαμβάνουμε υπ’ όψιν όσο θα έπρεπε, τουλάχιστον οι περισσότεροι από εμάς που ασχολούμαστε με αυτήν την τέχνη. Η συνέπεια αυτής της άγνοιας είναι να μην μεταδίδεται, μέσα από την οπτική ανάγνωση των Ιερών Εικόνων, στους πιστούς, ίσως ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του βίου και της διδασκαλίας του ίδιου του Ιησού Χριστού, αλλά και όλων των Αγίων της πίστεώς μας, δηλαδή την απλότητα και την λιτότητα, στερώντας έτσι από τον θεατή ένα βασικό εφόδιο για τον χριστιανικό βίο του.
Στις μέρες μας η χρήση της φωτογραφίας και της τηλεόρασης είναι τόσο συνδεδεμένη με την καθημερινότητά μας, ώστε μπορούμε να συμπεράνουμε και το μέγεθος της εξάρτησης που υπάρχει σ’ αυτή την σχέση, καταδεικνύοντας έτσι την δύναμη της εικόνας στην ζωή μας. Αυτή η δύναμη, που επιδρά ακόμη και υποσυνείδητα στον άνθρωπο, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα εργαλείο που είτε το θέλουμε είτε όχι επηρεάζει (άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο) την κρίση και την στάση μας τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτό το εργαλείο λοιπόν έχει δύο πολύ σημαντικές χρήσεις, η μία είναι όταν λειτουργεί υπέρ του θεατή και η άλλη όταν λειτουργεί προς όφελος αυτού που το χειρίζεται. (συνεχίζεται)
(συνέχεια από το προηγούμενο)
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ λειτουργία της εικόνας, στην εκκλησιαστική μας παράδοση, είναι αδιαμφισβήτητα υπέρ του πιστού και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που να την καθιστά μοναδική ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Επομένως είναι μεγάλη η ευθύνη μας, όχι μόνο να διατηρήσουμε αυτήν την σχέση, αλλά και να προσπαθήσουμε να την κάνουμε ακόμη πιο εποικοδομητική.
Στην Ορθόδοξη εικόνα το σπουδαιότερο σημείο, τουλάχιστον Θεολογικά, είναι το πρόσωπο. Αυτός άλλωστε είναι και ο σημαντικότερος λόγος που δημιουργήθηκε η ανάγκη της απεικόνισης. Όλα τα υπόλοιπα (κάμπος, φορέματα, κτήρια, βουνά κ.τ.λ.) υπάρχουν και λειτουργούν δορυφορικά σε δεύτερο επίπεδο, με τρόπο όμως που να το αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο.
Επομένως, βλέποντας μία εικόνα, αυτό που θα πρέπει να μαγνητίζει το βλέμμα μας πρέπει να είναι το κεντρικό πρόσωπο και μετά τα υπόλοιπα στοιχεία της. Για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός όμως, προϋποθέτει αισθητική αντίληψη τόσο των εικαστικών προδιαγραφών που θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας, όσο και του χώρου στον οποίο θα υπάρχει το εικόνισμα. Ένας αρνητικός αισθητικός παράγοντας για μια τέτοια επιτυχημένη προσέγγιση, είναι και η αλόγιστη χρήση του χρυσού.
Ο χρυσός έχει την ιδιότητα, λόγω της μεταλλικής του επιφάνειας, να αντανακλά το εξωτερικό φυσικό φως με τέτοια ένταση ώστε είναι αδύνατο να το ξεπεράσει οποιοδήποτε χρώμα. Έτσι μοιραία, θα μπορούσαμε να λέγαμε, σε έναν μεγάλο βαθμό επισκιάζει το κεντρικό θέμα, με συνέπεια να μειώνεται η λειτουργική και αισθητική αξία της εικόνας. Αν αναλογιστούμε τις συνθήκες που επικρατούσαν τους περασμένους αιώνες, θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι ο ρόλος του χρυσού είχε άλλο χαρακτήρα και αξία.
Δηλαδή αν προσπαθήσουμε να φανταστούμε ένα ναό παλαιότερης εποχής, που χτίζονταν με ελάχιστα και μικρά παράθυρα, που δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα και που ο φωτισμός, ιδίως μετά τις απογευματινές ώρες, ήταν σχεδόν μηδαμινός, αφού προέρχονταν από τα κεριά και τις κανδήλες, τότε συμπεράνουμε εύκολα πόσο καταλυτικά λειτουργούσε ο χρυσός, που αντανακλώντας το ελάχιστο αυτό φως είχε ως αποτέλεσμα να προσδιορίζει τις μορφές που υπήρχαν στις Εικόνες.
Σήμερα όμως ενώ οι συνθήκες είναι εκ δια μέτρου αντίθετες, δηλαδή πολλά και μεγάλα παράθυρα στους Ι. Ναούς και με άπλετο ηλεκτρικό φως κι όμως συνεχίζεται η ίδια, ίσως και με μεγαλύτερη ένταση, εικαστική προσέγγιση στην σύνθεση και προβολή των Εικόνων. Ενώ οι αισθητικοί κανόνες υπαγορεύουν ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή αφού έχουμε άφθονη φωτοδιάχυση (η καθ’ ημάς Εικονογραφία ασχολείται και πραγματεύεται το φως κι όχι την σκιά) ο κάμπος θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σκούρος, ώστε να αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο το κεντρικό θέμα.
Διότι οι πιο σημαντικοί λόγοι που υπάρχουν οι Ι. Εικόνες στις Εκκλησίες μας, είναι για να προκαλέσουν την επικοινωνία, την πληροφόρηση, την κατάνυξη, την προδιάθεση του πιστού για προσευχή, ακόμη ίσως και την ταύτιση, κι όχι την αίσθηση μιας οπτικής αυταρέσκειας και πολυτέλειας.
Σ’ αυτό το σημείο θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και το λυπηρό γεγονός ότι οι περισσότεροι ιερείς σήμερα, από αυτούς που έχουν άποψη για την εικονογραφία, αλλά και οι επίτροποι των Ι. Ναών, λειτουργούν με ένα καθαρά ατομικό αισθητικό κριτήριο, το οποίο είναι παραδομένο κατά κράτος στην δυτική εικαστική κουλτούρα και αντίληψη, που στερείται Θεολογικής βάσης αλλά και γνώσεις του καθ’ ημάς ζωγραφικού τρόπου.
Οπότε σαν φυσικό επακόλουθο είναι να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της Ορθοδόξου Εικόνας και η Εκκλησιαστική αυτή τέχνη να κινδυνεύει να παρεκκλίνει, μετά από μια λαμπρή πορεία αιώνων, από την διακριτική λιτότητα που την χαρακτηρίζει στην υπερβολή, την επίδειξη και την οπτική φλυαρία.
Με χαρά σας καλωσορίζουμε στην παρέα μας και με πολύ ενδιαφέρον διάβασα το ωραίο σας κείμενο .Συμφωνώ μαζί σας για τον λιτό χαρακτήρα που θα πρέπει να διακρίνει την Εικόνα. Καταλαβαίνω πως, για να διαφοροποιήστε από τις θέσεις μου για την χρήση του χρυσού , έχετε μια άλλη άποψη που την στηρίζετε στον λιτό χαρακτήρα των Εικόνων. Θα ήθελα να γίνετε πιο σαφής. Εξηγήστε μας, τι νομίζετε, θα πρέπει να αποφεύγουμε το χρυσό; Η αλλιώς, προτείνετε κάτι διαφορετικό;
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε πολύ ενδιαφέρον θέλουμε να μοιραστούμε τις σκέψεις σας
ΑπάντησηΔιαγραφήΤην ίδια χαρά και ένα θερμό καλωσόρισμα επιτρέψτε μας να εκφράσουμε κι εμείς!
Διαβάσαμε επίσης το σημαντικό κείμενό Σας και διακρίναμε
το γνήσιο ενδιαφέρον Σας για την Ορθόδοξη Εικόνα,
αλλά και για την ωφέλεια των θεατών της, πράγμα που συμμεριζόμαστε απόλυτα.
Ωστόσο θα περιμένουμε την εξέλιξη του διαλόγου Σας με τον αγαπητό μας κ.Φίλιππο Μαρκόπουλο,
προκειμένου να θέσουμε κάποια ερωτήματα, οι απαντήσεις των οποίων θεωρούμε ότι θα διασαφηνίσουν κάποιες θέσεις
του κειμένου, οι οποίες χρειάζονται αρκετὰ προσεκτική προσέγγιση και ερμηνεία.
Πιστεύουμε ότι κατ' αυτόν τον τρόπο ο Εικονολογική μας διάλογος θα αποβεί πράγματι οικοδομητικός...
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
1) Φ.Μ.-Εμμ. 2) Δ.Μ.-Μ.γ.Ε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα και καλό Μήνα!
Χαιρετώ και καλώς ορίσατε στην όμορφη παρέα μας.
Πρωτίστως ευχαριστούμε πολύ που καταθέσατε στο ιστολόγιο μας το κείμενο σας.
Είναι καλό που μοιράζεστε μαζί μας τις απόψεις σας να τις σχολιάσουμε, ωστε να υπάρξει μια κοινη αποδοχή.
Αυτό θα μας βοηθήσει και θα ωφεληθούμε όλοι μας.
Νομίζω ειναι ό,τι καλύτερο στις μέρες μας, που δύσκολα μπορεί κανείς να συζητήσει για τέτοια θέματα, τα οποία ενδεχομένως να απασχολούν πολλούς από όσους ασχολούνται με την Ιερή Τέχνη της Ορθόδοξης Εικονογραφίας.
Εύχομαι καλή συνέχεια….
Για την άσκηση :
Για αρκετη ώρα προσπαθούσα να επιλέξω τις δύο καλύτερες λύσεις.
Μπορώ να πώ πως δυσκολεύτηκα πολύ να βρω κάτι που να με αναπαύει.
Πάντως με προβλημάτισε πάρα πολύ το μαντήλι.
Οι Επιλόγες μου ειναι οι εξής:
1) ΜΓΓ = ΜΙΩ
2) ΜΙΩ = ΦΜ
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Οι επιλογές μου
:Μ.Ιω.-Φ.Μ. 2) Αγγ.-Φ.Μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚΑΛΗΣΠΕΡΑ!
ΕΠΙΛΕΓΩ 1) Μ.Μ.-Φ.Μ. 2) Αγγ.-Φ.Μ.
Καλημέρα !
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ' αρχήν χαίρομαι που υπήρξε ανταπόκριση και ανοίγουμε παράθυρο διαλόγου.
Δεν μπορώ, θα ήταν πολύ άστοχο και ματαιόδοξο εκ μέρους μου, να προτείνω τρόπους και λύσεις για το ορθό και πρέπον της Εικονογραφίας. Το μόνο που μπορώ να πω είναι για τις παρατηρήσεις και τις λύσεις που έχω βρει μέχρι τώρα, κι αυτό αφορά την προσωπική μου εκτίμηση, τόσο σε Θεολογικό όσο και σε εικαστικό επίπεδο.
Με δεδομένο το γεγονός ότι η Εικόνα απευθύνεται πρωτίστως στον άνθρωπο, προσπαθώ να βρω την μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια που μπορεί να προκύψει για αυτόν. Βασιζόμενο στο παραπάνω σκεπτικό έγραψα και το κείμενο που δημοσιεύθηκε. Πιστεύω λοιπόν πως τόσο στην τοιχογραφία αλλά και σε πολλές περιπτώσεις για τις φορητές Εικόνες ο χρυσός δεν λειτουργεί υπέρ του πιστού-θεατή. Ένα απλό παράδειγμα: σχεδόν σε όλους τους Ι. Ναούς κατά την είσοδό μας στις Εικόνες του τέμπλου το πρώτο πράγμα που αντιλαμβανόμαστε είναι η αίσθηση του χρυσού. Εάν δεν υπήρχε αυτή η μεταλλική λάμψη με ένα σκούρο ουδέτερο φόντο και σε συνδυασμό με το σκούρο του γενικού τέμπλου, φανταστείτε πως θα ξεχώριζε με την πρώτη ματιά το άκτιστο φως απο την σάρκα των Αγίων !. Φυσικά εννοείται πως δεν θα υπάρχει και το ακαλαίσθητο τζάμι που έχουν οι Εικόνες του τέμπλου, που μας αποσπά την προσοχή με τις αντανακλάσεις και μας αποπροσανατολίζει από την 'κοινωνία' μας με το Εικόνισμα. Όσον αφορά την λογική ότι οι Εικόνες προστατεύονται με το γυαλί μπορώ να παρατηρήσω ότι υπάρχει το εξής παράδοξο. Από την μία υπάρχουν και δημιουργούνται οι Εικόνες για τους πιστούς κι από την άλλη προστατεύονται !!! από αυτούς.
Για να μην μακρηγορώ θα σταματήσω σε αυτό το σημείο ελπίζοντας να έχω καλύψει κάποιες απορίες σχετικές με το πρωτότυπο κείμενο και με χαρά περιμένω τα σχόλιά σας !
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήεμείς οι σύγχρονοι αγιογράφοι,, παραλάβαμε από τους παλαιότερους μια πλήρη εικαστική και θεολογική γλώσσα, που αποτελεί και την Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση , στα όρια της οποίας γίνεται και αυτή η συζήτηση. Μελετώντας την διαδρομή της εικονογραφικής έκφρασης στον χρόνο, βλέπουμε-μεταξύ άλλων - την σταθερή παρουσία του χρυσού στις φορητές εικόνες. Η ευθύνη μας αρχίζει με την αναγκαιότητα να καταλάβουμε αυτό που μας παραδόθηκε, προτού εκφράσουμε την άποψή μας σχετικά με τι θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο.
Με την επίγνωση αυτή, αποδεχόμενοι μεταξύ άλλων την ΘΕΜΕΛΕΙΩΔΗ και ΚΥΡΙΑΡΧΗ παρουσία του χρυσού, αναζητούμε τα θεολογικά και συμβολικά στοιχεία που συνδέονται με την χρήση του .
Δεν φθάσαμε δηλαδή, ακόμη στο να εκφράσουμε άποψη σχετικά με την αξία της χρήσης η όχι του χρυσού, - όχι από ταπεινότητα - αλλά ,επειδή η εργασία του να κατανοήσουμε την βασική - κεντρική παρουσία του, μας άνοιξε δρόμο γνώσης χωρίς ορατό τέλος.
Στα επιχειρήματά σας σχετικά με τα προβλήματα που προκύπτουν από την σύνδεση του χρυσού με το χρώμα συμφωνώ, οπωσδήποτε και οι άλλοι φίλοι μας επίσης, και αυτά συζητάμε και προσπαθούμε να λύσουμε στο blog αυτό. Μα δεν νομίζω ότι κανείς μας θα εγκατέλειπε το χρυσό επειδή δημιουργεί προβλήματα. Ο λόγος είναι ότι αξιωθήκαμε να αντιληφθούμε την εικόνα σαν δήλωση μιας ΣΧΕΣΗΣ.. Την σχέση ΘΕΟΥ και ανθρώπου, όπου στην ζωγραφική μας τα δύο μέρη εικάζονται από το χρυσό και την ζωγραφική.
Η σύνδεσή του χρυσού με το χρώμα, συμφωνούμε, είναι πολύ δύσκολή, ίσως αδύνατη με τις γνώσεις μας, τόσο, όσο και η συμφιλίωση του ανθρώπου με Τον Δημιουργό του..
Συστηθήκαμε αγαπητέ μας Δημοσθένη, και ευχαριστούμε για την συμμετοχή σου στην παρέα μας. Οι ενστάσεις σου μας είναι πολύτιμες.
Συγχωρέστε με αν δεν κατάφερα να γίνω κατανοητός, με τον τρόπο που διατύπωσα τις σκέψεις μου. Θα προσπαθήσω να θέσω το ζήτημα από διαφορετική οπτική γωνία.
ΔιαγραφήΣτην περίοδο της Εικονομαχίας για πρώτη φορά οι πατέρες της Εκκλησίας μας αναγκάστηκαν να Θεολογήσουν υπέρ των Ι. Εικόνων και οι αναφορές τους πάντα είχαν να κάνουν με το εικονιζόμενο πρόσωπο. Αυτό το θεμελιώδες στοιχείο (το εικονιζόμενο πρόσωπο) είναι, πιστεύω και το ζητούμενό μας. Όλα τα υπόλοιπα υπάρχουν και λειτουργούν για να το αναδείξουν. Έτσι θεμελιώθηκε η Θεολογική βάση και η απαρχή της λαμπρής πορείας αυτής της Εκκλησιαστικής μας τέχνης. Κανείς , απ' όσο ξέρω, δεν μίλησε για την χρήση του χρυσού ή αν θέλετε για την σχέση του χρυσού με το εικονιζόμενο πρόσωπο. Βεβαίως αργότερα υπήρξαν αναφορές για τον συμβολισμό του χρυσού, αλλά αυτές οι μεμονωμένες περιπτώσεις δεν μπορούν να οριστούν ως κανόνας. Μετά την περίοδο των Κομνηνών (κομνήνια τεχνοτροπία) άρχισε να εμφανίζετε και ο χρυσός ο οποίος κυριάρχησε ειδικά στις φορητές Εικόνες για αιώνες. Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός των συνθηκών στους Ι. Ναούς τους περασμένους αιώνες, κι αυτό δίνει ακόμη περισσότερη δυναμική στην χρήση του χρυσού.
Στην σημερινή πραγματικότητα οι συνθήκες έχουν αλλάξει και πρέπει να τις λάβουμε υπ' όψιν μας. Διότι αν θέλουμε να διατηρήσουμε ζωντανή την παράδοσή μας οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε στις συνθήκες που ζούμε. Πιστεύω ακράδαντα πως αν ζούσε ο Θεοφάνης (και όλοι οι φωτισμένοι Αγιογράφοι παλαιοτέρων εποχών) σήμερα και είχε να αγιογραφίσει έναν Ναό παρόμοιο με αυτόν της Ι. Μονής Σταυρονικήτα, δεν θα είχε καμία μα καμία σχέση η καινούρια του δουλειά με αυτήν που μας έχει αφήσει παρακαταθήκη. Και η σιγουριά μου απορρέει από το γεγονός ότι εκείνη την εποχή για να αγιογραφίσει τον Ναό, κάθισε αρκετές ημέρες και παρακολούθησε την φωτοδιάχυση, ώστε αναλόγως να χρησιμοποιήσει και τα ψυχρά-θερμά χρώματα του.
Συμπερασματικά λοιπόν, με προϋπόθεση τα γραφόμενα της πρώτης παραγράφου, πιστεύω ότι το κυρίαρχο και ζητούμενο σε μία Εικόνα είναι το εικονιζόμενο.
Εδώ μάλλον εντοπίζεται και η διαφορετικότητα στον τρόπο σκέψης μας. Θα θέσω ένα ερώτημα, αν θέλετε ρητορικό ή και πραγματικό.
Από ότι έχω καταλάβει συμφωνούμε όλοι στο γεγονός ότι την μεταλλική λάμψη του χρυσού δεν μπορεί να την υπερνικήσει κανένα χρώμα. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι μοιραία θα αδικηθεί το εικονιζόμενο έναντι του φόντου ;
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Με την σειρά μας θα ευχαριστήσουμε για την ανταπόκριση και την συνέπεια στις απαιτήσεις
ενός διαλόγου σαν τον παρόντα, όπου η σοβαρότητα και υπευθυνότητα είναι απαραίτητες προϋπόθεσεις για την επιτυχία του.
Η δυσκολία που διακρίνουμε είναι το να κατανοηθεί η ωφέλιμη πνευματικὰ επίδραση της παρουσίας και της θέας του χρυσού
στους θεατές της Εικόνας, πράγμα για το οποίο οφείλει ασφαλώς να αγωνίζεται κάθε ευσυνείδητος Αγιογράφος.
Οι όποιες επιμέρους δυσκολίες, όπως πολύ σωστά επισημαίνεται, γίνεται προσπάθεια να επιλυθούν
και με την Χάρη και την βοήθεια του Θεού προχωρούμε, όσο μας είναι δυνατόν.
Ένα από τα ερωτήματά μας, αγαπητέ Δημοσθένη, στο κείμενο που καταθέσατε είναι το πως κατανοείται
η έννοια της απλότητος, την οποία καλώς επικαλείσθε, σε σχέση με την υψηλή θεολογική λειτουργικότητα
της Ορθόδοξης Εικόνας, την οποία επίσης πολύ σωστά επισημαίνετε.
Πιστεύουμε ότι η "ΘΕΜΕΛΕΙΩΔΗΣ και ΚΥΡΙΑΡΧΗ παρουσία του χρυσού", όπως πολύ ωραία αναφέρεται, ως "κριτηρίου"
και κανόνος για την επεξεργασία του ζωγραφικού μέρους και της σχέσης τους, είναι ο συνδετικός κρίκος των δύο αυτών αντιφατικών φαινομενικά στόχων, τους οποίους θαυμάσια κατόρθωσαν και απλοί, αλλά και επιστήμονες Αγιογράφοι
στην Παραδοσή μας...
Για το πως κατανοώ την απλότητα σε σχέση με την υψηλή Θεολογική λειτουργικότητα, θα σας αναφέρω ένα απλό παράδειγμα.
ΔιαγραφήΒρέθηκα μπροστά σε μία φορητή Εικόνα ενός Ιεράρχη, η οποία ήταν σωστό ... κέντημα !!!. Άψογη τεχνικά. Το Ευαγγέλιο που κρατούσε ήταν αριστούργημα τόσο λεπτοδουλειά που νόμιζες ότι ήταν φωτογραφία ! Τα άμφια ; απίστευτα. Όταν τελικά συνήλθα από το σοκ, συνειδητοποίησα ότι το τελευταίο που πρόσεξα ήταν το ... πρόσωπο ! του Αγίου.
Το συμπέρασμα από αυτήν μου την εμπειρία ήταν πως χάθηκε ο αρχικός στόχος του τεχνίτη. Αντί να μου δημιουργήσει κατάνυξη, συγκίνηση, πρόσφορο έδαφος για προσευχή να ταυτιστώ με το Εικονιζόμενο, με παρέσυρε σε μια οπτική φλυαρία χωρίς να έχω κάποιο πνευματικό όφελος. Αντίθετα εάν η ίδια Εικόνα είχε το ίδιο πρόσωπο και τα άμφια με το Ευαγγέλιο απλά να υπάρχουν αλλά να μην προκαλούν την θέαση, θα είχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα σε εμένα.
Θέλω να πω δηλαδή, πως πολλές φορές στην προσπάθεια μας να κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε (... ίσως κι ότι ακριβότερο), ξεφεύγουμε από τον στόχο μας. Γι' αυτό τον λόγο είναι σημαντικό από την αρχή να γνωρίζουμε αυτό που κάνουμε τι θα εξυπηρετήσει .
Αυτό είναι ένα παράδειγμα για μια πτυχή της απλότητας . Αλλά πιστεύω να κατανοήσατε το σκεπτικό μου !
Αυτά με την ... φλυαρία μου καλό ξημέρωμα !
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα περιμένω να ολοκληρωθεί η διαδρομή στην συζήτηση που ξεκίνησε ο ΜγΓ με τον Δημοσθένη, για να σχολιάσω την απάντησή του στο δικό μου ερώτημα. Τα επιχειρήματα του φίλου μας είναι πολύ σοβαρά και μας οδηγούν σε "βαθιά νερά", και γιαυτό τον ευχαριστούμε πολύ.
Η επιλογές μου:
ΕΜΜ- ΔΜ και ΑΓΓ-ΦΜ
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγγνώμη για την άωρη παρέμβασή μας.
Η κατάθεση του αγαπητού Δημοσθένη στην δική Σας είχε αναρτηθεί
ως "απάντηση", με αποτέλεσμα να μη βρίσκεται στο τελευταίο μέρος
της συζήτησης και να μη την δούμε εγκαίρως, ώστε να περιμένουμε
εμείς να ολοκληρώσετε, όπως έπρεπε και έστω και καθυστερημένα
θα κάνουμε.
Παρακαλούμε λοιπόν! Προηγείσθε...
Καλησπέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε συγχωρείτε για την καθυστέρηση.
Επιλέγω 1) Φ.Μ. - ΕΜΜ και 2)Μ.γ.Γ.- Μ.γ.Ε.
Αν καταλαβαίνω καλά, στην βασική σας άποψη, το χρυσό είναι δευτερεύον - βοηθητικό μέσο, με χρήση εξυπηρετική στην ανάδειξη του εικονιζόμενου προσώπου, το οποίο έχει, όπως λέτε, τον κυρίαρχο ρόλο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ πως εδώ βρίσκεται η διαφορετικότητα στη σκέψη μας. Και επειδή η διαφορά μας είναι ουσιαστική, καλό είναι να ανταλλάξουμε το θεμέλιο της θεώρησής μας για το τι είναι , σε τι αποσκοπεί η Ορθόδοξη Εικόνα. Ποιό δηλαδή είναι το χαρακτηριστικό που την διαφοροποιεί από τα άλλα είδη θρησκευτικής ζωγραφικής.
Στο παράδειγμά σας, με την εικόνα με την φλύαρη απόδοση, το πρόσωπο χάνει τον πρωτεύοντα ρόλο αφού αναγκαζόμαστε να αιχμαλωτιστούμε από τον έντεχνο χαρακτήρα των δευτερευόντων στοιχείων. Να υποθέσω, λοιπόν, ότι η ανάδειξη του προσώπου επιτυγχάνεται εφόσον αυτό κερδίζει την προσοχή μας. Αν, λοιπόν, με σωστή χρήση του χρυσού και των δευτερευόντων στοιχείων, κατορθώσω να οδηγήσω την ματιά του θεατή στο εικονιζόμενο πρόσωπο, έχω, τότε, ανταποκριθεί στην απαίτηση της Εικόνας; Λέτε πως αυτό είναι το ζητούμενο και κυρίαρχο, και εστιάσατε στα προβλήματα της αλόγιστης χρήσης του χρυσού και στις υπερβολές στον τονισμό των λεπτομερειών. Τι άλλο απαιτείται;
Γιατί, βέβαια, και μια π.χ. δυτική θρησκευτική ζωγραφική είναι δυνατόν να καλύψει την παραπάνω απαίτηση. Ένα κλασσικό πορτραίτο, επίσης πχ η Μόνα Λίζα τα καταφέρνει εξαιρετικά.
Το ερώτημά μου, λοιπόν, είναι το τι διαφοροποιεί την Ορθόδοξη Εικόνα από την θρησκευτική τέχνη; Είναι το αρχικό ερώτημα που πρέπει να τεθεί σαν θεμέλιο σε κάθε σοβαρή έρευνα. Χωρίς αυτή την αφετηρία θα ανταλλάσουμε επιχειρήματα χωρίς αποτέλεσμα.
(δεν προσπερνώ το ερώτημά σας για την άνιση σχέση χρυσού και χρώματος. Το αφήνω για λίγο αργότερα. Συμφωνώ, είναι άνιση, και ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι ένα υπέροχο ζητούμενο. Η ζωγραφική προσπαθεί να συμμορφωθεί πάντοτε οριακά στην απόλυτη και σταθερή ποιότητα του χρυσού. Είναι η πιο ωραία ιδιότητα της Εικόνας, η πιο μυστική και συμβολική.)
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Επιλέγω 1) Μ.Μ.-Μ.γ.Γ. και 2) Δ.Μ.-Μ.Μ
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήέστω και δύσκολα ξεχωρίσαμε την εικόνα ΑΓΓ-ΦΜ (δεν έχει και τόσο σημασία για την συνέχεια) και μπορούμε να περάσουμε στην τελική φάση.
Ελάτε να εντοπίσουμε τις αδυναμίες της εικόνας με βάση την θεωρεία που γνωρίζουμε. Ο καθένας μας που εντοπίζει κάτι δυσαρμονικό το αναφέρει.
Πείτε μας τα σημεία που είναι αδύναμα. Συμμετέχουμε όλοι.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10665847806/
Σχετικά με το τι είναι και σε τι διαφέρει η Ορθόδοξη Εικόνα από τα άλλα είδη θρησκευτικής ζωγραφικής, θα σας παραθέσω ένα από τα πρώτα κείμενα που έχω γράψει γι' αυτό το θέμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ
Σκοπός της Βυζαντινής Τέχνης ( Εικονογραφία, μικρογραφία, ψηφιδωτά, όπως και η υμνολογία με την ψαλτική) είναι να φέρει σε επαφή τον άνθρωπο με τον θεό, να τον ανεβάσει πνευματικά στον μυστικό κόσμο της πίστης.
Ειδικότερα , η εικόνα έχει μια δική της θεολογική και ζωγραφική γλώσσα που αν δεν την γνωρίζουμε δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την «σημαντική» της , ούτε τους συμβολισμούς της , την σημασία των χρωμάτων , των σχημάτων, των αλλοιώσεων , των αισθητικών υπερβολών , της ιδιαίτερης προοπτική της και του φωτός που βγαίνει από μέσα της.
Η Εικονογραφία είναι ένα οπτικό Ευαγγέλιο και αποτελεί τη ζωγραφική γλώσσα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης και της εκκλησιαστικής παράδοσης.
Κατά τον Λ. Ουσπένσκι ο λόγος της Γραφής είναι λεκτική εικόνα , κι η Εικόνα είναι ζωγραφισμένος Ευαγγελικός λόγος.
Δεν είναι βιβλίο μόνο των αγραμμάτων αλλά και των πεπαιδευμένων στα γράμματα, γιατί δεν μας πληροφορούν μόνο για τα γεγονότα και τα πρόσωπα που υπήρξαν στους κόλπους της Εκκλησίας μας, αλλά γιατί μας οδηγούν στον ουρανό (Ιάκωβος Μάϊνας ). Δηλαδή η εικονογραφία είναι « θεολογία εικονογραφημένη » και η Εικόνα, δεν είναι ένα απλό έργο τέχνης ή ένας θρησκευτικός πίνακας. Θεωρείται και είναι , ένα αναφαίρετο λειτουργικό σκεύος που αγιάζει τον άνθρωπο και τον φέρνει σε άμεση σχέση με τη χάρη και την υπόσταση του εικονιζόμενου προσώπου.
Η ομορφιά σ’ αυτήν τη λειτουργική ζωγραφική είναι πνευματική κι όχι σαρκική, η τέχνη αυτή είναι νηστευτική και λιτή , εκφράζοντας μέσα απ’ αυτήν τον πνευματικό πλούτο. Και όπως είναι το Ευαγγέλιο και η Παλαιά Διαθήκη συνοπτικά και συντομόλογα, έτσι κι η ορθόδοξη αγιογραφία είναι απλή , χωρίς περιττά στολίδια και μάταιες επιδείξεις ( ΕΚΦΡΑΣΙΣ , Φ. Κόντογλου (προοίμιον) ).
Οι παρεκκλίσεις από αυτή την γλώσσα είναι παρεκκλίσεις από την αλήθεια και την ευσέβεια της Εκκλησίας και καταλήγουν αναπόφευκτα σε μία αιρετική και πεπλανημένη εικονογράφηση. Και έχουμε είτε εικόνες με γλυκερούς συναισθηματισμούς , που προσπαθούν να δείξουν τις μορφές περισσότερο ανθρώπινες, ή άλλες με μονοφυσιτική απόκλιση ( ενσυνείδητη ή ασυνείδητη ) που, υποτιμώντας την ανθρώπινη φύση, τείνουν να παρουσιάζουν τις μορφές άϋλες κι αποσαρκωμένες. ( Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ, Θεολογικό σχόλιο της Λιτής , π. Βασίλειος Γοντικάκης ).
Το πολύ ωραίο κείμενο σας , με το οποίο δεν πιστεύω να διαφωνεί κανείς, μιλά για μια « θεολογική και ζωγραφική γλώσσα» που χωρίς την γνώση της δεν γίνεται κατανοητή η Εικόνα. Ακριβώς αυτό έγραψα και εγώ στην πρώτη μου παρέμβαση:
ΑπάντησηΔιαγραφή……..#εμείς οι σύγχρονοι αγιογράφοι,, παραλάβαμε από τους παλαιότερους μια πλήρη εικαστική και θεολογική γλώσσα, που αποτελεί και την Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση#…………….
Συμφωνούμε λοιπόν στο ότι πρόκειται για μια συγκεκριμένη γλώσσα , ένα οπτικό Ευαγγέλιο, και « θεολογία εικονογραφημένη ».
Το επόμενο βήμα που θα ανιχνεύσει και το αίτιο της όποιας διαφοράς μας. είναι να δούμε αναλυτικά αυτή τη γλώσσα, τα δομικά της στοιχεία, τον τρόπο που θεολογεί κλπ. Με πολλή ενδιαφέρον θα ακούσουμε -αν δεν σας κάνει κόπο – μια μικρή εισαγωγή στα συστατικά αυτής της γλώσσας.
Επιπλέον, ένας αμύητος θα μπορούσε καλόπιστα να θέσει μεταξύ άλλων, τα παρακάτω ερωτήματα:
Α. Γιατί λέτε ότι η ομορφιά της εικόνας είναι πνευματική και όχι σαρκική; Πως μπορούμε να διακρίνουμε αυτή την διαφορά από άλλα είδη θρησκ. Ζωγραφικής;
Β. Γιατί λέτε ότι η Εικόνα αγιάζει τον άνθρωπο; Για πιο λόγο μια Δυτικότροπη εικόνα Του Χριστού δεν κάνει το ίδιο;
Αφού γνωρίζετε, όπως φαίνεται στο κείμενό σας, την θεολογική και ζωγραφική γλώσσα της εικόνας, είναι αναπόφευκτο να αποκτήσετε μαθητές εκ των οποίων πρώτος δηλώνω εγώ, αλλά και οι υπόλοιποι φίλοι, φαντάζομαι, επίσης, και αδημονούμε να σας ακούσουμε.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφή...επίσης να διευκρινίσω ότι ο κυρίαρχος ρόλος που έχει στην Εικόνα το εικονιζόμενο πρόσωπο, δεν είναι δική μου αυθαιρεσία, αλλά είναι το συμπέρασμα από τις Θεολογικές θέσεις που υπερασπίστηκαν οι Πατέρες της Εκκλησίας κατά τον 8ο - 9ο αιώνα την περίοδο της εικονομαχίας, όταν πάρθηκε η απόφαση υπέρ των Ιερών Εικόνων από την Ζ' Οικουμενική σύνοδο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για το παράδειγμα που έγραψα περί της λιτότητας, είναι ένα σημείο για να καταδείξω ένα από τα πολλά που πρέπει, κατά την γνώμη μου, να προσέχουμε.
Και τέλος να υπενθυμίσω ότι και στο αρχικό μου κείμενο μίλησα για την χρήση του χρυσού στην τοιχογραφία και σε πολλές περιπτώσεις φορητών Εικόνων. Δεν ξεκαθάρισα μάλλον σε ποιες περιπτώσεις φορητών Εικόνων αναφερόμουν. Εννοούσα αυτές που υπάρχουν στο τέμπλο κι όσες κατ' επέκταση κρατούνται σε μια απόσταση από τον πιστό-θεατή. Στις Εικόνες όμως που είναι στα προσκυνητάρια και η επαφή είναι άμεση, μπορούμε να πούμε πως μετριάζετε η επιρροή του χρυσού. Οπότε έχει άμεση σχέση η χρήση του χρυσού με την ...απόσταση !
Περί του κυρίαρχου η μη ρόλου του χρυσού, οπωσδήποτε θα μας το πει, μόνο,η ανάλυση της Θεολογικής ζωγραφικής γλώσσας της Εικόνας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι θέσεις των Πατέρων πολέμησαν την λατρεία της Εικόνας αυτής και όρισαν ότι η τιμή και προσκύνηση αναφέρεται στο εικονιζόμενο Πρόσωπο. Με την έννοια αυτή, βέβαια, έχετε δίκιο, αλλά εδώ μιλάμε για ένα διαφορετικό πράγμα. Μιλάμε για την δομή, τα συστατικά αυτής της γλώσσας, και δεν αγγίζουμε καθόλου την έννοια του εικονιζομένου Προσώπου. Είτε πρόκειται για δένδρο βουνό η κτήριο η πρόσωπο, η γραφή είναι όμοια και ενιαία και ο ισχυρισμός μου είναι ότι όλα αναφέρονται και οριοθετούνται από τις ιδιότητες του χρυσού.
Για τον λόγο αυτό έχουμε μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσουμε την δική σας μικρή εισαγωγή στην μυστική γλώσσα της Εικόνας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Στην συνάφεια αυτή, ενημερώνουμε τους αγαπητούς συνδαιτημόνες του εικονολογικού μας συμποσίου
ότι ακούγονται πολύ σημαντικὰ πράγματα για την θεολογικὴ θεμελίωση της χρήσης του χρυσού
στην Ορθόδοξη Εικόνα από τον Σεβ. Μητροπολίτη μας Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανό,
σε πρόσφατη εικονολογική του Ομιλία, η οποία αναρτήθηκε μόλις σήμερα στο Ιστολόγιο (http://vimeo.com/78479672)...
Πιστεύουμε ότι οι θέσεις που εκφράζονται (ειδικά από 8.30 και εξής) μπορούν να μας βοηθήσουν στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τον διάλογό μας...
Προφανώς με υπερτιμήσατε και νιώθω κάπως άβολα. Είμαι κι εγώ ένας μαθητευόμενος σε αυτό το κοινό μας διακόνημα. Το χρέος , πιστεύω όλων όσων ασχολούμαστε με αυτή την τέχνη, είναι και η αναζήτηση για τον σκοπό τον οποίο υπηρετούμε. Μου θέσατε πολλά ερωτήματα μαζεμένα που δεν μπορούν να εξαντληθούν αυτή την στιγμή. Θα ήθελα να μου δώσετε περισσότερο χρόνο αν γίνετε διότι σε λίγο θα πρέπει να φύγω λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων. Θα προσπαθήσω να απαντήσω σε όσα περισσότερα μπορώ και τα υπόλοιπα την επόμενη φορά που θα μπω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορεί το κείμενο που μιλάει για την Αγιογραφία να είναι λίγο γενικόλογο, αλλά πιστεύω πως φανερώνει, σε μεγάλο μέρος, την διαφορά της Ορθόδοξης Εικόνας από την θρησκευτική ζωγραφική. Κι αυτό διότι όλα τα προτερήματα που αναφέρθηκαν δεν τα ασπάζεται η θρησκευτική ζωγραφική.
Η ομορφιά της Εικόνας δεν είναι σαρκική διότι δεν υμνεί την ... σάρκα. Τι σημαίνει αυτό ; πολύ απλά οι Εικόνες δεν είναι φωτογραφικές απεικονίσεις μίας συγκεκριμένης στιγμής του παρελθόντος, αλλά απαλλαγμένες από τον χρόνο, χωρίς να χάνουν την ιστορική τους αλήθεια, μας πληροφορούν για τα γεγονότα (παραστάσεις και Αγίους) που θεώθηκαν και βρίσκονται σε άλλη διάσταση. Μάλιστα αυτή η πληροφορία έχει σκοπό να μας συγκινεί και συνάμα να μας παρακινεί να ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο. Μας παρουσιάζει έναν κόσμο απαλλαγμένο από το εφήμερο και το γήινο, πραγματεύεται την επικοινωνία μας με μία πνευματική πραγματικότητα η οποία θα ωφελήσει την ψυχή κι όχι την αυταρέσκεια μας.
Μέσω της Ορθόδοξης Εικόνας ο άνθρωπος μπορεί να αγιασθεί διότι μας φανερώνει τα έσχατα κι όχι μια φωτογραφική στιγμή του παρελθόντος. Δηλαδή δεν μας πληροφορεί απλά για ένα γεγονός, αλλά μας φανερώνει μία εσχατολογική αλήθεια και πραγματεύεται την ''κοινωνία'' αλλά και επικοινωνία μας με το εικονιζόμενο και με εφόδιο την πίστη μας ανοίγει τον δρόμο προς την ελευθερία της αγιότητας.
...η συνέχεια αύριο...
... τα συστατικά αυτής της γλώσσας είναι τα πινέλα και τα χρώματά μας. Η μεγάλη αξία της της όμως είναι στον τρόπο που μας φανερώνει την πραγματικότητα. Το κυρίαρχο μέρος, όσον αφορά την τεχνοτροπία, είναι το φως. Αυτό το άκτιστο φως που βγαίνει από μέσα από την Εικόνα και μας παρουσιάζει ή αν θέλετε μας δίνει μία μικρή γεύση από την θέωση του ανθρώπου. Σε συνδυασμό με την ανθρωποκεντρική δυναμική της απογειώνει τον πιστό και τον παρουσιάζει, μέσα από την δογματική αλήθεια το Θείο. Με τον όρο ανθρωποκεντρική δυναμική εννοώ ότι είναι έτσι δομημένη τεχνικά η Εικόνα που έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Αναφέρεται πάντα στο παρόν και υπάρχει μόνο όταν την βλέπουμε. Με άλλα λόγια είναι ένα ολοκληρωμένο ζωγραφικό σύστημα, με επίκεντρο τον άνθρωπο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροσπάθησα όσο πιο σύντομα να συμπιέσω τις σκέψεις μου, δυστυχώς πρέπει να φύγω. Έπεται και συνέχεια...
Υ.Γ. Ο Σεβασμιότατος έθεσε σοβαρά θέματα για την Δογματική της Εικόνας. Θ α ήθελα την γνώμη σας για τον Παντοκράτορα που εικονίζεται στον τρούλο βασταζόμενος από τους Αγγέλους, όπως και για την Εικόνα της Αγίας Τριάδας με τον Πατέρα γέροντα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα ως περιστέρι.
Αγαπητέ Δημοσθένη, θα σου μιλήσω όσο πιο καθαρά μου είναι δυνατό. Ήδη ανταλλάξαμε κάποιες θέσεις και πήραμε κάποιες απαντήσεις. Η συζήτησή μας ξεκίνησε από την διαφορά μας για την χρήση του χρυσού. Πάνω σ’ αυτό έκανα και τις ερωτήσεις μου και περίμενα να δω με ποια επιχειρήματα καταλήγεις στα συμπεράσματά σου. Και δεν τα είδα….
ΑπάντησηΔιαγραφήΓιατί σε τίποτα από όσα ανέφερες δεν διαφωνούμε, ούτε για την ανάγκη της λιτής έκφρασης, ούτε για τις υπερβολές και την μετάθεση του βάρους στην τεχνική, και μάλιστα υπερθεματίζουμε.
Εμείς , λοιπόν, που δεχόμαστε όλα τα επιχειρήματά σου, δεν καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα και αυτό θα μπορούσε ίσως να σε προβληματίσει.
Με τον τρόπο που βλέπω εγώ την Εικόνα, μπορώ να πω ότι κάθε εικόνα χωρίς χρυσό είναι μια σύμβαση, μια απόκλιση , μια σχέση χωρίς το ένα μέρος. Αν, τώρα, κάποιος αμύητος με ρώταγε γιατί το λέω αυτό, θα μπορούσα βήμα-βήμα να εξηγήσω την θέση του χρυσού και τον κυρίαρχο χαρακτήρα του. Με τρόπο που να εξαντληθεί κάθε ερώτημα, και να είναι σαφής ο ισχυρισμός μου.
Όταν λέτε σε ένα αμύητο ότι:
«Μέσω της Ορθόδοξης Εικόνας ο άνθρωπος μπορεί να αγιασθεί διότι μας φανερώνει τα έσχατα κι όχι μια φωτογραφική στιγμή του παρελθόντος. Δηλαδή δεν μας πληροφορεί απλά για ένα γεγονός, αλλά μας φανερώνει μία εσχατολογική αλήθεια και πραγματεύεται την ''κοινωνία'' αλλά και επικοινωνία μας με το εικονιζόμενο και με εφόδιο την πίστη μας ανοίγει τον δρόμο προς την ελευθερία της αγιότητας.»
Τον αναγκάζετε να σας ρωτήσει πάλι «πως πραγματεύεται την κοινωνία» και «πως φανερώνει μια εσχατολογική αλήθεια» κλπ. κλπ.
Αυτό, βέβαια, είναι αδιέξοδο. Προσωπικά, έχω ακούσει – όπως οι περισσότεροι από μας- ένα σωρό ομιλίες και έχω διαβάσει ένα σωρό κείμενα που μιλούν για τον ιερό κόσμο των Εικόνων και αναφέρουν όλα τα θαυμάσια που γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε. Σχεδόν πάντοτε τα κείμενα αυτά και οι ομιλίες έχουν ένα δογματικό χαρακτήρα που μόνο οι πιστοί μπορούν να δεχτούν. Είναι καιρός να εξηγηθούν οι θέσεις αυτές και να φανερωθεί ο τρόπος που η Εικόνα καταγράφει με την μυστική της γλώσσα την διδασκαλία Του Χριστού.
Και στα προβλήματα που προκύπτουν από την χρήση του χρυσού, ‘όπως ήδη ανέφερα, συμφωνούμε, Και για να ενισχύσω την σκέψη σας θα πω ότι ελάχιστες Εικόνες κατόρθωσαν να εναρμονίσουν το θέμα με το χρυσό φόντο. Στις περισσότερες, το χρυσό είναι απελπιστικά κυρίαρχο με τρόπο που πολλοί πιστοί το αποφεύγουν και ζητούν «παλιωμένες» εικόνες. Είμαστε μαζί στις διαπιστώσεις. Όμως για την αδυναμία των αγιογράφων δεν θα φθάσουμε να ρίξουμε το φταίξιμο στο χρυσό. Αν κάποιος έχει καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερη έως καθόλου χρήση του χρυσού, βεβαιότατα μπορεί να το κάνει.
Δεν θα πρέπει όμως να στηρίζει την επιλογή του, υποβαθμίζοντας την σπουδαιότητα αυτού που-κατά τη γνώμη μου –είναι το μέτρο της Εικόνας, το χρυσό φόντο.
O λόγος στον ΜγΓ.
Αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την αρχή της τοποθέτησής μου προσπάθησα να είμαι όσο πιο σαφής μπορούσα.
Προφανώς δεν έχω ρητορική επιδεξιότητα και ζητώ την κατανόησή σας. Πιο ξεκάθαρη τοποθέτηση από το γεγονός ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας Θεολόγησαν υπέρ των Εικόνων και δεν έκαναν ούτε μία αναφορά στην χρήση του χρυσού, αδυνατώ να σας δώσω. Ο ισχυρισμός σας ότι όλα αναφέρονται και οριοθετούνται από τις ιδιότητες του χρυσού, δεν μπορώ να καταλάβω από πού απορρέει. Διότι εάν ισχύει αυτό, θα ήταν αντιληπτό και στις τοιχογραφίες, πράγμα που δεν έχω διαπιστώσει, στην ιστορική διαδρομή αυτής της τέχνης. Πάνω σε αυτό δεν θα μπορούσα να δεχτώ το γεγονός του κόστους, διότι αλίμονο εάν το κόστος υπερνικούσε την Θεολογική σημαντική της Εικόνας, κατά τα λεγόμενά σας. Επομένως δεν κατανοώ την διάκριση φορητής Εικόνας και τοιχογραφίας.
Από την άλλη συμφωνείτε με την θεωρία ότι την μεταλλική λάμψη του χρυσού δεν μπορεί να την υπερνικήσει κανένα χρώμα. Επιμένετε όμως ότι θα πρέπει να είναι ο στόχος μας η διαπραγμάτευση σε αυτήν την σχέση. Μάλιστα παραδεχθήκατε ότι για να επιτευχθεί ομαλά μία τέτοια σχέση είναι εξαιρετικά δύσκολο. Προφανώς πιστεύετε πως οι περισσότερες Εικόνες που υπάρχουν στις μέρες μας και έρχεται ο κόσμος σε επαφή με αυτές είναι το λιγότερο άστοχες. Η απορία μου είναι γιατί να ξεκινήσουμε από αυτήν την δύσκολη σχέση και να μην είναι, ας υποθέσουμε, το καταστάλαγμα της εμπειρίας μας από την μακρόχρονη ενασχόληση μας με αυτήν την τέχνη.
Τα γραφόμενά μου δεν έχουν να κάνουν με μυημένους ή αμύητους. Ανοίξαμε μια συζήτηση, τουλάχιστον μαζί, σε ένα επίπεδο που ο ίδιος χαρακτηρίσατε ‘’βαθιά νερά’’. Δυστυχώς δεν μπορούν να αποτυπωθούν αυτές οι Θεολογικές έννοιες με δύο κουβέντες. Τουλάχιστον εγώ αδυνατώ. Κάθε έννοια της Εικόνας θα μπορούσε άνετα να γίνει ξεχωριστά αντικείμενο συνεδρίου και να συζητιέται για ώρες ή και ημέρες αν θέλετε. Επομένως προσπάθησα επιγραμματικά, όσο αυτό είναι εφικτό με τις δυνατότητες που έχω, να προσδιορίσω κάποια πράγματα, απέναντι από έναν συνομιλητή συγκεκριμένου επιπέδου. Με χαρά να πιάσουμε μία-μία τις έννοιες και να τις αναλύσουμε για όποιον θέλει. Όμως δεν μπορεί να είναι συνοπτικά και συντομόλογα (να δανειστώ την έκφραση του αείμνηστου Φ. Κόντογλου).
Συμφωνώ επίσης ότι πλέον έχει εξαντληθεί το θέμα (περί της χρήσης του χρυσού), και δεν έχει νόημα να υπερθεματίζουμε όπως χαρακτηριστικά αναφέρατε. Ο καθένας κρατά τα δικά του συμπεράσματα και προχωρεί. Από μέρους μου , ειλικρινά, δεν υπήρξε σε καμία περίπτωση διάθεση αντιπαράθεσης παρά μόνο ανταλλαγής απόψεων. Πιστεύω πως ο κάθε Εικονοποιός έχει την πολυτέλεια της όποιας επιλογής στην τεχνική του, αρκεί να μπορεί να την στηρίξει Θεολογικά πρωτίστως και δευτερευόντως εικαστικά.
Καλή δύναμη στο έργο σας.
Μάλλον με παρεξηγήσατε δεν έβαλα κάποιο τέλος στην κουβέντα μας, απλά δεν ήθελα να κρατήσω περισσότερο τον σεβαστό ΜγΓ εκτός συζήτησης. Έχω μόνο καλή εντύπωση για τις ευαισθησίες σας και την διάκριση σας στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε με το χρυσό. Άλλωστε συμφωνούμε εκτός από την αντιμετώπιση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό πού απορρέει η προτίμησή μου για το χρυσό είναι ερώτημα δεύτερου επιπέδου γιατί το χρυσό είναι στοιχείο της Παράδοσης, σταθερό μέγεθος στις φορητές Εικόνες και το παράδοξο δεν είναι να το δεχόμαστε αλλά το να το αμφισβητούμε.
Επίσης παρεξηγήσατε την αναφορά μου σε αμύητους. Εννοώ ένα μη Χριστιανό η κάποιον άλλου δόγματος κλπ.
Αν με ρωτάτε από πού απορρέει η ιδέα μου περί του χρυσού, προφανώς δεν γνωρίζετε τις απόψεις που με όλους τους δυνατούς τρόπους, εδώ και αλλού έχω καταθέσει.
Επιτρέψτε μου μόνο να σας πω ότι σας μετέφερα ειλικρινά την εντύπωση που μου προκάλεσαν τα επιχειρήματά σας. Είμαι ο τελευταίος που θα έβαζα τέλος σε μια συζήτηση, προσβάλλοντας κατά τον τρόπο αυτό τον συνομιλητή μου και σας ζητώ συγνώμη αν άθελά μου το έκανα.
Χαίρετε εν Κυρίῳ, πάντοτε!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπειδή μας δόθηκε ο λόγος, αν και δεν είμαστε άξιοι, ούτε ικανοί, θα μας επιτρέψετε να καταθέσουμε,
από μιά τρίτη οπτική γωνία, όπως πολύ ωραία κάνατε αγαπητέ Δημοσθένη κι εσείς, την άποψή μας,
για το θέμα που μας απασχολεί.
Δεν είναι παράξενο που οδηγούμαστε σε αντιπαραθέσεις απόψεων και ενίοτε σε αδιέξοδα.
Η Παράδοση της Εκκλησίας μας διέσωσε πολλές ανάλογες περιπτώσεις στην ένδοξη
ιστορία Tης, όχι τυχαία, αλλά για να μας διδάξει ότι στην αναζήτηση της Αλήθειας, θα υπάρξουν,
ένεκα της ανθρωπίνης ασθένειάς μας και αυτά, τα οποία όμως σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει
να αναχαιτίζουν την πορεία μας προς τον υψηλό στόχο μας. Αυτός συνεχίζει να είναι εκεί και να μας καλεί
να τον κατακτήσουμε, όσο κι αν αυτό είναι κάποτε οδυνηρό και ασφαλώς πάντοτε δύσκολο.
Έχουμε αρκετά χρόνια (μάλλον πολλά τώρα πιά) γνωριμίας και πνευματικής φιλίας και αγάπης
με τον σεβαστό μας κ. Φίλιππο και έτσι θα μας επιτρέψει να υπογραμμίσουμε την τελευταία παράγραφό του,
προσθέτοντας αγαπητέ Δημοσθένη ότι στην διάρκεια του διαλόγου μας έχουν επανειλημμένως υπάρξει
δύσκολες καμπές και αδιέξοδα. Επιτρέψτε μας να δηλώσουμε ότι έχουμε διαπιστώσει ότι δεν οφείλονται πάντοτε σε λάθος χειρισμό της μιάς ή της άλλης πλευράς, αλλά προέρχονται
από τον διάβολο, ο οποίος εκμεταλλευόμενος βέβαια τις αδυναμίες μας προσπαθεί να ανατρέψει την καλή πορεία
αυτού του τόσο ωφέλιμου και αναγκαίου, ειδικά στις δύσκολες ημέρες μας, διαλόγου.
Έτσι λοιπόν, και για να είμαστε κι εμείς "συντομολόγοι", θα μας επιτρέψετε να θέσουμε ένα ερώτημα, το οποίο
θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να απαντηθεί, προτού προχωρήσουμε σε όποια περαιτέρω κατάθεση
απόψεων.
Ο χαρακτήρας της Ορθόδοξης Εικονογραφίας είναι μόνο ανθρωποκεντρικός;
Ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε παρακαλώ, πριν το "βασανίσουμε" λίγο. Δεν είναι τόσο
εμφανές όσο φαίνεται και πιστεύουμε ότι αποτελεί κυριολεκτικά το κέντρο για την λύση του προβληματισμού μας.
(Θα προτείναμε, στο σημείο αυτό, να μελετήσουμε με περισσότερη προσοχή, αλλά και προσευχή
το Θεολογικό σχόλιο του π. Βασιλείου, στο οποίο προσφυέστατα μας παρέπεμψε το πρώτο κείμενο
του αγαπητού μας Δημοσθένη).
Αναμένουμε λοιπόν, με χαρά και καλή "αγωνία" τις απαντήσεις Σας...
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ Δημοσθένη, δεν παρείδαμε το ερώτημά Σας για τους Αγγέλους γύρω από τον Παντοκράτορα και την Αγία Τριάδα.
Το κρατάμε όμως, για να το συζητήσουμε μόλις ολοκληρώσουμε το θέμα που τώρα μας απασχολεί και απορροφά όλο μας
τον διαθέσιμο χρόνο...
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Στην αναμονή για τις απαντήσεις των Φ.Μ. και Δημοσθένους στο ερώτημά μας,
καταθέτουμε τις παρατηρήσεις μας στην άσκηση που επιλέχθηκε:
1. Μεγαλώσαμε λίγο την Αγία για να έχουμε καλύτερη σύνθεση.
2. Αλλάξαμε χρώμα και φωτεινότητα στο πάτωμα.
3. Σκουρήναμε λίγο το μαντήλι για να μη γίνεται σύγχυση ως προς την φωτεινότητα με τον χρυσό κάμπο.
4. Αυξήσαμε την ένταση του εσ. φορέματος, ώστε να ισορροπεί ακριβέστερα τον μανδύα.
http://hsir.org/p/6r
Ευχ.
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑς μην κάμουμε αλλαγές, αρκεί να εντοπίζουμε τα αδύναμα σημεία.στην άσκηση που ξεχωρίσαμε.
Ευχ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Μόνο το πάτωμα μου φαίνεται σκούρο.
Καλημέρα σας !
ΑπάντησηΔιαγραφήΑντιπαρέρχομαι το ποιος είναι άξιος και ικανός για να συμμετέχει σε μία τέτοια συζήτηση κι αυτό διότι αλίμονο εάν δεν μπορούμε να αναζητήσουμε ή να εκφράσουμε τις όποιες απορίες μας. Η αξιοσύνη και η ικανότητα προϋποθέτει και τελειότητα !, την οποία εγώ δυστυχώς δεν κατέχω.
Τον όρο ''χαρακτήρας της Ορθόδοξης Εικονογραφίας'' , για να τον κατανοήσουμε, κατά την άποψη μου, μπορούμε να τον δούμε από δύο οπτικές γωνίες.
Η μία όταν αναφερόμαστε στην τεχνική δομή της Εικόνας και η άλλη στην Θεολογική της διάσταση.
Τεχνικά ο χαρακτήρας της Εικόνας, πιστεύω, ότι είναι καθαρά ανθρωποκεντρικός. Κι αυτό διότι είναι έτσι δομημένη η συγκεκριμένη τεχνοτροπία, ώστε να βοηθάει όσο το δυνατόν περισσότερο και καλύτερα την επικοινωνία του θεατή με τα εικονιζόμενα. Όλες οι εικαστικές λύσεις που προσφέρονται ή που δημιουργούνται, εξυπηρετούν την καλύτερη δυνατή ανάγνωση από τον πιστό. Έχω την εντύπωση λόγω τον μαθημάτων που κάνετε, ότι δεν χρειάζεται να αναλύσουμε περαιτέρω αυτόν τον τρόπο.
Όσον αφορά την Θεολογική διάσταση που προείπαμε, να υπενθυμίσω ότι ο ίδιο ο Κύριος είπε '' εγώ είμαι ο Λόγος και η Εικόνα του Θεού''. Δηλαδή αυτό το ''Ευαγγέλιο με χρώματα'' έχει άμεση σχέση με την Θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Επομένως η Εικόνα εμπεριέχει μία δογματική αλήθεια κι όχι μόνο, που την πραγματεύεται με τον πιστό. Από αυτήν την οπτική γωνία μπορούμε να συμπεράνουμε εύκολα ότι ο χαρακτήρας της Ορθοδόξου Εικονογραφίας εμπεριέχει και την Θεολογία της Εκκλησίας μας.
Όσον αφορά το σχόλιο του π. Βασιλείου Γοντικάκη, θα ήθελα να πω πως περισσότερο αφορά εμάς που ασχολούμαστε με την Εικονογραφία και μάλιστα μας εφιστά την προσοχή για να μην παρεκκλίνουμε Θεολογικά. Η Εικόνα δεν προσπαθεί να καταγράψει την ανθρώπινη φύση (γλυκεροί συναισθηματισμοί) ούτε και την Θεία φύση (μονοφυσιτική απόκλιση με εξαϋλωμένες μορφές), αλλά την υπόσταση των εικονιζομένων.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Δεν μπορούμε να καταγράψουμε την ανθρώπινη φύση αφού ήταν και Θεός, ούτε όμως την Θεϊκή φύση, πως θα μπορούσαμε άλλωστε να περιγράψουμε το ... απερίγραπτο ; Συνεπώς πρέπει να εστιάσουμε στην υπόσταση όπως στήριξαν και την Θεολογία τους υπέρ των Εικόνων και οι Πατέρες της Εκκλησίας.
Ελπίζω να σας κάλυψα.
Υ.Γ. προς τον αγαπητό κ. Φίλιππο.
Σε καμία περίπτωση δεν αισθάνθηκα προσβεβλημένος και δεν θεώρησα ότι βάλατε τέλος στο συγκεκριμένο θέμα. Συμφώνησα μαζί σας ότι υπερθεματίζουμε και θεώρησα ότι καλά θα ήταν να το αφήσουμε λίγο στην άκρη κρατώντας ο καθένας τα συμπεράσματά του. Πολλές φορές η διασταύρωση διαφορετικών απόψεων χρειάζεται και τον χρόνο της για να ζυμωθεί.
Καλημέρα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ κι εγώ με τη σειρά μου ότι το πάτωμα είναι απ' τα αδύναμα σημεία της εικόνας.
Θα προτιμούσα το χρώμα του Κου Φ.Μ. (βλ. σχόλιο 23 Οκτωρίου).
Με τη σειρά μου να απαντήσω στο δύσκολο ερώτημά σας. Ανθρωποκεντρικός ο χαρακτήρας καταχρηστικά μόνο (με την έννοια ότι απευθύνεται και αφορά τον άνθρωπο αν και δεν είναι αυτή η σωστή χρήση του όρου - ) θα μπορούσα να το δω.. Απ΄την άλλη μεριά, βέβαια, στοχεύει στην μεταμόρφωση της ανθρώπινης έκπτωτης φύσης προς Το Αρχέτυπο, είναι επομένως ο χαρακτήρας Χριστοκεντρικός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροσωπικά επιλέγω τον όρο ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟΣ, αφού προϋποθέτει την ελεύθερη βούληση.
Ο αγαπητός Δημοσθένης μας δημιουργεί πολλά ερωτήματα. Θέτω το παρακάτω ερώτημα για να παίρνει σειρά(!):
ΑπάντησηΔιαγραφήΓιατί δεν μπορούμε να καταγράψουμε την Ανθρώπινη Φύση Του Χριστού; Τι καταγράφουμε στην Εικόνα Του ;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Αγαπητέ αδ. Δημοσθένη, ευχαριστούμε πολύ για την απάντησή Σας.
Στον σύνδεσμο αυτόν (http://hsir.org/p/ve) έχουμε "ανεβάσει" τις πρώτες παραγράφους
του Θεολογικού Σχολίου του π. Βασιλείου με υποσημειωμένα κάποια σημεία.
Επειδή και η δική μας σκέψη συμπίπτει με την δική Σας για την ανάγκη
χρόνου, στις ζυμώσεις που ήδη συντελούνται σε όλους μας,
που έχουμε την χαρά και ευλογία να συμμετέχουμε στον διάλογο αυτό,
το μόνο που θα σημειώσουμε είναι ότι ο μακαριστός μαστρο-Φώτης
στο προοίμιο της Έκφρασης αναφέρει ότι "Η πάντιμος τέχνη της Εικονογραφίας
της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, είναι μία τέχνη ιερά και λειτουργική...".
Επαναλαμβάνει δε με περισσότερη έμφαση στο κεφάλαιο "Ποίος είναι ο χαρακτήρ
της Ορθοδόξου Εικονογραφίας" τα εξής:
"Ο χαρακτήρ της Ορθοδόξου Εικονογραφίας είναι λειτουργικός και δογματικός...".
Η ευγενική αναφορά Σας στα Μαθήματά μας, μας υποχρεώνει να δηλώσουμε
αυτό που με την ανοχή του Θεού διδάσκουμε:
ότι το τεχνικό μέρος της Εικόνας, οφείλει να υπηρετεί την κατ' εξοχήν
λειτουργία της, η οποία είναι η έκφραση της Θεολογίας της Εκκλησίας...
Η επιλογή, αλλά και αποδοχή του χρυσού, ως απαραίτητου μέσου για την έκφραση
των ανωτέρω ζητουμένων είναι κάτι το οποίο διδάσκεται ασφαλώς, αλλά κυρίως
αποκαλύπτεται, αν βέβαια το ζητήσουμε, αιτούμενοι και κρούοντες...
Ας αφήσουμε λοιπόν τον χρόνο και την Χάρη να μας βοηθήσουν σ' αυτό,
όπως και σε όλα όσα μας απασχολούν, έχοντας "τεντωμένα" τα αυτιά
και τα μάτια μας, για τις απαντήσεις που περιμένουμε και δεν θα αργήσουν..
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι, αυτό συμβαίνει συχνά. Ενώ έχει κατατεθεί κάποιο σχόλιο πριν, το βλέπουμε μετά την δική μας κατάθεση.
Δεν γνωρίζουμε γιατί.
Πάντως έστω και καθυστερημένα ευχαριστούμε επίσης πολύ για την απάντησή Σας.
Στο αρχείο που ανεβάσαμε, ο π. Βασίλειος ορίζει τον χαρακτήρα της Ορθόδοξης Εικόνας
ως Θεανθρωποκεντρικό, προτείνοντας, κατά την άποψή μας βέβαια,
ένα καθαρά Θεολογικό τρόπο του βλέπειν, αλλά και του εικονίζειν...
Κάποιος σύγχρονος δάσκαλος επιχειρεί μία διακριτικότερη προσέγγιση στο τί εικονίζουμε
στην Εικόνα του Χριστού, χρησιμοποιώντας τον Πατερικό όρο "το είδος της εμφερείας Αυτού"...
Πως Σας φαίνεται; Πιστεύουμε ότι χρειάζεται σε τόσο δύσκολα καιι "βαθειά νερά" να είμαστε όσο το δυνατόν
πιό ακριβείς στις εκφράσεις μας...
Ευχ.
Ο όρος αυτός υπάρχει στην προσευχή του αγιογράφου στο βιβλίο του Διονυσίου. Γιατί δεν σημαίνει την ανθρώπινη φύση Του Κυρίου; Αν δεν είναι η ανθρώπινη φύση που εικονίζουμε, τότε μάλλον έχω αστοχήσει συνολικά σε όσα έχω πει κατά καιρούς.....
ΔιαγραφήΚαλησπέρα !
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαρακολουθώ πολύ προσεκτικά τον διάλογο, τον οποίο θεωρω πολύ υψηλού επιπέδου και οπωσδήποτε ξεπερνα κατα πολύ το δικό μου μέτρο.
Χαιρομαι ιδιαιτέρως για τις όποιες τοποθετήσεις, που είναι πολύ ωφέλιμες.
Το σημείο που διχοτομούνται απ' οτι εχω καταλάβει οι απόψεις, ειναι η χρήση του χρυσού ή όχι στην Εικόνα, επειδή τραβάει το ενδιαφέρον ή αποσπά την προσοχή του πίστου, στερώντας του την προσευχή και την κατάνυξη, απο την υπερβολική λάμψη και φλυαρία.
Αν και η συζήτηση πήρε άλλη τροπή απο την αρχική τοποθέτηση του αγαπητού Δημοσθένη, υπήρξε ένα ερώτημα του κ. Φ.Μ που νομίζω πως δεν απαντήθηκε και εκεί πιστεύω κρύβεται όλη η ουσία πέρα απο τα θεολογικά ζητήματα που σαφώς και αυτά είναι απαραίτητα είναι το εξής:
«…Αν λοιπόν, με την χρήση του χρυσού και των δευτερευόντων στοιχείων, κατορθώσω να οδηγήσω την ματιά του θεατή στο εικονιζόμενο πρόσωπο, έχω τότε ανταποκριθεί στην απαίτηση της Εικόνας;…»
Επίσης ένα ερώτημα που γεννιέται απο μένα είναι το εξής: Αν δεν εχει γίνει κάποια αναφορα απο τους Άγιους Πατέρες για την χρήση του χρυσού, με ότι αυτό συνεπάγεται, και απο την άλλη, στην Παράδοση αιώνες τώρα στις Εικόνες που έχουν διασωθεί υπάρχει το χρυσό και μάλιστα στιλβωτό, σαν βασικό και απαραίτητο στοιχείο και με συμβολική αναφορά, τότε εμεις, οι μαθητευόμενοι Εικονογράφοι τι οφείλουμε να κάνουμε, πως θα πρεπει να αντιμετωπίσουμε το χρυσό και υπο ποιές προϋποθέσεις τελικά πρεπει εγκαταλείψουμε το χρυσό;
Συγχωρέστε με, μπορεί να φαινεται ακραίο το ερώτημά μου, αλλα ειναι ερώτημα που με απασχολεί και ενδεχομένως να απασχολει πολύ κόσμο.
Για την άσκηση οι αδυναμίες που θεωρώ ότι υπάρχουν είναι ότι το μαντήλι και το μανίκι είναι πολύ φωτεινά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
"Δίδου σοφώ αφορμήν, και σοφώτερος έσται"...
Την απάντηση στο ερώτημά Σας και ερώτημά μας δίνει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης
και άλλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι αναιρούνται τα πάντα, διότι τις περισσότερες φορές άλλο λέμε
και άλλο εννοούμε κατ' ακρίβειαν, όπως άλλωστε αυτό βλέπουμε και σε Αποστολικά ακόμη κείμενα.
Το ίδιο νομίζουμε ότι συμβαίνει και με τον ισχυρισμό του αγαπητού Δημοσθένη, που Σας προξένησε ερωτηματικά...
Είναι θέμα ερμηνείας λοιπόν και κοινής γλώσσας, κάτι που πάντοτε μας απασχολούσε και μας απασχολεί
και για το οποίο οφείλουμε να αγωνισθούμε από κοινού, με καλή διάθεση...
Το ότι εικονίζεται η Υπόσταση δεν σημαίνει ότι η ανθρώπινη φύσις Του Κυρίου μας είναι άγνωστη η απερίγραπτη όπως συμβαίνει με τη Θεότητα. Αν συμφωνούμε σ'αυτό τότε όλα καλά!
ΑπάντησηΔιαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό εννοείται! Εικονίζεται ακριβώς η υποστασιοποιημένη ανθρώπινη φύσις, η οποία, όπως μας έχουν εξηγήσει οι Πατέρες μας, δεν είναι δυνατόν να εικονισθεί ...αν δεν υποστασιοποιηθεί...
Είναι βέβαια δύσκολα, αλλά πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο σιγά σιγά να ξεκαθαρίσουμε μέσα από την μελέτη των Πατέρων μας αυτές τις έννοιες μέσα μας (φύσις, υπόστασις, πρόσωπο, εμφέρεια, είδος εμφερείας κλπ)...
Προς τον αγαπητό κ. Φίλιππο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΛέει ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης «Παντός εικονιζομένου ουχ η φύσις, αλλ’ η υπόστασις εικονίζεται», δηλαδή ο εξεικονισμός δεν επιδιώκει την περιγραφή της ουσίας της ανθρώπινης φύσης, αλλά την αναζωγράφηση των υποστατικών στοιχείων της, αυτών που είναι ορατά σε εμάς. Ακόμη πιο απλά δεν μας ενδιαφέρει να αποδώσουμε με την τεχνική μας από τι είναι φτιαγμένος ο άνθρωπος, αλλά τα χαρακτηριστικά με τα οποία έγινε αντιληπτός από την όραση, αφαιρώντας επίσης τις λεπτομέρειες που δεν έχουν κανένα πνευματικό όφελος. Εδώ μπορούμε να παραλληλίσουμε το απόσπασμα από τον αείμνηστο Φ. Κόντογλου : … Και όπως είναι το Ευαγγέλιο και η Παλαιά Διαθήκη συνοπτικά και συντομόλογα, έτσι κι η ορθόδοξη αγιογραφία είναι απλή, χωρίς περιττά στολίδια και μάταιες επιδείξεις. Πουθενά στο Ι. Ευαγγέλιο δεν αναφέρεται εάν ο Κύριος μας είχε μεγάλη μύτη ή αυτιά ή πόσο ψηλός ήταν κι άλλες τέτοιου είδους πληροφορίες. Κι ο λόγος είναι ότι δεν μας προσφέρουν κάποιο πνευματικό όφελος, παρά μόνο ικανοποιούν την ανθρώπινη περιέργειά μας. Έτσι και στις Εικόνες τα εικονιζόμενα απαλλαγμένα από τις περιττές λεπτομέρειες μας αποκαλύπτουν έναν άλλο κόσμο πιο πνευματικό και μας παροτρύνουν να μυηθούμε και να ακολουθήσουμε τα πρωτότυπα. Ο κίνδυνος του μονοφυσιτισμού, όπως πολύ όμορφα έθεσε ο π. Βασίλειος Γοτικάκης, ελλοχεύει στην προσπάθεια μας να παρεκκλίνουμε προς την μία ή αντίστοιχα την άλλη φύση.
Προς τον αγαπητό κ. Μ.γ.Γ.
Εάν με την λέξη ‘’χαρακτήρας’’ εννοούσατε τον σκοπό της ύπαρξης της Ορθόδοξης Εικονογραφίας, δεν μπορώ να θέσω αντίλογο στα γραφόμενα του π. Βασιλείου, δεν υπάρχει λόγος αφού συμφωνώ απόλυτα. Τεχνικά όμως θα επιμείνω ότι είναι ανθρωποκεντρική και θα κάνω άλλη μία προσπάθεια να αποσαφηνίσω την θέση μου. Στο τεχνικό μέρος μίας Εικόνας χρησιμοποιούμε την προοπτική με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αποκρύπτεται τίποτα από τον θεατή. Δημιουργούμε μία μικρή αλλοίωση ώστε η σχέση που θα προκύψει να είναι όσο το δυνατόν πιο εποικοδομητική. Επεξεργαζόμαστε τις εικαστικές μας λύσεις με παράγοντα τον θεατή. Επομένως το ενδιαφέρον μας στρέφεται προς τον άνθρωπο και άρα από αυτήν την οπτική γωνία μίλησα για τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Δηλαδή μίλησα για το πώς όχι το γιατί. Εδώ είναι πιστεύω και η ‘’παρεξήγηση’’ των όσων έγραψα.
Όσο για τον κυρ Φώτη, θα προσθέσω ότι δεν είναι μόνο Λειτουργικός και Δογματικός. Είναι και αναγωγικός ,αφού μας καλεί να επικοινωνήσουμε και να πλησιάσουμε το αρχέτυπό της κι άρα να ανέλθουμε πνευματικά. Είναι και παιδαγωγικός, αφού κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό η Εικόνα είναι ιερή τέχνη που επινοήθηκε ‘’προς οδηγίαν γνώσεως…, προς ωφέλειαν και ευεργεσίαν και σωτηρίαν’’. Ίσως και πολλά άλλα, όμως από την Θεολογική πλευρά της. Και θα συμφωνήσω μαζί σας για όσο το δυνατόν πιο ακριβείς εκφράσεις.
Προς τον αγαπητό κ. Εμμανουήλ.
Για την χρήση του χρυσού κατέθεσα την προσωπική μου άποψη. Θα είμαι ο τελευταίος που θα πρέπει να σου πει το τι θα κάνεις.
Όσο για το ερώτημα που πιστεύετε ότι δεν απαντήθηκε, η απάντηση μου είναι ξεκάθαρα ΝΑΙ. Εάν κάποιος καταφέρει να οικοδομήσει ανάλογη σχέση δεν συντρέχει λόγος αντίρρησης.
Πάνω σε αυτό όμως έχω να πω το εξής : δεν μπορώ να ξεχωρίσω την αξία της Εικόνας σε φορητή και τοιχογραφία. Είμαι πεπεισμένος ότι είναι το ίδιο πράγμα και εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Κι αφού δεν έχω διαπιστώσει μέχρι τώρα αυτήν την σχέση χρυσού και εικονιζόμενου και στην τοιχογραφία, θα μου επιτρέψετε να έχω τις ενστάσεις μου γι’ αυτήν την σχέση.
Αυτά τα… ολίγα, Καληνύχτα σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ωραία, αγαπητέ Δημοσθένη! Καμμία παρεξήγηση, ούτε εντός ούτε εκτός εισαγωγικών.
Αισθανόμαστε, όπως και είμαστε, συμμαθητές Σας και ανταλλάσουμε τις απόψεις μας καλοπροαίρετα,
με σκοπό να αυξήσουμε την γνώση μας και να βοηθηθούμε, αλλά και να βοηθήσουμε, όσο κι αν μπορούμε, προς δόξαν Θεού
ωφέλεια των Αδελφών μας και σωτηρία των αθανάτων ψυχών μας.
Έτσι θα μας επιτρέψετε να κάνουμε μία νύξη μόνο στο θέμα που μας απασχολεί (αυτό φάνηκε έντονα στον προβληματισμό του αδ. Εμμανουήλ, ο οποίος έφθασε να αναρωτιέται αν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε χρυσό ή όχι!...).
Γράφετε λοιπόν "...Επεξεργαζόμαστε τις εικαστικές μας λύσεις με παράγοντα τον θεατή. Επομένως το ενδιαφέρον μας στρέφεται προς τον άνθρωπο και άρα από αυτήν την οπτική γωνία μίλησα για τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα...".
Πολύ καλά! Η Εικόνα ασφαλώς απευθύνεται στον θεατή και ως προς αυτό είναι απόλυτα ανθρωποκεντρική. Έχει όμως τεράστια σημασία το ΤΙ θα πει στον θεατή αυτόν, και πιστεύουμε ότι η χρήση του χρυσού, ως συμβόλου βέβαια, έχει συνδεθεί απόλυτα με αυτό που πρέπει να εκφράσει η Εικόνα, εφ' όσον αυτό το ΤΙ (ο χαρακτήρας της Εικόνας) δεν είναι ανθρωποκεντρικό, αλλά Θεανθρωποκεντρικό (το ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ θα μας επιτραπεί να το μελετήσουμε).
Ο αγαπητός μας κ. Φίλιππος θα μπορούσε να μας πει πολλά ωραία γι' αυτά και το έχει κάνει πολλές φορές, αλλά θα τονίσουμε για άλλη μιά φορά ότι η κατανόηση και η αποδοχή τους, η αφομοίωση και πολύ περισσότερο η εφαρμογή τους δεν είναι κάτι που γίνεται σύντομα και μόνο με την δική μας καλή διάθεση ή θέληση. Χρειάζεται χρόνος, πνεύμα μαθητείας, αλλά και αγώνας και κυρίως η άνωθεν βοήθεια, την Οποία ευχόμαστε να έχουμε όλοι μας, πάντοτε!...
Βλέπω ότι αρχίζουμε να συμφωνούμε σιγά σιγά. Αγαπητέ Δημοσθένη, έχετε δίκαιο συμφωνούμε σε όλα. Σκάλωσα στην φράση σας "Δεν μπορούμε να καταγράψουμε την ανθρώπινη φύση αφού ήταν και Θεός," Όλα καλά, λοιπόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘέλω να κάνω μια προσπάθεια να εξηγήσω τον ισχυρισμό μου για το χρυσό, όσο πιο συνοπτικά και με μια απαραίτητη εισαγωγή , ελπίζοντας να μην γίνω πολύ κουραστικός :
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ
...Η έξοδος από τον Παράδεισο, τον τόπο όπου ο Αδάμ συνομιλούσε απευθείας με Τον Θεό, σήμαινε και το τέλος της επικοινωνίας αυτής. Η θύρα του Παραδείσου ήταν κλειστή πλέον, και ο απόστολος Παύλος μας λέει ότι ο Θεός έθεσε ένα κάλυμμα στην διάνοια των ανθρώπων. Αυτή η αδυναμία Κοινωνίας με Τον Θεό Πατέρα, σήμαινε την εξορία και τον Θάνατο.
Ο Χριστός είναι η οδός της επιστροφής, η αποκατάσταση της σχέσης που χάσαμε, η συμφιλίωσή μας. Με το έργο Του καθιστά δυνατή την έλευση Του Αγίου Πνεύματος στην ζωή μας. Μας προσφέρει την προσευχή που απευθύνουμε ξανά στον Ουράνιο Πατέρα με την οποία Του ζητάμε να μας ελευθερώσει από την εξουσία του πονηρού.
Ο ίδιος ο Κύριος μας αποκαλύπτει ότι η γνώση Του Θεού Πατέρα είναι η Αιώνια Ζωή που ταυτόχρονα σημαίνει ότι η άγνοια Του είναι ο Θάνατος.
Με την εγκαθίδρυση Της Εκκλησίας, του Σώματος Του Χριστού η επιστροφή είναι πλέον δυνατή και η Βασιλεία των Ουρανών γίνεται φανερή στα πρόσωπα Των Αγίων που γίνονται φορείς Του Αγίου Πνεύματος .
Αυτή, λοιπόν, η συμφιλίωση με Τον Θεό Πατέρα είναι η Βασιλεία Του Χριστού και η αποκατάσταση αυτής Της σχέσης είναι το μέγα ζητούμενο για την έκπτωτη ανθρωπότητα.
Αυτό το ζητούμενο με κάθε τρόπο δηλώνεται από την Εκκλησία τόσο στην λατρεία ,όσο και με την αρχιτεκτονική, την αγιογράφηση, τους ύμνους κλπ.
Π.Χ. εισερχόμενοι στον Ναό, μπορούμε να δούμε, εικονολογικά, αυτό που οι άγιοι βιώνουν, τον ουρανό ανοικτό και Τον Παντοκράτορα να μας ευλογεί. Η Εκκλησία μας ζητά αυτή την Εικόνα (που είναι ο Ναός) να κατορθώσουμε να γίνει βίωμα στην καρδιά μας και όπως στους Άγιους, έτσι και σε μας , να βρει κατοικία στην καρδιά μας ο Χριστός. Η Σχέση, η Ένωση με Τον Χριστό είναι το κάλεσμα που δεχτήκαμε.
συνεχίζεται
Στην Εικόνα αυτή η Σχέση, δηλώνεται μεταξύ δύο στοιχείων με διαφορετική ποιότητα. Από την μια μεριά το χρυσό που περιβάλλει την εικόνα συμβολίζει Την Πανταχού Παρουσία Του Θεού, την Βασιλεία των Ουρανών που ήδη είναι εδώ, και από την άλλη, η ζωγραφική, ο αγιασμένος άνθρωπος που ενώθηκε πνευματικά - όπως δηλώνει το φωτοστέφανο- με τον Χριστό. Στις Παραστάσεις καταγράφονται τα σωτηριώδη ιστορικά γεγονότα, οι παρεμβάσεις Του Θεού στον Κόσμο, με πνευματικό τρόπο, αφού και εδώ ο φυσικός ουρανός αντικαθίσταται από το χρυσό για να δηλωθεί η ίδια Σχέση, η Αγάπη Του Θεού για τον άνθρωπο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο χρυσό και η ζωγραφική είναι δύο διαφορετικές ποιότητες και απαιτούνται ειδικοί καλλιτεχνικοί όροι και κανόνες για να μπορέσουν να συνυπάρξουν αρμονικά. Το χρυσό, σαν σταθερό μέρος, είναι και το μέτρο στη σχέση αυτή, και είναι η ζωγραφική που θα πρέπει να προσαρμοστεί στις ιδιότητες του χρυσού.
Το χρυσό για την Εικόνα είναι δεδομένο, στο βαθμό που αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη να δηλώνεται συμβολικά, η αποκατασταθείσα σχέση του ανθρώπου με Τον Θεό και, με τον τρόπο αυτό, να δοξάζεται ο Θεός μέσω της Εικόνας.
Η επιλογή του χρυσού είναι σοφή, λόγω της αφθαρσίας , της λαμπρότητας, της χρωματικής ακτινοβολίας, του πολύτιμου στοιχείου, κλπ. Κάθε άλλη επιλογή θα υστερεί στο να αποδώσει με την ίδια δυναμική το ζητούμενο.
Μπορούμε, λοιπόν να πούμε, ότι στην πιο πλήρη έκφραση της Ορθόδοξης εικόνας το χρυσό δεν αντικαθίσταται.
Οι όποιες δυσκολίες για την εναρμόνιση των χρωμάτων είναι το άθλημα του αγιογράφου. Στα έργα των μεγάλων δασκάλων που κατόρθωσαν τις πιο θαυμαστές ισορροπίες. είναι ολοφάνερη η αποπνέουσα πνευματικότητα, που οφείλεται και στην εναρμόνιση των δύο στοιχείων.
Αυτή η προσπάθεια για την εναρμόνιση των χρωμάτων με το χρυσό, μοιάζει αναλογικά, κατά κάποιο τρόπο, με τον αγώνα των πιστών να ομοιάσουν προς το μέτρο που είναι ο Χριστός. Στο σημείο αυτό, μπορούμε να αντιληφθούμε και την τεράστια ευθύνη των αγιογράφων αλλά και τις δυσκολίες της εργασίας αυτής.
συνεχίζεται
Θα τολμήσω να καταθέσω μια πολύ προσωπική μου γνώμη. Πιστεύω ότι χωρίς την "άνωθεν" καθοδήγηση, η όποια καλλιτεχνική μας κατάρτιση θα αποδεικνύεται ανεπαρκής. Το "δια χειρός" το αντιλαμβάνομαι σήμερα, σαν ομολογία της "επίσκεψης" που δέχτηκε ο αγιογράφος, και με τον ίδιο τρόπο καταλαβαίνω τις ανυπόγραφες Εικόνες σπουδαίων δασκάλων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτο ερώτημα του αγαπητού μας Δημοσθένη αν θεωρώ τις περισσότερες εικόνες άστοχες. ελπίζω να φαίνεται ο λόγος γιατί πιστεύω ότι όλες οι δικές μου αστοχούν. Η γνώση, η τεχνική και η αναζήτηση χρόνων, από μόνες τους, είναι ικανές για ένα μέτριο αποτέλεσμα.
Στους Ναούς, το χρυσό, νομίζω είναι προαιρετικό, για δύο λόγους. Ο ένας είναι δευτερεύων, και είναι το κόστος, που, αντίθετα από ότι πιστεύει ο Δημοσθένης, συμβαίνει πολύ συχνά. Ο δεύτερος και ουσιαστικός είναι, ότι στους Ναούς υπάρχει ο Παντοκράτορας που ορίζει την ζητούμενη Σχέση, και έτσι το χρυσό δεν είναι απαραίτητο, χωρίς με αυτό να υπονοώ ότι είναι καλύτερα να το αποφεύγουμε.
Πολύ συνοπτικά για προφανείς λόγους, προσπάθησα να εξηγήσω τον τρόπο που βλέπω την Εικόνα.
Καλημέρα !
ΑπάντησηΔιαγραφήπρος τον αγαπητό κ. Μ.γ.Γ.
Η αξία αυτού του ΤΙ (θα πει η Εικόνα στον θεατή), πιστεύω, είναι τουλάχιστον εφάμιλλη με αυτήν του ΠΩΣ (θα το πει ή αν θέλετε πως θα το παρουσιάσει). Θα μου επιτρέψετε σε αυτό το σημείο να παραθέσω ένα μικρό απόσπασμα από ένα κείμενό μου, που έχει τίτλο ''Η τέχνη της αντι-Γραφής στην σημερινή πραγματικότητα''
...Η Αγιογραφία στην Ορθοδοξία, είναι ο Λόγος του Θεού με εικόνες. Αυτό το γεγονός από μόνο του μας φανερώνει και την αξία της εικαστικής ορθό-γραφίας που πρέπει να γνωρίζουμε, τουλάχιστον όσοι ασχολούμαστε με αυτήν. Φανταστείτε να γράφουμε ένα Ιερό κείμενο και εκτός από ορθογραφικά λάθη, να έχουμε και εκφραστικά. Πόσο επικίνδυνο είναι να διαστρεβλώσουμε την αλήθεια; Το ίδιο ισχύει και στην εικονογραφία, ο Εικονογράφος πρέπει να είναι πρώτα από όλα Θεολόγος ώστε να έχει επίγνωση για το πως θα παρουσιάσει τον Θείο Λόγο.
Συμπερασματικά λοιπόν να τονίσω ότι και το μεγαλύτερο πνευματικό και Θεολογικό νόημα μπορεί να εξανεμισθεί ή ακόμη χειρότερα να διαστρεβλωθεί από το ΠΩΣ θα το παρουσιάσουμε.
προς τον αγαπητό κ. Φίλιππο
Με ειλικρινή αγάπη θα ήθελα να πω πως πράγματι είναι ένας σοβαρός προβληματισμός με όσο το δυνατόν κατανοητά επιχειρήματα. Χαίρομαι και συμμερίζομαι την αγωνία σας για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, αναζητώντας τρόπους και λύσεις που να είναι οι καλύτερες δυνατές προς όφελος του θεατή-πιστού. Είναι η προσωπική σας άποψη και αναζήτηση και δεν την σέβομαι κατ' ανάγκη αλλά με πολλή χαρά κι αγάπη. Το ίδιο ακριβώς έκανα κι εγώ. Κατέθεσα την προσωπική μου άποψη και αναζήτηση, με άλλα δεδομένα και κριτήρια. Ο εικαστικός δρόμος που διαβαίνουμε είναι μακρύς κι ατελείωτος.
Μία μικρή επισήμανση προς την τελευταία παράγραφό σας, όσον αφορά την χρήση του χρυσού στην τοιχογραφία.
Γράφτηκε από μέρους μου: ''...δεν θα μπορούσα να δεχτώ το γεγονός του κόστους, διότι αλίμονο εάν το κόστος υπερνικούσε την Θεολογική σημαντική της Εικόνας, κατά τα λεγόμενά σας.'' Δηλαδή δεν διαφωνώ καθόλου με το κόστος, άλλωστε το γνωρίζω πολύ καλά. Όμως δεν μπορώ να δεχθώ σαν γεγονός ότι το κόστος δεν μας επέτρεψε και συνεχίζει να αποτρέπει, να αποδώσουμε την πλήρη Θεολογική διάσταση της Εικόνας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Αγαπητέ Δημοσθένη, ευχαριστούμε για τα ανωτέρω.
Πιστεύουμε ότι όπως σωστά σημειώνετε το ΤΙ είναι διαφορετικό από το ΠΩΣ.
Διατηρούμε όμως αρκετές επιφυλάξεις για το αν είναι εφάμιλλα. Αυτό διότι το ΤΙ είναι
αντικειμενική έννοια ενώ το ΠΩΣ υποκειμενική και διατυπώνετε ποικιλότροπα
στην πορεία του χρόνου, δοξάζοντας ή μη το ΤΙ. Η ευθύνη μας είναι πράγματι τεράστια...
Έχουμε όμως και ένα ερώτημα: Πως αντιλαμβάνεσθε αυτό που αναφέρετε
ως "εικαστική ορθό-γραφία", ποιά είναι τα κριτήρια της και πως άρα γε κατορθώνεται από έναν
υπηρέτη της ευλογημένης Τέχνης μας; Με την αντι-Γραφή ίσως;
Μπορείτε να μας προωθήσετε ολόκληρο το κείμενο, στο οποίο αναφέρεσθε;
Πιστεύουμε ότι θα μας βοηθήσει...
Ευχαριστούμε!
Μία μικρή διευκρίνηση.
ΔιαγραφήΤο ΤΙ είναι όντως αντικειμενική έννοια και μάλιστα με την μεγαλύτερη δυνατή βαρύτητα. Υπάρχει και δεν αμφισβητείται. Εάν δεν αποδοθεί όπως πρέπει αυτή της η αξία ...εξανεμίζετε. Επομένως η αξία του ΠΩΣ, είναι αντιστοίχως ανάλογη της απόδοσης.
ΔιαγραφήΗ μικρή αλλά σημαντική Σας διευκρίνιση υπογραμμίζει και ενισχύει το συμπέρασμα
που καταθέσαμε, ότι "η ευθύνη μας είναι τεράστια"...
Η τέχνη της αντί-Γραφής στην σημερινή πραγματικότητα
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Εκκλησιαστικές τέχνες (όσον αφορά την Αγιογραφία και την Ψαλτική) συγκαταλέγονται στις πνευματικές δραστηριότητες της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, διότι δημιουργήθηκαν και διαμορφώθηκαν με σκοπό να καλλιεργήσουν όχι μόνο την πνευματικότητά μας, αλλά και να μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο το Θείο. Δυστυχώς όμως στην σημερινή πραγματικότητα, όσον αφορά τον καθ’ ημάς ζωγραφικό τρόπο, ο σκοπός αυτός πολλές φορές παρερμηνεύεται και σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα αγνοείται. Το αποτέλεσμα αυτής της αλλοίωσης είναι η μείωση της λειτουργικής αξίας της εικόνας ως προς τον άνθρωπο, τόσο σε θεολογικό όσο και σε εικαστικό επίπεδο. Επίσης θλιβερό είναι το γεγονός ότι η ελευθερία σ’ αυτήν την Εκκλησιαστική τέχνη εξαντλείται στην στείρα αναπαραγωγή προτύπων και τάσεων του παρελθόντος, θεωρώντας έτσι με αυτήν την αντιγραφή, ότι είμαστε συνεχιστές της παράδοσης. Η ζωντάνια της παράδοσης προϋποθέτει κίνηση, χωρίς αυτήν δεν υπάρχει. Ακόμη και η αναπαραγωγή είναι στασιμότητα χωρίς πνευματικό όφελος. Σαν να έχουμε έναν ασθενή που ενώ είναι κλινικά νεκρός, προσπαθούμε με τεχνικά μέσα να τον κρατάμε στην ζωή απλά και μόνο για να μην πεθάνει.
Η Αγιογραφία στην Ορθοδοξία, είναι ο Λόγος του Θεού με εικόνες. Αυτό το γεγονός από μόνο του μας φανερώνει και την αξία της εικαστικής ορθό-γραφίας που πρέπει να γνωρίζουμε, τουλάχιστον όσοι ασχολούμαστε με αυτήν. Φανταστείτε να γράφουμε ένα Ιερό κείμενο και εκτός από ορθογραφικά λάθη, να έχουμε και εκφραστικά. Πόσο επικίνδυνο είναι να διαστρεβλώσουμε την αλήθεια; Το ίδιο ισχύει και στην εικονογραφία, ο Εικονογράφος πρέπει να είναι πρώτα από όλα Θεολόγος ώστε να έχει επίγνωση για το πως θα παρουσιάσει τον Θείο Λόγο.
Θα προσπαθήσουμε, όσο πιο συνοπτικά γίνεται (το θέμα είναι τεράστιο), να προσεγγίσουμε κάποιους από τους λόγους που μας οδήγησαν σ’ αυτήν την κατάσταση. Αφού κάνουμε ένα διαχωρισμό σε δύο επίπεδα, το Θεολογικό και το εικαστικό.
Ένα πρόβλημα που πιστεύω ότι υπάρχει στις μέρες μας, είναι η Θεολογική άγνοια που κυριαρχεί στους περισσότερους από εμάς που ασχολούμαστε με την εικονογραφία, με αποτέλεσμα την αδυναμία στην σύνθεση δικών μας προτύπων. Σήμερα υπάρχει μία Θεολογική προσέγγιση για τις Εικόνες που το χρώμα, το σχέδιο, τα κτήρια, τα βουνά, ακόμα και το τελευταίο πετραδάκι σε μία παράσταση έχει θεολογική σημασία. Πράγμα αποτρεπτικό για οποιαδήποτε δημιουργική παρέμβαση, που μοιραία μας οδηγεί στην τυφλή αναπαραγωγή του παρελθόντος. Έτσι, σύμφωνα μ’ αυτή την ερμηνευτική προς τις εικόνες, οτιδήποτε καινούριο εγκυμονεί κινδύνους με σοβαρά Θεολογικά λάθη που θέτουν σε κίνδυνο την Ορθόδοξη αλήθεια !!!.
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι υπάρχει η Θεολογική σημαντική στην εικονογραφία όχι όμως για να μας οδηγεί στην τυπολατρία και την επανάληψη αλλά, πιστεύω, περισσότερο για να μας απελευθερώσει από την πνευματική στασιμότητα και να μας κάνει να εκφραζόμαστε, μέσα από την βιωματική και εμπειρική σχέση που έχουμε στην Ορθόδοξη λατρεία, με περισσότερο αυθεντικότητα και πρωτοτυπία. Δηλαδή όπως, π.χ. ένας κήρυκας η ένας θεολόγος κάθε φορά που ερμηνεύει ένα χωρίο της Αγίας Γραφής, είναι σχεδόν αδύνατο να χρησιμοποιεί ακριβώς τα ίδια λόγια, όμως η απόδοση της Θεολογικής σημασίας δεν στερείται της προηγούμενης, αλλά ούτε και της επόμενης για το ίδιο θέμα, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις εικόνες, κάθε καινούρια που δεν είναι αντίγραφο της προηγούμενης δεν την μειώνει στο ελάχιστο, αλλά με δεδομένο ότι υπάρχει η γνώση και η επίγνωση της Θεολογικής αλήθειας, παρουσιάζεται από τον κάθε δημιουργό με την προσωπική του αντίληψη. Ακόμη πιο εύκολα μπορούμε να το κατανοήσουμε φέρνοντας στο μυαλό μας τις αμέτρητες εικόνες του Χριστού που έχουν δημιουργηθεί εδώ κι αιώνες, που αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο αλλά εκφρασμένο διαφορετικά από τον κάθε Αγιογράφο και χωρίς φυσικά να αλλοιώνεται στο παραμικρό η Θεολογική διάσταση της κάθε απεικόνισης.
(συνεχίζεται)
(συνέχεια)
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια να κατανοήσουμε ακόμη καλύτερα την ζωντάνια αυτής της λειτουργικής τέχνης, μπορούμε να κάνουμε μια διαδρομή ανά τους αιώνες και να δούμε τα διάφορα ρεύματα που επικράτησαν. Εύκολα παρατηρούμε ότι από το ένα στο άλλο υπήρχαν τεράστιες τεχνικές διαφορές, που όμως δεν αλλοίωναν στο παραμικρό τον σκοπό και την λειτουργικότητα των Εικόνων. Σαν παράδειγμα μάλιστα, θα μπορούσαμε να πούμε το πόσο ‘’επαναστατική’’ ήταν η Κριτική τεχνοτροπία από την προηγούμενη της Μακεδονικής. Κι όμως αν και η κάθε μια διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δεν επισκιάζει την άλλη, αλλά παραμένουν ακόμη και στις μέρες μας δύο δυναμικές προτάσεις Θεολογικής εικαστικής έκφρασης.
Όσον αφορά το δεύτερο επίπεδο που θέσαμε, μπορούμε να πούμε πως πουθενά στην ιστορία και στα Ιερά κείμενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας δεν υπάρχουν οδηγίες για τον τρόπο δημιουργίας των εικόνων, όμως το καθ’ ημάς ζωγραφικό σύστημα που ζυμώθηκε και ωρίμασε στους κόλπους της, μπορούμε να πούμε πως είναι το πιο ωφέλιμο προς τον άνθρωπο, από όλα τα άλλα, επειδή έχει τον ίδιο ως επίκεντρο. Έτσι προσδίδεται η απαραίτητη πνευματική διάσταση που χρειάζεται η Εικόνα, για να έχει τον μεγαλύτερο δυνατό λειτουργικό χαρακτήρα.
Τα τελευταία χρόνια ενώ υπάρχει η ευχέρεια στην μετακίνηση, η δυνατότητα στην φωτογράφηση, την αναπαραγωγή και την προβολή των προτύπων, καθώς επίσης μία πληθώρα σχεδίων και εκδόσεων από Ι. Μονές και Εκκλησίες, κι όμως όλα αυτά τα επιτεύγματα της σημερινής τεχνολογικής εξέλιξης αντί να λειτουργήσουν υπέρ του Αγιογράφου, ώστε να γνωρίζει με μεγαλύτερη καθαρότητα την ιστορική πορεία και διαμόρφωση αυτής της ζωντανής παράδοσης και να συνεχίσει την εξέλιξή της, τελικά τον καθιστούν δέσμιο ακόμη περισσότερο της αντιγραφής, της προχειρότητας και της ευκολίας, με συνέπεια τον μαρασμό και την σταδιακή νέκρωση αυτής της λειτουργικής τέχνης.
Βέβαια τις μεγάλες μορφές της Αγιογραφίας (Πανσέληνο, Θεοφάνη κ.α.), που είχαν προσωπικό ύφος, τους αντέγραφαν οι μαθητές τους αλλά δεν είναι τυχαίο ότι όσοι ξεφύγανε από τις εικαστικές λύσεις των δασκάλων τους και δημιούργησαν δικές τους, αναγνωρίστηκαν κι αυτοί ως συνεχιστές της τέχνης που διακονούσαν. Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε και την αξία του πρωτότυπου σε σχέση με το αντίγραφο, δηλαδή η αναπαραγωγή μιας εικόνας, όσο πετυχημένη κι αν είναι, είναι αδύνατο να ξεπεράσει το πρωτότυπο διότι θα είναι πάντα ένα αντίγραφο.
Η αντιγραφή και ειδικά των μεγάλων δημιουργών, είναι απαραίτητη στην σπουδή των δόκιμων Αγιογράφων, διότι μαθαίνουν να διαβάζουν το σχέδιο να κατανοούν καλύτερα την τεχνοτροπία και αφού αφομοιώσουν τις εικαστικές τους λύσεις, να είναι σε θέση να προτείνουν τις δικές τους.
Σήμερα κάποιοι Αγιογράφοι σε μία προσπάθεια να προβάλουν ένα δικό τους ύφος, γνωρίζοντας ελάχιστα (η και καθόλου) περί της Θεολογίας των Ιερών Εικόνων και έχοντας ίσως, σε κάποιες περιπτώσεις, περιορισμένες τεχνικές γνώσεις (σχέδιο, χρώμα, σύνθεση), εισάγουν πολλά ξένα εικαστικά στοιχεία (σχεδόν όλα από την Δυτική εικαστική κουλτούρα και ειδικά όσα αφορούν τον εντυπωσιασμό) θεωρώντας έτσι ότι δημιουργούν κάτι καινούριο. Όμως για να μπορέσει να σταθεί, τουλάχιστον εικαστικά, κάτι ανάλογο προϋποθέτει τέτοια ποιότητα γνώσεων ώστε κάθε στοιχείο που εισάγεται, να επεξεργάζεται και να αφομοιώνεται ομαλά μέσα από τον δικό μας εικαστικό τρόπο, επιδιώκοντας έτσι να μην αλλοιώσουμε τον χαρακτήρα του καθ’ ημάς ζωγραφικού συστήματος, αλλά και να μην προκληθεί αποξένωση και απομάκρυνση από την παράδοση.
Και κλείνοντας παραθέτουμε ένα σχετικό σχόλιο από τον π. Σταμάτη Σκλήρη :
«Όσο θα αναπτύσσουμε τη νοοτροπία της αντιγραφής, τόσο θα αυτοκαταδικαζόμαστε να μην έχουμε αξία για τους άλλους, ως τέχνη, ως πολιτισμός και ως τρόπος ζωής. Μπορούμε να δικαιολογήσουμε την πνευματική οκνηρία που οδηγεί σε επανάληψη και τυποποίηση του βιώματος, δεν μας επιτρέπεται όμως να αποσιωπήσουμε το πνευματικό ζητούμενο της οντολογικής πρωτοτυπίας του κάθε βιώματος που νικάει την θανατίλα της ρουτίνας».
Αισθάνομαι την ανάγκη να πω πως στα πολύ σοβαρά ζητήματα που το κείμενό σας διαπραγματεύεται, τα επιχειρήματά σας, μπορούν να αναγνωστούν με πολλούς τρόπους, ανάλογα με την ματιά του αναγνώστη. Ναι στην εξέλιξη αλλά όχι στην αλλοίωση, στην ουσία του, θα μας βρει όλους σύμφωνους αλλά, και πάλι , αν δεν προσδιοριστούν τα όρια της κάθε παραμέτρου, ο καθένας μπορεί να πιστεύει ότι βρίσκεται στο σωστό δρόμο .
ΑπάντησηΔιαγραφήΑφού, όπως λέτε, το παραμικρό στοιχείο της Εικόνας έχει την δική του σημαντική, και ο αγιογράφος οφείλει να είναι Θεολόγος για να μπορεί να "γραφει" ορθά Τον Λόγο και το πνευματικό περιεχόμενο, σας ζητώ εκ νέου, μια μικρή, έστω, νύξη σχετικά με την Θεολογία της Εικόνας ,όπως την αντιλαμβάνεσθε εσείς, αναλύοντάς μας την αντιστοίχιση των εικαστικών στοιχείων με το Πνευματικό περιεχόμενο.
Όπως, δηλαδή, πολύ συνοπτικά, έγραψα πως αντιλαμβάνομαι τον ρόλο του χρυσού και το συμβολισμό του, έτσι θα μπορούσα να περιγράψω πως αντιλαμβάνομαι την σημαντική των φώτων, των γραψιμάτων, τις χρωματικές διαφορές, τα εμβαδά των επιφανειών,τον συμβολισμό τους και τον τρόπο που υπηρετούν σαν μέρη και σαν σύνολο το κεντρικό μήνυμα, που - κατά τον ισχυρισμό μου - είναι η Σύνδεση και αποκατάσταση της Σχέσης του ανθρώπου με Τον Θεό.
Κάτι ανάλογο ζητώ , ώστε να μάθω με ποια κριτήρια εργάζεσθε δηλαδή τι πρέπει - κατά τη γνώμη σας - να εκπέμπει σαν μύνημα η Εικόνα και με ποια αντικειμενική τεχνική μεθοδολογία τα καταφέρνει.
Ο πολύ ενδιαφέρων και χρήσιμος για όλους εμάς προηγηθείς διάλογος δείχνει πόσο προβληματίζεται χωρίς σταματημό ο ορθόδοξος αγιογράφος,όταν σε κάθε βήμα της δουλειάς του έχει να επιλέξει μονοπάτια διαφορετικά και όχι χωρίς αδιέξοδα. Θα ήθελα να καταθέσω κάποιες σκέψεις σε ό,τι προηγήθηκε με κάθε διάθεση για περισσότερη γνώση ή καθοδήγηση από μέρους όλων σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην αναφορά του αγαπητού Δημοσθένη στους πατέρες τις εκκλησίας, νομίζω ότι Εκείνοι περισσότερο επιέντρωσαν στην ουσία και την υπόσταση της εικόνας, παρά στην χρωματική τεχνική της, η οποία διαμορφώθηκε μέσα από την παράδοση της Εκκλησίας. Παρόλα αυτά, αναφορές των αγίων πατέρων στην σημασία του χρυσού υπάρχουν. Ενδεικτικά, ο Κλήμης ο Αλεξανδρέας λέει ότι συμβολίζει τον αδιάφθορο λόγο “ο τον ιον της φθοράς ουκ επιδεχόμενος”, ο Ωριγένης βλέπει το χρυσό σαν αρετή και αποκαλεί “χρυσόν” τον άνθρωπο που ακούει τον λόγο του Θεού. Τονίζει ότι ο χρυσός εκφράζει την τελειότητα και γι αυτό αρμόζει μόνο στον Χριστό που είναι τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός.
0 Μεθόδιος παραβάλλει τον χρυσό με την αγνότητα και το φως.
Ο Ιωάννης στην Αποκάλυψη αναφέρεται στον χρυσό “χρυσίον πεπυρωμένον”, ενώ οι προσευχές των αγίων παρομοιάζονται με χρυσές φιάλες γεμάτες θυμίαμα. Η Καινή Ιερουσαλήμ είναι χρυσή και ο χώρος όπου βρίσκεται το σημαντικώτερο σημείο, ο θεικός θρόνος απ όπου πηγάζει και το ποτάμι της ζωής είναι χρυσό.
Επιτρέψτε μου ακόμα να παρατηρήσω, ότι ενώ δεν κατανοείτε “τη διάκριση φορητής εικόνας και τοιχογραφίας”, επαναφέρετε αυτήν σε προηγούμενο επιχείρημά σας με παρονομαστή την απόσταση των εικόνων από τον πιστό (εικόνες τέμπλου/εικονοστασίων)
Επιτρέψτε μου να δεχθώ ότι υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ φορητών εικόνων κα τοιχογραφικών συνθέσεων και πολύ θα ήθελα να το συζητούσαμε εκτενέστερα κάποια στιγμή. Και η διαφοροποίηση αυτή έχει να κάνει με τη λειτουργία τους μέσα στον χώρο, είτε αυτός είναι ναός, είτε όχι.
Μετά την εικονομαχία στην αγιογράφηση των ναών, εφαρμόζεται ένας κοινός κανόνας, αν και όχι πάντα με την ίδια ακρίβεια. Συγκεκριμένα, κάθε μέρος του ναού αποκτά μία συγκεκριμένη συμβολική σημασία και κατά συνέπεια και μία ξεχωριστή θεματολογία στην εικονογράφηση
Γνωρίζουμε ότι οι τοιχογραφίες του ναού μετέχουν σε ένα δρώμενο θεανδρικό μυστήριο. Την θεανθρώπινη ενότητα της εκκλησίας, την συμμετοχή στην λατρεία και την ευχαριστηριακή σύναξη. Εκεί όπου ο τρούλος, η Νέα Δημιουργία, ενώνεται με τον υπόλοιπο επίγειο χώρο παραπέμποντας στην κάθοδο των Ουρανών στη γη. Στον τετραγωνισμένο ναό το προεξέχων κέντρο του Παντοκράτορα, όπως επεσήμανε και ο αγαπητός ΦΜ, ενώνει σε μία ενιαία προσωπική παρουσία.
Η παρουσία του τέμπλου σαν μεταγενέστερη (15ος αι.) ήταν αποτέλεσμα της στροφής της Εκκλησίας από την εκκοσμικευμένη κοινωνία στο μυστηριακό της νόημα. Οι εικόνες του τέμπλου απεικονίζουν την Εκκλησία τόσο μέσα στον χρόνο όσο και στον πνευματικό χώρο.
Αντίθετα προς την μικρογραφία του ορατού και αοράτου σύμπαντος σαν σημασιολογία του ναού, το πρόσωπο της φορητής εικόνας βλέπει και αποδέχεται. Η φορητή εικόνα βρίσκεται στο ναό για να επικεντρώσει σε ορισμένα άγια πρόσωπα, που είτε εορτάζουν, είτε προστατεύουν την περιοχή, είτε έχουν κάποια συγκεκριμμένη σχέση με τον τόπο, τον ναό, τη λειτουργία. Είναι όμως φορητές. Μπορεί να σταθούν και εκτός της δομής του ιερού κτίσματος. Πώς λοιπόν υπονάλλεται σε αυτές η θεία ενέργεια και το άκτιστο φως; Πως αναδύεται η Καινή Ιερουσαλήμ η χωρίς τον ήλιο και τη σελήνη; Που βρίσκεται το πανταχού φως το χωρίς σκιά, αν όχι στο χρυσό; “Στην πραγματικότητα το βάθος της εικόνας είναι αυτό που οι αγιογράφοι ονομάζουν “φως” “ αναφέρει ο Ouspensky.
Ο χρυσός στα ψηφιδωτά εμφανίζεται ήδη από τον 3ο-4ο αιώνα αλλά η χρήση του φθάνει στο απόγειό της τον 9ο-11ο αιώνα, μετά την Εικονομαχία Ως την εικονομαχία, το χρυσό φόντο δεν έχει μεγάλη εξάπλωση. Από κάποια ψηφιδωτά απουσιάζει, ενώ σε άλλα περιορίζεται σε μια χαμηλή ζώνη ( Ο συμβολισμός του χρυσού φόντου στα βυζαντινά ψηφιδωτά – Α.Ιωαννίδης). Την εποχή του Ιουστινιανού η θρησκευτική ιδεολογία γίνεται ο κατεξοχήν κοινωνικός κώδικας και μοναδικός νόμος. Το ενωτικό στοιχείο των συνειδήσεων. Είναι η εποχή της Κωνσταντινούπολης σαν Νεας Ιερουσαλήμ και το ενιαίο χρυσό κατακλύζει την ψηφιδωτή διακόσμηση.
ΑπάντησηΔιαγραφή“.....Η διακόσμηση με τοιχογραφίες, αντίθετα με τα
ψηφιδωτά, εκτεινόταν συνήθως σε όλες τις επιφάνειες
μέχρι τα κατώτερα μέρη των τοίχων, ενίοτε και
σε εξωτερικά τοιχώματα του κτιρίου, ευνοϊκή για την
ανάπτυξη ζωγραφικών προγραμμάτων με ευρείς ει-
κονογραφικούς κύκλους και πλούτο μορφών.........
Το ενιαίο χρώμα του κάμπου, που δήλωνε το
αφηρημένο, συμβατικό βάθος των παραστάσεων και
μορφών, αποτελούσε κύριο στοιχείο για την ενότητα
των ιστορουμένων και την αρμονική σύνδεση του
ζωγραφικού συνόλου με το αρχιτεκτόνημα. Αντί για
το λευκό των πρωτοχριστιανικών τοιχογραφιών, οι
Βυζαντινοί προτίμησαν αρκετά ενωρίς το κυανό του
ουρανού για τον κάμπο, αυτό που είχαν στην αρχή οι
ψηφιδωτές διακοσμήσεις προτού καθιερωθεί το χρυσό...”.
“Βυζανρινές τοιχογραφίες”
Δρ. ΜΥΡΤΑΑΗ ΑΧΕΙΜΑΣΤΟΥ-ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ
Διευθύντρια Βυζαντινού και Χριστιανικού
Μουσείου Αθηνών
Αφορμή για τον διάλογό μας ήταν, αν κατάλαβα, η εντύπωσή σας ότι ο χρυσός αποσπά από την μορφή. Επιτρέψτε μου να κάνω έναν παραλληλισμό: Θεωρώντας ότι η εικόνα “υποδέχεται” τον πιστό, σκέφτομαι την περίπτωση όπου κάποιος μας υποδέχεται στο σπίτι του. Παρότι πάμε να δούμε το αγαπητό μας πρόσωπο, αυτό δεν μας εμποδίζει πριν συζητήσουμε μαζί του, να θαυμάσουμε το σπίτι όπου κατοικεί. Ιδιαίτερα μέσα στον Ναό όμως, θεωρώ απαραίτητο να μας τραβήξει το χρυσό της εικόνας, αφού αλλιώς αυτή θα χαθεί, λόγω και του μεγέθους της σε σχέση με τις τοιχογραφίες, μέσα στο όλο ζωγραφικό γίγνεσθαι. Τώρα, αν το περίτεχνο σχέδιο ενός ευαγγελίου, ενός βασιλικού ενδύματος κα σας τράβηξαν περισσότερο τη προσοχή, δείχνει σαφώς ότι είσαστε ένας αναζητητής του χώρου της αγιογραφίας, είμαι όμως σίγουρη ότι κι εσείς, όπως και κάθε άλλος θεατής θα είχατε το χρόνο να κάνετε τον σταυρό σας μπροστά στην συγκεκριμμένη εικόνα.
Απομένει αυτό που δεν αφορά το γούστο αλλά την πίστη.
Συγχωρείστε την φλυαρία μου....
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Ευχαριστούμε πολύ τον αγαπητό Δημοσθένη για την ανάρτηση του κειμένου του
και την αγαπητή Α.Π. για την δυναμική επάνοδό της στην εικονολογική μας
συντροφιά, που την αναζητούσε...
Θα μας δώσουν αμφότεροι λίγο χρόνο, ώστε να μελετήσουμε με προσοχή
τα σοβαρά κείμενά τους...
Ευχ.
Οι παρατηρήσεις μέχρι στιγμής:
ΑπάντησηΔιαγραφήΕΜΜ το μαντήλι και το μανίκι είναι πολύ φωτεινά.
ΑΓΓ το πάτωμα είναι απ' τα αδύναμα σημεία της εικόνας
ΜΓΕ το πάτωμα μου φαίνεται σκούρο
ΦΜ το εσωτ. ρούχο είναι άτονο το μανίκι να αλλάξει σε πιο σκούρο
ΜΓΓ ατονο το εσωτ. ρούχο, πάτωμα σκούρο, μαντήλι φωτεινό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Η αγαπητή Α.Π. πρόσθεσε σημαντικά κομμάτια στο παζλ υπέρ του χρυσού και ειδικά
εκείνα των αναφορών του σε Πατερικά κείμενα, αλλά και της λειτουργίας του ως περιβάλλον
των Αγίων Μορφών.
Αδ. Δημοσθένη, στην αναμονή της απάντησής Σας στον κ. Φ.Μ., διαβάσαμε το κείμενό Σας, στο οποίο διαπραγματεύεσθε αρκετά ισορροπημένα το σοβαρό αυτό θέμα που κατά καιρούς έχει απασχολήσει και την συζήτησή μας αυτή και έχουν κατατεθεί οι θέσεις μας.
Πάντως υπάρχει και μία άλλη αντίληψη για την ρουτίνα και την έκφραση "θανατίλα της ρουτίνας", που πιστεύουμε ότι αδικεί το κείμενό Σας, αλλά και τον αγώνα όσων έχουν την δύναμη να αντιγράφουν πιστά, ταπεινά, επαναληπτικά, ακούραστα, αέναα, το ίδιο και το ίδιο (δεν είχαμε προσωπικά ποτέ αυτή την μεγάλη δύναμη, αλλά μπορούμε να την θαυμάζουμε όπου την συναντούμε)...
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρετε!
Χρειάζεται: - έδαφος πιο έντονο και πιο ανοιχτό, - χιτώνα πιο ανοιχτό -μανδύα πιο έντονο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Θα ήθελε λίγο πιο σκούρο το μαντήλι και λίγο πιο ανοιχτό το πάτωμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚΑΛΗΣΠΕΡΑ!
ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΣΤΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΝΙΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΑΝΟΙΧΤΑ. ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΥΞΗΣΗ ΦΩΤΕΙΝΟΤΗΤΟΣ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΦΟΡΕΜΑ. ΤΟ ΠΑΤΩΜΑ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΣΚΟΥΡΟ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
Συγγνώμη για την καθυστέρηση.
Θα έκανα το πάτωμα λίγο πιο ανοιχτό.
Καλησπέρα σας !
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ αργοπορία της επικοινωνίας με την παρέα σας έχει να κάνει με εργασίες συντήρησης μηχανημάτων (ήμουν βουτηγμένος στο γράσο και την σκόνη).
Σας παραθέτω τις σκέψεις μου
Προς τον συνοδοιπόρο κ. Φίλιππο
Θα ξεκινήσω από την τελευταία παράγραφό σας, προσπαθώντας να είμαι περιεκτικός και κατανοητός, όσο μου επιτρέπει η εκφραστική μου δεινότητα. Δεν μπορώ να κατανοήσω πλήρως τον όρο ‘’αντικειμενική τεχνική μεθοδολογία’’. Υπάρχει ελευθερία στον τρόπο που δομείτε μία Εικόνα και συνεπώς η επιλογή είναι υποκειμενική. Θέλω να πω πως ακόμη και Εικόνες φωτογραφικής απεικόνισης, (αναγεννησιακές) όπως επίσης και λαϊκές είναι προσκυνητέες αφού βέβαια πληρούν κάποιες προϋποθέσεις (φωτοστέφανο, και αναφορά με την γραφή ποίος είναι ο Άγιος, ίσως κ.α.). Η πιο ωφέλιμη όμως, ως προς τον θεατή, είναι η εικαστική διάσταση του καθ΄ ημάς παραδοσιακού ζωγραφικού τρόπου . Διότι, εικαστικά πάντα, έχει αυτόν τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα που ανέφερα στα προηγούμενα κείμενα. Να επιμείνω λίγο σε αυτό λέγοντας ότι η οπτική μου για τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της Εικόνας έχει να κάνει με το εικαστικό της μέρος κι όχι τόσο με το Θεολογικό. Πολλοί είναι αυτοί που το εικαστικό μέρος το θεωρούν ως ‘’ελάχιστη ποσότητα προσφοράς’’ ή έχω παρατηρήσει σε παλαιότερες συζητήσεις έως και αμελητέα !. Εδώ θα ανατρέξω στα προηγούμενα για το ΤΙ και ΠΩΣ της αντικειμενικής αξίας μίας Εικόνας. Πιο ξεκάθαρα, υπενθυμίζω πάλι, υπό το πρίσμα εικαστικής γωνίας, πιστεύω ότι το ΠΩΣ έχει να κάνει με το πόσο ωφέλιμος είναι ο τρόπος οικοδόμησης του εικονιζόμενου,. Τώρα από τεχνικής, ή εικαστικής πλευράς καλύτερα, το ‘’πως αντιλαμβάνομαι την σημαντική των φώτων, των γραψιμάτων, τις χρωματικές διαφορές, τα εμβαδά των επιφανειών, τον συμβολισμό τους και τον τρόπο που υπηρετούν σαν μέρη και σαν σύνολο το κεντρικό μήνυμα’’ έχω να παραθέσω τα εξής: η Εικόνα μπορεί να χαρακτηριστεί και ως περιγραμματική τέχνη. Διότι οποιοδήποτε αντικείμενο βρίσκετε μέσα σε αυτήν, χωρίς περίγραμμα είναι το λιγότερο άστοχη. Το κυρίαρχο στοιχείο της είναι το φως, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με το φυσικό φως και δεν υπακούει στους φυσικούς κανόνες. Αυτό λοιπόν το άκτιστο φως αναμορφώνει και παρουσιάζει έναν πνευματικό κόσμο μπροστά μας, στο σήμερα, απαλλαγμένο από την φθορά του χρόνου και αναγεννημένο από την Θεία Χάρη. Όλα τα πρόσωπα και τα αντικείμενα, μετέχουν στο φως και δεν αποκρύπτεται ή υπονοείτε τίποτα. Η μοναδική εξαίρεση που δεν μετέχει σε αυτό το άκτιστο φως είναι ο εκπεσών αρχάγγελος με το τάγμα του. Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την προοπτική (μερικοί την ονομάζουν ανάστροφη, αλλά δεν γνωρίζω αν είναι δόκιμος ο όρος αυτός), έχει σκοπό αλλοιώνοντας ελαφρώς το αντικείμενο, να μας το παρουσιάσει κι από άλλες ‘’αθέατες’’ πλευρές, ώστε να μην υπονοείται ή αποκρύπτεται τίποτα. Οι εντάσεις των χρωμάτων με ισόποσες διαβαθμίσεις, μαζί με τον ανάλογο συνδυασμό (ψυχρά-θερμά και τα συμπληρωματικά τους) προσβλέπουν στην χρωματική αρμονία.
Το δε σχέδιο, πιστεύω το δυσκολότερο σημείο, να κατανέμει ομοιόμορφα την ‘’δυναμική της γραμμής’’ και να κατευθύνει τα εικονιζόμενα προς τον άνθρωπο. Σε αυτή του την προσπάθεια παράλληλα πραγματεύεται με την κίνηση και την γεωμετρία, τόσο στα επιμέρους όσο και στο γενικό σύνολο, με τελικό στόχο την ισορροπία.
Προς την αγαπητή ΑΠ
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ’ αρχήν καλωσορίσατε !
Δεν αμφισβήτησα το γεγονός ότι υπάρχουν αναφορές από Πατέρες της Εκκλησίας για τον χρυσό, αλλά έγραψα ότι είναι μεταγενέστερες της Ζ’ Οικουμενικής συνόδου, είναι σποραδικές και δεν πιστεύω ότι αποτελούν κανόνα.
Στο ερώτημά σας ‘’ Που βρίσκεται το πανταχού φως το χωρίς σκιά, αν όχι στο χρυσό;’’ Θα μπορούσα να ανταπαντήσω λέγοντας ότι αν το δεχτούμε ως κανόνα ποιος ο λόγος να χρησιμοποιούμε αντ’ αυτού το χρώμα ; γιατί να φωτίζουμε με το αγνό άσπρο κι όχι με τον χρυσό ;
Όσον αφορά τα ψηφιδωτά, πράγματι έχουν ‘’απογειωθεί’’ τον 9ο-11ο αιώνα. Είναι τυχαίο το γεγονός όμως που διακοσμήθηκαν μόνο αυτοκρατορικοί και βασιλικοί ναοί ; Και να προλάβω το σκεπτικό του … κόστους και για τις απλές τοιχογραφίες, θα επαναλάβω αυτό που έχω γράψει πιο πάνω : … δεν θα μπορούσα να δεχτώ το γεγονός του κόστους, διότι αλίμονο εάν το κόστος υπερνικούσε την Θεολογική σημαντική της Εικόνας…
Μία μικρή αναφορά στον παραλληλισμό που θέσατε.
Το πρώτο πράγμα που, κατά την γνώμη μου πάντα, κάνουμε σε μία επίσκεψη, είναι η προσωπική μας επαφή με τον επισκεπτόμενο, εάν η πρώτη μας κίνηση είναι να κοιτάμε δεξιά κι αριστερά να επεξεργαστούμε τον χώρο και μετέπειτα να δώσουμε τον χαιρετισμό μας, αυτό συγχωρέστε με μου βγάζει αρνητικά συναισθήματα.
Επίσης τον σταυρό μας τον κάνουμε σε οποιαδήποτε Εικόνα μέσα στον Ναό. Είτε είναι σύμφωνη με τα κριτήριά μας είτε όχι.
Αγαπητέ Δημοσθένη, διακρίνω στην απάντησή σας την έντονη αγάπη σας για την εικονογραφία. Με πολλή ευαισθησία μας παρουσιάσατε, εν συντομία, την προσωπική σας ματιά για την Εικόνα. Θέλω να επεξεργαστούμε, σαν συνοδοιπόροι που είμαστε, μια αντίφαση που πιθανώς να υπάρχει στο κείμενό σας. Προσέξτε:
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν υπάρχει ελευθερία στον τρόπο που δομείται μία Εικόνα ,και συνεπώς, η επιλογή είναι υποκειμενική, γιατί οι λαϊκές η οι αναγεννησιακές εικόνες να μην είναι ισοδύναμες και απλώς να συμβαίνει εμείς να προτιμάμε πχ την Κρητική σχολή, η κάτι άλλο;
Στην Λογική αυτή, αν υποθέταμε ότι δεν γνωρίζαμε τις αναγεννησιακές εικόνες, και συνέβαινε κάποιος να εκφράζεται με αυτό τον τρόπο, τι θα μας εμπόδιζε να χαρακτηρίσουμε την γραφή αυτή σαν εξέλιξη και πρόοδο;
Αφού η δομή, δηλαδή η κατά βήμα μέθοδος ανάπτυξης της Εικόνας, είναι υποκειμενική, γιατί θα πρέπει να αναζητούμε ένα ενιαίο χαρακτήρα για την εικόνα; Ο κάθε αγιογράφος θα μπορούσε , τότε, να προτείνει την δική του εικαστική άποψη και να έχουμε εν τέλει πολλές εκδοχές στο ίδιο θέμα κλπ. Στο σημείο αυτό έχετε μιλήσει για τον κίνδυνο αυτό, μα αν δεν προσδιοριστούν τα όρια της Εικόνας, πως θα ξέρουμε πότε παραβιάζονται;
Λέτε επίσης, ότι όλες οι εικόνες είναι προσκυνητέες αρκεί να έχουν φωτοστέφανο, το όνομα Του Αγίου κλπ. Αν είναι έτσι, τότε δεν βλέπω αντικειμενικές διαφορές, Εσάς σας αρέσουν οι λιτές στην έκφραση, εμένα οι πλούσιες και εντυπωσιακές, οι αναγεννησιακές κλπ. Είναι θέμα επιλογής τελικά, αν απουσιάζουν τα κριτήρια που προσδιορίζουν τα όρια της Εικόνας.
Στο σημείο αυτό σταματώ για να ρωτήσω αν αντιλαμβάνεστε τον προβληματισμό μου και μετά την απάντησή σας θα συνεχίσω με κάποια ακόμη ερωτήματα πάνω στο ίδιο θέμα.
Ευχαριστώ σας για την υποδοχή. Χαίρομαι να παρακολουθώ τέτοιους ουσιαστικούς διακόγους, όπως και να τους παροτρύνω!
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ζωγραφικη τοιχογραφια ουδέποτε αντιμετωπιστηκε σαν ψηφιδωτο. Ουτε ως προς την εκταση της στον χωρο του Ναου, ουτε ως προς τον καμπο. Οπως αναφερεται και στο προηγουμενο κειμενο του μουσειου Μπενακη που παρεθεσα, οι αγιογράφοι χρησιμοποίησαν χρώμα και ιδιαίτερα αποχρώσεις του μπλε, περιορίζοντας το χρυσό επι τοίχου μόνο στα φωτοστέφανα. Και αυτό όχι πάντα.
Η ψηφιδωτη αγιογραφηση πραγματι βασίστηκε στις χορηγίες του αυτοκράτορα προς ναους και μοναστήρια (Μονη Χίου, Ροτόντα Θεσσαλονίκης, Μονή Δαφνίου, Αγία του Θεού Σοφία) υπήρξε όμως σε αυτήν γενικευμένη η χρήση του χρυσού μετά την εικονομαχία και μέχρι το τέλος της αυτοκρατορίας. Η εφαρμογή της όμως αφορούσε πολύ μικρότερες επιφάνειες του συνόλου του ναού και συγκεκριμμένα το ιερό, τον τρούλο, τον εσωνάρθηκα και τις ανώτερες ζώνες. Τα σημεία, δηλαδή που άπτονταν της Βασιλειας των Ουρανών.
Είναι σημαντικό εδώ να τονίσουμε ότι η μεταστροφή αυτή των ψηφιδωτών στο χρυσό και η εγκατάληψη των προγενέστερων νατουραλιστικών εικονίσεων της ελληνορωμαικης αρχαιοτητας, χωρίς καθόλου χρυσό η με συννεφάκια και άλλα τοπία πάνω σε αυτόν οφείλεται ακριβώς στο ξεκαθάρισμα του πνευματικού χώρου και το ενδυνάμωμα του θεοκρατικού χαρακτήρα που κατακλίζει την αυτοκρατορία. Όταν δηλαδή ξεκαθάρισαν τα θεολογικά ως προς την αγιογραφία θέματα.
Το ισχυρότερο όμως επιχείρημα υπέρ της χρήσης του χρυσού, κατά την γνώμη μου, είναι η αγιογραφική παρακαταθήκη μεγάλων δασκάλων της αγιογραφίας, όπως ήδη παρατήρησε ο σεβαστός Μ.γ.Γ Αναφέρω, λόγου χάριν, τις φορητές εικόνες του Αγγελου Ακοτάντου όπου όλες είχαν τον χρυσό κάμπο, σε αντίθεση με τις τοιχογραφίες του (Μονή Πάτμου) όπου ο χρυσός περιοριζόταν στα φωτοστέφανα. Το γιατί, ανέλυσα προηγουμένως, σε σχέση με τον ρόλο των τοιχογραφιών στον ναο.
ΕΜΜ το μαντήλι και το μανίκι είναι πολύ φωτεινά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑΓΓ το πάτωμα είναι απ' τα αδύναμα σημεία της εικόνας
ΜΓΕ το πάτωμα μου φαίνεται σκούρο
ΦΜ το εσωτ. ρούχο είναι άτονο το μανίκι να αλλάξει σε πιο σκούρο
ΜΓΓ ατονο το εσωτ. ρούχο, πάτωμα σκούρο, μαντήλι φωτεινό.
ΜΒ εδαφος σκούρο και άτονο, χιτώνας σκούρος, μανδύας άτονος
ΜΙΩ μαντήλι φωτεινό, πάτωμα σκούρο
ΔΜ πάτωμα σκούρο
ΜΜ μαντήλι, μανίκια φωτεινά, πάτωμα σκούρο, εσωτερικό φόρεμα σκούρο
Όλα φαίνεται να είναι λάθος. Ελάτε να αξιολογήσουμε τις συνολικές παρατηρήσεις και να προτείνουμε από αυτές, μία μόνο αυτή τη φορά, την ισχυρότερη, κατά την γνώμη μας.
Αγαπητέ Φ.Μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα προσπαθήσω να απαντήσω στους προβληματισμούς σας κατά παράγραφο.
Επειδή είναι σημαντικό η ακριβολογία των όρων που χρησιμοποιούμε, ίσως δεν το ξεκαθάρισα επ’ ακριβώς. Υπάρχει ελευθερία στην ΕΠΙΛΟΓΗ του τρόπου που δομείται η Εικόνα. Και κατ’ αυτήν την έννοια είναι υποκειμενική αφού ο καθένας μπορεί να διαλέξει όποιον τρόπο (τεχνοτροπία) πιστεύει ότι είναι πιο ωφέλιμος για τον θεατή. Δεν κατανοώ πλήρως τον όρο ‘’ισοδύναμες’’ . Όλες οι Εικόνες είναι ισοδύναμες, εάν κι εφόσον εμπεριέχουν την Ορθόδοξη Δογματική αλήθεια. Να υπενθυμίσω ότι δεν είναι λίγες οι Εικόνες που θαυματουργούν με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, στις Εκκλησίες μας αν και είναι αναγεννησιακές ή λαϊκές στην τεχνοτροπία τους. Εάν θα επιλέξουμε κάποια τεχνοτροπία (μακεδονική, κρητική κλ.) είναι, πιστεύω, καθαρά δική μας επιλογή.
Επομένως, σύμφωνα με το παραπάνω, η κατά βήμα μέθοδος ανάπτυξης της Εικόνας, δεν είναι υποκειμενική, αλλά υπάγεται στους κανόνες της κατ’ επιλογής μας τεχνοτροπίας. Πολλοί ‘’μαΐστορες’’ έχουν προτείνει την δική τους εικαστική άποψη και έχουμε εν τέλει πολλές εκδοχές στο ίδιο θέμα. Ένα κατανοητό παράδειγμα. Δεν διαφέρει σε τίποτα η Θεολογική αξία της Εικόνας του Κυρίου μας από τον Πανσέληνο, με αυτήν από τον Θεοφάνη. Είναι δύο διαφορετικές εικαστικές απόψεις με το ίδιο θέμα.
Τα όρια της Εικόνας, από την Θεολογική της πλευρά, εφάπτουν επ’ ακριβώς με την Ορθόδοξη Θεολογία. Από εικαστικής πλευράς όμως, εξ’ όσων γνωρίζω, δεν υφίστανται. Εάν πιστεύετε ότι οριοθετείτε το τεχνικό μέρος μιας Εικόνας, θα ήθελα την προσέγγισή σας.
Το ότι όλες οι Εικόνες, που εμπεριέχουν την Ορθόδοξη Θεολογία, ανεξάρτητα από την τεχνοτροπία τους, είναι προσκυνητέες, δεν είναι προσωπική μου άποψη αλλά ένα γεγονός που συμβαίνει μέσα στην Εκκλησία μας. Ανέφερα σχετικά στην πρώτη παράγραφό μου, όπως επίσης και για τα κριτήρια που προσδιορίζουν τα όρια εικόνας, στην δεύτερη παράγραφο.
Προς την αγαπητή ΑΠ
ΑπάντησηΔιαγραφήΩς προς το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της χρήσης του χρυσού. Να υπενθυμίσω ότι μιλάμε για μία εποχή (15ο αιώνα νομίζω) σε μία Κρήτη Βενετοκρατούμενη, όπου οι τεχνίτες είχαν να κάνουν περισσότερο με δυτικούς ‘’πελάτες’’ και τις όποιες απαιτήσεις τους. Περίπου την ίδια εποχή δραστηριοποιήθηκε και ο Μιχαήλ Δαμασκηνός που φαίνεται πιο ξεκάθαρα ο επηρεασμός του από την δύση. Μάλιστα σε αυτό το σημείο μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι σε αυτήν την πελατειακή σχέση υπήρξαν και Θεολογικές αστοχίες, (π.χ. η προσπάθεια απεικόνισης της Αγίας Τριάδας, ή ο τρόπος παρουσίασης του διαβόλου), αλλά και τεχνοτροπίας ( η υπαγωγή του ‘’άκτιστου φωτός’’ σε φυσικούς νόμους, η χρήση της προοπτικής με την ψευδαίσθηση του βάθους κ.α.). Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι υποβαθμίζεται στο παραμικρό το εικαστικό τους έργο, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να εμβαθύνουμε τόσο στην Θεολογία όσο και στην τεχνοτροπία, ώστε να κατανοήσουμε τα αίτια του κάθε αποτελέσματος. Επίσης πρέπει, στα πλαίσια πάντα της σύγκρισης, να βλέπουμε όλες τις παραμέτρους της κάθε εποχής για να αντιστοιχίσουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της όποιας τεχνοτροπίας, με τα χαρακτηριστικά μιας άλλης εποχής.
Η έννοια ισοδύναμες, προκειμένου για εικόνες, υπονοεί ότι δύο διαφορετικές τεχνοτροπίες, εξυπηρετούν εξίσου καλά τον ίδιο στόχο. Επομένως, μας λέτε ότι η Μακεδονική σχολή είναι ισοδύναμη με την Κρητική και είναι θέμα προσωπικής προτίμησης η επιλογή τους. Και επειδή η Θεολογική τους προσέγγιση είναι ίδια, η διαφορά τους είναι η εικαστική άποψη. Η εικαστική άποψη είναι υποκειμενική και η επιλογή της είναι θέμα προτίμησης δηλ. δευτερεύουσας σημασίας αφού δύο διαφορετικές απόψεις κατορθώνουν με την ιδία επιτυχία το ίδιο αποτέλεσμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι αν προσθέσω και κάποιες άλλες εικαστικές απόψεις πχ τις αναγεννησιακές, τις λαϊκές εικόνες, την Ρώσικη σχολή κλπ, αισθάνομαι την ανάγκη να σας ρωτήσω- μετά από το ξεκαθάρισμα της έννοιας - αν και αυτές είναι ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ.
Επίσης, δεν μπορώ να καταλάβω, πως το παραπάνω συμπέρασμα συνυπάρχει με την θέση σας ότι η εικαστική άποψη είναι καθοριστική για την ορθή Θεολογική γραφή .(από το σχόλιό σας 7/11 προς τον ΜΓΓ)
Σαν απάντηση λέτε σε άλλο σημείο:
« Όλες οι Εικόνες είναι ισοδύναμες, εάν κι εφόσον εμπεριέχουν την Ορθόδοξη Δογματική αλήθεια»
Θα μας είναι πολύ χρήσιμο αν μπορείτε να μας δείξετε ποιες από τις παρακάτω εικόνες (με το ίδιο θέμα και διαφορετική εικαστική προσέγγιση) είναι ισοδύναμες. Επίσης για την συγκεκριμένη εικόνα Της Αγίας Βαρβάρας θα ήθελα αν μπορείτε να μας πείτε (με την ευκαιρία των παραδειγμάτων) ποια Δογματική αλήθεια θα πρέπει να καταγραφεί από τον αγιογράφο, προκειμένου να είναι η εικόνα πλήρης.
http://www.flickr.com/photos/104542909@N03/10761697105/
Κανένα από τα δικά σας ερωτήματα δεν παραβλέπω. Είναι καλό πρώτα να δούμε μαζί αυτό το σημείο της συζήτησης. Ευχαριστώ για την υπομονή σας.
Καλημέρα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρος τον αγαπητό Φ.Μ.
Οι αναγεννησιακές Εικόνες δεν είναι ισοδύναμες με αυτές της Ορθόδοξης παράδοσης. Διότι μας παρουσιάζουν τα εικονιζόμενα σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο με αποτέλεσμα να μειώνετε κατά πολύ η παροντοποίηση τους. Το φως λειτουργεί περισσότερο φυσιοκρατικά (υπάγεται στους φυσικούς νόμους) και άρα δεν πηγάζει από τα εικονιζόμενα. Δεν μας παρουσιάζει άμεσα έναν κόσμο Θεϊκής τελείωσης, αλλά την φθαρτή πλευρά του κόσμου. Και άλλες διαφορές λιγότερης σημασίας.
Από την άλλη, οι λαϊκές έχουν να κάνουν με τις γνώσεις του δημιουργού τους. Θέλω να πω πως υπάρχουν διαμάντια πραγματικά που θεωρώ ότι είναι ισοδύναμα, αλλά αυτές είναι ελάχιστες.
Σε ότι αφορά τις Ρώσικες, υπάρχουν δύο τεχνοτροπίες. Η πρώτη είναι αυτή που καθιέρωσε ο Θεοφάνης ο Έλληνας. Και η δεύτερη, της μετά τον Ρουμπλιώφ εποχής, που άλλαξε χαρακτηριστικά, εισήγαγε ξένα εικαστικά στοιχεία και τέλος παραδόθηκε στην δυτική τεχνοτροπία και άρα υπάγεται στην κατηγορία των αναγεννησιακών. Όσον αφορά την εικαστική ποιότητα της πρώτης οι απόψεις διίστανται. Άλλοι συμφωνούν πως είναι σύμφωνη με την Εκκλησιαστική μας παράδοση, ενώ άλλοι ότι έχει αποκλείσεις και μάλιστα περισσότερες σε Θεολογικό επίπεδο. Δηλαδή χαλάει την ισορροπία του Θείου σε σχέση με το γήινο και στην προσπάθεια να εμβαθύνει περισσότερο πνευματικά, παραγκωνίζει την ιστορική αλήθεια. Π.χ. η γνωστή σε όλους Αγία Τριάδα του Ρουμπλιώφ, δεν έχει αναφορά στον Αβραάμ παρά μόνο μας παρουσιάζει τρεις Αγγέλους, ξεχωρίζοντας έτσι τον ιστορικό και γήινο χαρακτήρα της. Δεν έχω ολοκληρωμένη άποψη σε αυτό το θέμα, εάν έχετε εσείς ή κάποιος άλλος γνώμη, με χαρά να την ακούσω.
Επίσης θεωρώ και την Κομνήνεια τεχνοτροπία ισοδύναμη, που πραγματεύεται τα εικονιζόμενα περισσότερο με την πλαστικότητα των όγκων και των σχημάτων και λιγότερο με την γεωμετρική τους απόδοση.
Σύμφωνα με τα λεγόμενά μου περί της αναγεννησιακής τεχνοτροπίας απορρέει και το συμπέρασμα το πόσο καθοριστική είναι η εικαστική άποψη για την ορθή Θεολογική γραφή.
Στο σημείο που λέχθηκε « Όλες οι Εικόνες είναι ισοδύναμες, εάν κι εφόσον εμπεριέχουν την Ορθόδοξη Δογματική αλήθεια», είναι προφανές ότι χρειάστηκε από την πλευρά σας, να μου εξηγήσετε τι ακριβώς εννοείτε με τον όρο ισοδύναμες.
Από τις Εικόνες που μου υποδείξατε είναι, πιστεύω, ξεκάθαρο ποιες είναι ισοδύναμες εάν λάβετε υπ’ όψιν σας τις προηγούμενες παραγράφους.
Η κύρια Δογματική αλήθεια, κατά την άποψη μου, που έχει υποχρέωση να καταγράψει ή αν θέλετε να παρουσιάσει με τα χρώματά του ο ζωγράφος, σε ότι αφορά πάντα την Εικόνα, είναι να καταδείξει την Αγιότητα του εικονιζόμενου.
Και πάλι γίνεται φανερή η ευαισθησία σας και η διάκρισή σας για τα ζητήματα που μας απασχόλησαν. Είμαστε μαζί στο αποτέλεσμα, αλλά έχουμε διαφορετική ερμηνεία για την Εικόνα. Φθάνουμε σιγά σιγά στον πυρήνα της διαφοράς μας. Εκείνο που απομένει να καταλάβω στην σκέψη σας, είναι το πως μια νέα εικαστική πρόταση θα κρίνεται και από ποιόν ως επιτυχής. Το βασικό ζητούμενο, έχετε πει με καθαρότητα, είναι η πληρέστερη ανάδειξη του Προσώπου. Θέλετε την ανανέωση με εισαγωγή νέων εικαστικών στοιχείων που θα εισέρχονται και θα συνδέοντα ομαλά με τα παραδοσιακά στοιχεία . Επίσης σαφέστατα, είστε υπέρ των νέων εικαστικών προτάσεων και αυτό το ζητάτε σαν ζωτική ανάγκη για να νικηθεί η «θανατίλα της ρουτίνας.»
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχω τις παρακάτω απορίες:
Ποιος θα κρίνει την αποτελεσματικότητα και αξία των νέων τάσεων.
Είναι τα έργα του παρελθόντος «νεκρά», έχουν δηλαδή επιτελέσει την αποστολή τους ως έκφραση της πνευματικότητας μιας εποχής;
Η εκκλησιαστική Τέχνη πεθαίνει; Παύει, δηλαδή, κάποια στιγμή να είναι λειτουργική;
Γιατί ο όλος προβληματισμός σας να μην ισχύει και για τους ύμνους και για την αρχιτεκτονική κλπ. Εδώ η διαρκής επανάληψη στους αιώνες του ίδιου τυπικού δεν αποτελεί θανάσιμη ρουτίνα; Πως «θα φανεί στα μάτια των άλλων» (σχόλιο του π. Στ. Σκλήρη) ο πολιτισμός μας και η αξία των Τεχνών χωρίς ανανέωση και στα πεδία αυτά;
Και τέλος, το σημαντικότερο ερώτημα κατά τη γνώμη μου:
Είναι η εικόνα στοιχείο πολιτισμού;
( το τελευταίο ερώτημα απευθύνεται σε όλους τους φίλους της συζήτησης.)
Σαφώς και έχετε παρερμηνεύσει τα όσα έχω γράψει. Μπορεί να μην ευθύνεστε εσείς βέβαια γι’ αυτό, αλλά πολύ πιθανό η ρητορική μου ανικανότητα. Θα κάνω μία ύστατη προσπάθεια να ξεκαθαρίσω όσο μπορώ τις θέσεις μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε καμία περίπτωση δεν χρειάζεται η Ορθόδοξη Εικόνα καινούρια εικαστική πρόταση. Η Ορθόδοξη Εικονογραφία είναι ένα ολοκληρωμένο ζωγραφικό σύστημα που δεν έχει ανάγκη από εικαστικές αναζητήσεις. Η ολοκλήρωση σημαίνει αυτόματα και την τελειότητα. Σε κανένα σημείο των αναγραφομένων μου δεν ισχυρίστηκα την εισαγωγή νέων εικαστικών αναζητήσεων παρά μόνο εικαστικών στοιχείων (θεμελιώδης διαφορά). Έκανα την συγκεκριμένη παρατήρηση με σκοπό να καταδείξω το πόσο δύσκολο (σχεδόν αδύνατο) θα ήταν μία τέτοια εφαρμογή (εικαστικών στοιχείων). Έχει γραφτεί :« Σήμερα κάποιοι Αγιογράφοι σε μία προσπάθεια να προβάλουν ένα δικό τους ύφος, γνωρίζοντας ελάχιστα (η και καθόλου) περί της Θεολογίας των Ιερών Εικόνων και έχοντας ίσως, σε κάποιες περιπτώσεις, περιορισμένες τεχνικές γνώσεις (σχέδιο, χρώμα, σύνθεση), εισάγουν πολλά ξένα εικαστικά στοιχεία (σχεδόν όλα από την Δυτική εικαστική κουλτούρα και ειδικά όσα αφορούν τον εντυπωσιασμό) θεωρώντας έτσι ότι δημιουργούν κάτι καινούριο. Όμως για να μπορέσει να σταθεί, τουλάχιστον εικαστικά, κάτι ανάλογο προϋποθέτει τέτοια ποιότητα γνώσεων ώστε κάθε στοιχείο που εισάγεται, να επεξεργάζεται και να αφομοιώνεται ομαλά μέσα από τον δικό μας εικαστικό τρόπο, επιδιώκοντας έτσι να μην αλλοιώσουμε τον χαρακτήρα του καθ’ ημάς ζωγραφικού συστήματος, αλλά και να μην προκληθεί αποξένωση και απομάκρυνση από την παράδοση.». Θα προσπαθήσω να διευκρινίσω την θέση αυτή, με ένα μικρό παράδειγμα. Έπεσε στην αντίληψη μου μία σύγχρονη Εικόνα, που ενώ ήταν Ορθόδοξα δομημένη, σε κάποιο σημείο του κάμπου ο τεχνίτης δημιούργησε την ψευδαίσθηση του βάθους, όπως αυτή ορίζετε από την δυτική ζωγραφική. Εδώ λοιπόν είναι το λεπτό σημείο που χρειάζεται η διάκριση αλλά και η υποδομή του Εικονογράφου. Διότι πρέπει να βρει μία εικαστική προσέγγιση σύμφωνη με την εικαστική φιλοσοφία του καθ’ ημάς τρόπου, κι όχι να αντιγράψει ένα ξένο στοιχείο και να μας το παραθέσει αβασάνιστα. Για να προλάβω τυχόν απορίες σχετικές με την αντιγραφή (δηλαδή ότι θα μπορούσε να αντιγράψει μία παλαιότερη εικαστική λύση), μπορώ να σας πω ότι π.χ. η απόδοση των βουνών του Θεοφάνη με αυτήν του Πανσέληνου είναι φανερό ότι έχουν τελείως διαφορετική εικαστική προσέγγιση. Δεν παύουν όμως να είναι ενταγμένα στο προσωπικό εικαστικό τους ύφος. Που σημαίνει πιο απλά ότι κι ίδιοι προσπάθησαν και τελικά εισήγαγαν εικαστικές λύσεις.
Συμπερασματικά λοιπόν σε καμία περίπτωση δεν είμαι υπέρ των νέων εικαστικών προτάσεων, αλλά στην ζωτική ανάγκη του προσωπικού ύφους.
Εδώ να μου επιτρέψετε να απευθυνθώ στο σχόλιο του αγαπητού μας Μ.γ.Γ. σε σχετική τοποθέτησή του «… υπάρχει και μία άλλη αντίληψη για την ρουτίνα … αλλά και τον αγώνα όσων έχουν την δύναμη να αντιγράφουν πιστά, ταπεινά, επαναληπτικά, ακούραστα, αέναα, το ίδιο και το ίδιο ..». Έχω παραθέσει σχετικό κείμενο που συμφωνώ ότι αυτή η πρακτική έχει διδακτικό χαρακτήρα και επιβάλετε μάλιστα, στους δόκιμους Εικονογράφους. Πουθενά στην ιστορία της Ορθόδοξης Εικονογραφίας, τουλάχιστον εγώ προσωπικά, δεν έχω παρατηρήσει αυτό το φαινόμενο (της αέναης αντιγραφής). Υπάρχουν διαφορές ακόμη και δασκάλων με τους μαθητές ή συνεχιστές τους αν θέλετε. Να αναφέρω τον Πανσέληνο με τους Αστραπάδες και τον Θεοφάνη με τον Τζώρτζη (ίσως η πιο κοντινή προσέγγιση δασκάλου – μαθητή). Είναι πιστεύω ξεκάθαρη η διαφορά εικαστικού ύφους και μάλιστα σε τέτοιο σημείο ώστε να αναγνωρίζετε ο καθένας μόνο από την παρατήρηση. Αυτό και μόνο το γεγονός μας δείχνει την ζωντάνια και την κίνηση αυτής της τεχνοτροπίας μέσα στον χρόνο. Μίλησα για την αντιγραφή πιστεύοντας ότι είναι φαινόμενο των ημερών μας που μαραζώνει την λειτουργικότητα της Εικόνας και την οδηγεί σε μία στείρα αντιγραφή.
(συνέχεια από το προηγούμενο)
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα απαντήσω αγαπητέ κ. Φίλιππε, σε όποιες απορίες πιστεύω ότι δεν αποσαφηνίστηκαν από τα παραπάνω.
Οι Ορθόδοξες Εικόνες λειτουργούν και λειτουργούνται νυν και αεί. Αναφέρονται πάντα στο παρόν και δεν έχουν … ημερομηνία λήξης.
Επειδή η συζήτησή μας είναι Εικονολογική δεν θεώρησα σκόπιμο να πλατειάσουμε σε άλλες ενότητες. Σαφώς και ισχύει ο προβληματισμός μου και για τις άλλες ενότητες που αναφέρατε. Δεν θα συμφωνήσω ότι είναι σταθερές και αμετακίνητες από την αρχή που εδραιώθηκαν. Εάν δεν υπάρχει κίνηση δεν υπάρχει και ζωή. Οι αλλαγές που υπέστησαν όμως είναι μέσα σε βάθος χρόνου. Τέλος δεν νομίζω ότι βοηθάει μία επιγραμματική τοποθέτηση, σε τέτοιου είδους ζητήματα.
Καληνύχτα σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα!
...Πολλές φορές βρίσκουμε απαντήσεις στις απορίες μας μέσα από τα Πατερικά κείμενα,
τα οποία σύμφωνα με τον αγαπητό μας κ. Φίλιππο αποτελούν την θεωρία της Αγιογραφίας.
Το ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΟΥ ΖΩΗΣ του Στάρετς Αμβροσίου, που μόλις αναρτήθηκε,
μας είπε πολλά για το κυρίως θέμα, το οποίο συζητάμε...
Αγαπητὲ Δημοσθένη, ευχαριστούμε για την ζωντανή Σας παρουσία και ελπίζουμε να βρούμε
τον χρόνο να ανταποκριθούμε στην αγάπη Σας...
Καληνύχτα κι απο 'μας!
Είμαι σίγουρος αγαπητέ Δημοσθένη ότι οι φίλοι μας που παρακολουθούν την συζήτησή μας χρειαζόντουσαν - όπως και εγώ - τις τελευταίες σας διευκρινήσεις. Γιατί κανείς από τους συναδέλφους που επιχειρηματολογούν κατά της "στείρας αντιγραφής" δεν εννοεί αυτό που λέτε εσείς. Αντίθετα προωθούν μια αντίληψη για την αγιογραφία στην οποία ο αγιογράφος γίνεται η αυθεντία που είναι σε θέση να ανανεώσει την έκφραση των εικόνων και να την φέρει στα μέτρα της εποχής.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ μόνη μας διαφορά που μπορώ να διακρίνω είναι η άποψή σας για την χρήση του χρυσού. Ελπίζω η συζήτησή μας να σας δώσει μια αφορμή για να δώσετε, με τη σειρά σας, μια δεύτερη ευκαιρία στην ωριμότατη αντίληψή σας για την Εικόνα, να ξαναδεί το ζήτημα. ¨οχι στη θεωρεία αλλά στην πράξη. Δοκιμάστε να εφαρμόσετε τις γνώσεις σας στην προσπάθεια να συμφιλιώσετε σε μια εικόνα - άσκηση, την ζωγραφική σας με το χρυσό. Παίρνω το θάρρος να σας το προτείνω εμπνεόμενος από όσα μας είπατε μέχρι τώρα .
Θα ήθελα την γνώμη σας στο τελευταίο ερώτημα του προηγούμενου σχολίου μου
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
Παρακαλώ, αλλάζουμε σελίδα!
Για την συνέχεια της συζήτησης κάνετε κλικ εδώ: http://hsir.org/p/uxb
Ευχαριστώ